1575 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
dop. prema en Wikki |
de wiki, rastko.rs, klaić |
||
Red 6:
== Događaji ==
* [[7. 1.]] - [[Ferhat-paša Sokolović]] razbio [[Ivan Auersperg|Ivana Auersperga]] tokom provale niz Koranu<ref>Klaić, 309</ref>.
* [[8. 2.]] - Osnovan [[Univerzitet Leiden]].
* [[13. 2.]] - [[Henri III od Francuske]] krunisan u [[Reims]]u.
* [[veljača]] - [[Karlo II, nadvojvoda Unutrašnje Austrije|Nadvojvoda Karlo]] postavljen za namjesnika u Austriji, Ugarskoj i Hrvatskoj-Slavoniji, dok su Maksimilijan i Rudolf u Češkoj i Njemačkoj (do studenog).
* [[12. 5.]] - [[Državna zajednica Poljske i Litvanije|Poljsko-litvanski]] parlament proglasio presto upražnjenim jer se Anri, sada francuski kralj, nije vratio u zemlju.
* svibanj-lipanj - Turski napadi na [[Hrastovica|Hrastovicu]] i [[Ivanić-Grad|Ivanić]], veliki broj kmetova napušta hrvatsku krajinu, ljudi udove banice Erdedi četovali do [[Bosanska Dubica|Dubice]]<ref>Klaić, 311</ref>.
* [[28. 6.]] - [[Bitka kod Nagashina]]: [[Oda Nobunaga]] i [[Tokugawa Ieyasu]] porazili [[Takeda Katsuyori|Takedu Katsuyorija]].
* [[5. 7.]] - [[Redeswirski upad]] je poslednji okršaj između Engleske i Škotske.
* [[10. 7.]] - Bitka kod Kerelőszentpála, erdeljski knez [[Stefan Batori]] porazio pretendenta [[Gáspár Bekes|Gašpara Bekeša]].
* [[23. 7.]] - Turci iz Bobovišća prešli preko Drave i odagnali 200 grla stoke iz [[Đurđevac|Đurđevca]].
* ca. [[13. 8.]] - Sabor Kranjske, Štajerske i Koruške u [[Bruk na Muri|Bruku na Muri]]: ističe se veliki nered u hrvatskoj krajini
* [[10. 10.]] - [[Bitka kod Dormansa]] je katolička pobeda u francuskom petom [[Hugenotski ratovi|hugenotskom ratu]]. ▼
* [[kolovoz]] - Više turskih napada na [[Koprivnica|Koprivnicu]], spaljeno joj predgrađe; paljevine i oko [[Rasinja|Rasinje]], Kuzminca, [[Martijanec|Martijanca]] i [[Ludbreg]]a.
* [[1. 9.]] - Španski kralj [[Filip II., španjolski kralj|Filip II.]] proglasio državni bankrot (prethodni bio [[1557]]).
* [[14. 12.]] - Erdeljski knez [[Stefan Batori]] izabran za poljsko-litvanskog kralja (vl 1576-86); suvladar mu je supruga [[Ana Jagelonska]]. ▼
* rujan - Ferhat-paša Sokolović sa ostalim bosanskim sandžacima napadao [[Bihać]], zatim pljačka prema severu.
* [[22. 9.]] - Boj kod [[Krnjak|Budačkog]]: u okršaju sa Ferhat-pašinom vojskom poginuo [[Herbard VIII. von Auersperg]], zapovjednik vojne krajine, zarobljen njegov sin Vuk Engelbert i mnogi drugi, ako nisu poginuli<ref>Klaić, 314</ref>.
** Turci zatim robe do Kranjske (poharana [[Metlika]]), vraćaju se s mnogo roblja i plena.
** Novi kapetan hrvatske krajine biće [[Ivan Auersperg]].
** Od velikog otkupa za Vuka Engelberta biće izgrađena džamija [[Ferhadija]] u Banjaluci.
* 22. 9. - [[Rudolf II]] krunisan za češkog kralja.
▲* [[10. 10.]] - [[Bitka kod Dormansa]] je katolička pobeda u francuskom
* [[27. 10.]] - Rudolf II izabran i za nemačko-rimskog kralja.
* [[22. 11.]] - [[Murat III]] potvrđuje mir sa Ugarskom, ali borbe na granici se nastavljaju.
▲* [[14. 12.]] - Erdeljski knez [[Stefan Batori]] izabran za poljsko-litvanskog kralja (vl 1576-86)
* [[16. 12.]] - [[Valdivijski zemljotres 1575.]] u Čileu, procenjena magnituda 8,5.
===Tokom/tijekom godine===
* 1574-75 - Bivši zagrebački kanonik Franjo Filipović, zvani Delipop, došao kao islamski preobraćenik u Bosnu<ref>Klaić, 280</ref>, gdje je dobio [[zijamet]] od sultana.
* Novi [[srpski patrijarh]] je [[Gerasim Sokolović]] (do [[1586]]), rođak dvojice prethodnika i velikog vezira.
* Jaka epidemija [[kuga|kuge]] u [[Venecija|Veneciji]], ali i ostatku Evrope.
* "[[Oslobođeni Jeruzalem]]" [[Torquato Tasso|Torquata Tassa]].
* [[Giovanni Leonardo Di Bona]] pobedio na prvom poznatom šahovskom turniru u Madridu.
== Rođenja ==
Linija 35 ⟶ 59:
* [[11. 3.]] - [[Matija Vlačić Ilirik]], reformator, književnik (* [[1520]])
* [[22. 9.]] - [[Herbard VIII. von Auersperg]], zapovjednik vojne krajine (* [[1528]])
* [[18. 12.]] - [[Marcin Bielski]], hroničar (* ca. 1495)
* [[Antonije Sokolović]], patrijarh srpski
* [[Pavao Skalić]], hrvatski pustolov i humanist-polihistor (* [[1534]])
* [[Limahong]], kineski pirat
| |||