Judeohrišćani – razlika između verzija

'''Rani jevrejski hrišćani''' (ili '''judeohrišćani''') su bili pripadnici izvorno [[jevrejjevreji|jevrejskog]]skog refomskog pokreta koji će kasnije postati [[hrišćanstvo]].{{sfn|Freeddman|Myers|2000|p=709}} Oni su pored [[Isus]]ovog [[Isusovo učenje|učenja]], poštovali [[Mojsije]]v [[Tora|zakon]] i druge [[Judaizam|jevrejske običaje]]. Nazivani su '''[[nazareni]]'''.

Nakon smrti Isusa, judeohrišćansku zajednicu su vodili njegovi rođaci.<ref>[http://www.scribd.com/doc/53070992/Eusebije-Istorija-crkve Eusebije, Istorija crkve]: "Oni staju na čelo crkve ili kao rođaci Gospoda ili zbog toga što se ne ustežu ispovedati svoju veru."</ref> Kada je [[hrišćanstvo]] počelo da se širi među [[Gentilesinovjerci|nejevrejima]], jevrejski hrišćani su ostali podeljeni oko obaveznosti jevrejskih zakona za [[Gentilesinovjerci|nejevreje]] koji prime hrišćanstvo. Na [[Jeruzalemski sabor|prvom Saboru]] hrišćanske crkve u [[JerusalimJeruzalem|Jerusalimu]]u, preovladao je stav [[Pavle iz TarzaTarsa|Pavlove]] frakcije, da nije potrebno nametati [[obrezivanje|obrezanje]] nejevrejskim preobraćenicima.

Nakon širenja hrišćanstva Grcima, judeohrišćani, koji su i dalje verovali u opštevažnost jevrejskih običaja, pogrdno su nazivani ''judaisti'' (''judaizanti'', ''judaizeri''). Ovi izvorni Isusovi sledbenici su vremenom "odbačeni od jedne religije kao [[apostata|otpadnici]], a od druge kao [[hereza|jeretici]]".<ref>Gibbon: ''Decline & Fall of the Roman Empire'', v.1, p.416</ref>

Isus, odnosno [[Istorijski Isus|Ješua]], je bio pobožni [[Jevreji]]n čvrsto ukorenjen u [[judaizam|judaizmu]] [[istorijska pozadina Novog zaveta|svog doba]]<ref name="Enciklopedija živih religija"/>, u vreme [[mesija]]nskih i [[apokalipsa|apokaliptičnih]] očekivanja [[Jeruzalemski Hram|Drugog hrama]].<ref name="Sanders">Sanders, E. P. ''The historical figure of Jesus''. Penguin, [[1993]].</ref><ref>John Dickson, ''Jesus: A Short Life.'' Lion Hudson 2009, pp. 138-9.</ref> Krstio ga je [[Ivan Krstitelj|Jovan Krstitelj]], apokaliptični propovednik čije je učenje verovatno sledio.<ref name="Enciklopedija živih religija">''Isus'', Enciklopedija živih religija (str. 316-318), Nolit, Beograd, 2004.</ref>

