|
== Istorija ==
Najstariji dokazi o korištenju lepka postoje od pre 200 000 godina, gde je kameni vrh [[Koplje|koplja]] lepljen za drvenu dršku s katranom dobijenim od [[breza|brezine]] kore, koji je pronađen u centralnoj [[Italija|Italiji]]. Korištenje mešavina lepka za lepljenje kamenih drški koplja za drvo potiče od pre 70 000 godina, što je pronađeno u pećini Sibudu u [[JužnoafričkaJužna RepublikaAfrika|Južnoj Africi]], a korištena su biljni lepkovi i crveni oker. [[Ledeni čovek]], ili Oetzi, iz [[Tirol]]a je koristio brezinu smolu kao lepak za svoje oružje pre oko 5300 godina.
Za vreme starog [[Babilon]]a, pre oko 6000 godina, korišteni su lepkovi od životinjskih kostiju za lepljenje [[Keramika|keramike]], i korišten je [[asfalt]] za lepljenje kamenih kipova. Pre oko 5000 godina, [[Sumer]]ani koriste lepak dobijen iz životinjske kože, što su kasnije preuzeli [[Drevnistari Egipat|stari Egipćani]], a koristili su ga za lepljenje [[namještaj]]a, [[slonovača|slonovače]] i [[papirus]]a. Osim toga, koristili su i [[vosak]] za izradu lepka. [[Mongoli]] su koristili lepak za izradu svojih kratkih [[Luk (oružje)|lukova]]. [[Indijanci]] sa istoka [[Sjedinjene Američke Države|SAD]]-a su koristili smesu [[Smreka|smrekove]] smole i [[lipidi|masti]] za izradu lepka, što su posebno upotrebljavali kod izrade vodonepropusnih [[kanu]]a.
U [[Srednji vekvijek|Srednjem veku]] u [[Evropa|Evropi]], koristilo se belance iz [[jaje]]ta za izradu ukrasnih [[Pergament|pergamenata]] sa [[zlato|zlatnim]] listićima. Prva prava proizvodnja lepka je započela u [[18. vekvijek|18. veku]]u u [[Holandija|Holandiji]]. Oko [[1750]]. [[Britanci]] izrađuju [[Riberiba|riblji]] lepak. Nakon toga za izradu lepka se koristi mnoštvo drugih materijala, kao što su [[kostkosti]]i, [[škrob|skrob]], riblja koža i mehuri, [[kazein]] ([[belančevina]] iz [[Mlekomlijeko|mleka]]) se koristio kao lepak za [[Drvo (materijal)|drvo]] i drugi. Od polovine [[19. vekvijek|19. veka]]a u [[medicina|medicini]] se počinju koristiti [[flaster]]i (lepljenje zasnovano na prirodnom [[kaučuk]]u). [[1909]]. su izrađena prva sintetička [[polimer]]na lepila. Oko 1940. započinje upotreba prvih lepila za metale u [[Vazduhoplovstvozrakoplovstvo|vazduhoplovstvu]].
== Vrste lepka ==
Čvrsti lepak ima visoku koheziju i vrlo visoku adheziju, koja se nakon vezivanja pretvaraju u čvrstu materiju i stvaraju [[Spoj (mašinstvo)|nerastavljiv spoj]]. Za gradnju [[mašina]] i uređaja uglavnom su važna samo čvrsta lepila.
Čvrsta lepila su izrađena od veštačkih [[smola]] na bazi [[fenol]]a, [[urejaurea|ureje]], melamina, [[epoksid]]a, poliestera i drugih. Upotrebljavaju se u tečnom stanju, u obliku paste ili u čvrstom stanju (kao folije). Otvrdnjavaju u hladnom stanju na sobnoj temperaturi (''hladna lepila''), ili na 80 do 200 º-{C}- (''topla lepila''). Mnoga lepila su ujedno hladna i topla, pa se mogu koristiti po izboru hladno ili toplo. Zavisno od vrste lepila, vezivanje ili otvrdnjavanje se vrši obično pomoću pritiska na mjestu spoja.
Treba razlikovati jednokomponentna i dvokomponentna lepila. Kod ''dvokomponentnog lepila'' mora se prvoj komponenti dodati otvrđivač (druga komponenta), koji dovodi do otvrdnjavanja i određuje vreme otvrdnjavanja. ''Jednokomponentno lepilo'' otvrdnjava bez dodavanja otvrđivača.
Za otvrdnjavanje toplih lepila, za razliku od hladnih lepila, potrebno je mnogo veće novčano ulaganje za sušionike, ploče sa grejačima i naprave. Ali bez obzira na troškove, topla lepila se dosta koriste jer postižu puno veću čvrstoću lepljenog spoja. Jedan manji deo čvrstih lepila prestavlja u stvari [[rastvorotopine|rastvore]]e makromolekularnih materijala, dok većina ostalih čvrstih lepila otvrdnjavaju nepovratnim postupkom ''umrežavanja''. To znači da se u toku reakcije stvaraju mnogočlani [[makromolekul]]i i određuje njihov prostorni međusobni razmještaj.
== Izvori ==
|