[[HistorijskiIstorijski Isus|Ješua]] se direktno pozivao na Božiju volju i na [[sveti spisi|svete knjige]], bez obaziranja na usmeno predanje koje su razradili [[fariseji]].<ref name="Enciklopedija živih religija"/> On je u više navrata afirmisao [[Mojsije]]v zakon, [[Tora|Toru]], i nije ju smatrao balastom koji treba odbaciti.<ref name="Enciklopedija živih religija">''Isus'', Enciklopedija živih religija (str. 316-318), Nolit, Beograd, [[2004]].</ref> Mojsijev zakon je [[Proširenje zakona|tumačio na obuhvatniji način]], usređujući se na [[duh zakona]], za razliku od jevrejskih pravnika i [[farisejfariseji|fariseja]]a koji su se držali slova zakona, u sopstvenom tumačenju. Ljudima je govorio da će im [[grijeh|gresi]] biti oprošteni ukoliko se u pokajanju okrenu Bogu, te da nema potrebe za ritualnim pročisćenjem, niti za prinošenjem [[žrtvaжртвовање|žrtava]] u [[JerusalimskiJeruzalemski Hram|Hramu]].<ref name="Kembridž">Kembridžova ilustrovana istorija religije (str. 232-236), Stylos, Novi Sad, [[2006]]. ISBN 86-7473-281-X</ref> Jevrejske starešine su njegovo učenje smatrali [[blasfemija|bogohulnim]], a [[Antički Rim|Rimljani]] delovanje [[pobuna|buntovničkim]]. Oko [[30]]. godine [[Isus]] i njegovi [[apostoli|učenici]] su izazvali [[Incident u Hramu|nerede u jerusalimskom Hramu]] tokom jevrejskog praznika [[Pasha|Pashe]], što je dovelo do hapšenja i [[Isusovosmrt pogubljenjeIsusa|pogubljenja Isusa]] [[razapinjanje]]m na krst.

U Jeruzalemu se hrišćanska zajednica najprije sabrala, ondje se ona nazvala crkvom (''ekklesia'').<ref>Irenej, ''Adv. haer''. 3, 12, 5</ref> U jerusalimskoj zajednici bilo je nekoliko hiljada jevrejskih hrišćana koji su se pridržavali [[Mojsije]]vog zakona. Prvi jevrejski hrišćani su išli u [[sinagoga|sinagoge]], tumačeći jevrejsku religiju u skladu da Isusovim [[Proširenje zakona|tumačenjem Mojsijevih zakona]]. Oni su Isusa počeli da smatraju jevrejskim [[Mesija|Mesijom]]. Usled toga, prvi [[progoni hrišćanakršćana|progoni]] došli su od strane jevrejskih vođa, koji su ih tretirali kao [[heretikhereza|heretike]]e. Prvi hrišćanski [[mučenik]] [[Sveti Stefan|Stefan]] je, neposredno nakon Isusovog pogubljenja, [[kamenovanje|kamenovan]] pod optužbom za [[blasfemija|blasfemiju]], jer je naučavao da će Isus ukinuti [[Jeruzalemski Hram|Jerusalimski Hram]] i ”izmeniti običaje koje je Mojsije predao” (Dela 6:14).

Uprkos odbacivanju od zvaničnog judaizma, mnogi jevrejski hrišćani nisu želeli da se odreknu svoje revnosti za Mojsijev zakon, insistirajući da je ''“potrebno obrezati mnogobošce i narediti im da se drže Božijeg zakona.”'' Oni su prihvatali Isusa kao jevrejskog [[mesija|mesiju]], objavljujući univerzalnost Mojsijevog zakona: “''ako se ne obrežete po Mojsijevom običaju, ne možete se spasiti''” (Dela 15:1). [[Antiohija|Sirijska Antiohija]], veliki grad na oko 150 kilometara severno od Jerusalima, je bila središte helenizovanih Jevreja koji su govorili [[grčki jezik]]. Apostoli su tamo propovedali ''“ne objavljujući reč nikom drugom nego samo Judejima”'' (Dela 11:19). U Antiohiji je ponikao grčki naziv "hrišćani" po kojem su Isusovi sledbenici postali poznati u svetu.<ref name = "Jeger 10-13">[[Verner Jeger]], ''Rano hrišćanstvo i grčka paideja'' (str. 10-13), Službeni glasnik, Beograd, 2007.</ref>

Nakon [[IsusovaSmrt smrtIsusa|Isusove smrti]] njegovi [[učenik (hrišćanstvokršćanstvo)|učenici]] su isprva propovedali [[dobraradosna vestvijest|dobru vest]] samo [[Jevreji]]ma (Dela 11:19). Propovedajući na grčkom jeziku helenizovanim Jevrejima u [[sinagoga]]ma širom [[MediteranSredozemno more|Mediterana]]a, privukli su i prve nejevrejske sledbenike. Ubrzo su se okrenuli i svim ostalim narodima. Propovedali su [[ParćaniParti|Parćanima]]ma, [[MeđaniMedijci|Međanima]]ma i [[ElamitiElam]]maitima, stanovnicima [[MesopotamijaMezopotamija|Mesopotamije]], [[Judeja|Judeje]], [[Kapadokija|Kapadokije]], [[Pont]]a, [[Azija (rimska provincija)|Azije]], [[Frigija|Frigije]] i [[Pamfilija|Pamfilije]], zatim [[Egipćani]]ma, [[Libijci]]ma, [[RimljaniAntički Rim|Rimljanima]]ma, [[KrićaniKrit|Krićanima]]ma i [[Arapi]]ma.<ref>[[Djela apostolska|Dela apostolska]] 1:8; 2:9-11 i 17-21.</ref> Preobraćenici iz tih krajeva bili su ''“Judeji i prozeliti”''.<ref>[[Djela apostolska|Dela apostolska]] 2:11.</ref> Izrazom “[[prozelitizam|prozelit]]” izvorno su nazivani obraćenici na judaizam.

Svi prvi [[inovjerci]] koji su u prihvatili hrišćanstvo su također prihvatili i judaizam, što uključuje [[obrezivanje|obrezanje]], ishranu koju dozvoljava [[Mojsije]]v zakon i svetkovanje [[subota|subote]] ([[šabat]]a). Prihvatanjem hrišćanstva automatski se prihvatao i judaizam.

Prvim hrišćanima je [[obrezivanje|obrezanje]] bilo simbol celokupnog Mojsijevog zakona. Ono je simbolizovalo savez koji je [[Jahve]] napravio sa prorokom [[Abraham]]om (Postanje, 17). To je bilo nasleđe za sve Abrahamove potomke. Obrezivanje je identifikovalo čoveka kao vernika, a i sam [[obrezivanjeObrezanje Isusa|Isus je bio obrezan]] kada je bio star samo osam dana (Luka 2:21). Stoga su judeohrišćani zahtevali da preobraćenike “treba obrezati i narediti im da drže Mojsijev zakon” (Dela 15:5).

Sa druge strane, preobraćenik [[Pavle iz Tarsa|Pavle iz Tarza]], i njegovi istomišljenici su tvrdili da je Isusovo evanđelje veće od [[Mojsije]]vog zakona i da sam zakon ne može nikoga spasiti (Dela 13:38-39).

Ljudi su se podelili, neki su podržavali stav jevrejskih hrišćana, a neki [[apostolapostoli|apostola]]a (Dela 14:4).

Neslaganje oko toga da li nejevrejski [[prozelitizam|prozeliti]] treba da slede Božiji zakon objavljen Mojsiju postalo je toliko važno da je sazvan poseban [[jeruzalemski sabor|sabor u Jerusalimu]] kako bi se zajednica dogovorila o tom pitanju. Sabor je okupio vođe mlade hrišćanske zajednice približno [[49]]. ili [[50]]. godine u [[JerusalimJeruzalem|Jerusalimu]]u. Pošto su postojale dve struje, jerusalimska, koju je predstaljao vođa judeohrišćanske zajednice [[Jakov Pravedni]], i prozelitska, koju je zastupao novopečeni hrišćanski misionar [[Pavle iz Tarsa]].

[[Sveti Petar|Apostol Petar]] je, nakon inicijalnog sukoba sa Pavlom, na kraju podržao njegovo stanovište rečima: ''“Što hoćete da nametnete učenicima na vrat jaram, koji ni naši očevi ni mi nismo mogli da ponesemo?”'' (Dela 15:10). [[Djela apostolska|Dela apostolska]] Petrovu promenu mišljenja pripisuju [[vizija|viziji]] koju je neposredno pre sabora imao u Jopi. Dok se molio na krovu jedne kuće, čekajući obrok, u transu je video kako se nebo otvara i sa njega spušta veliko platno na kome su bile sve ''“četvoronožne životinje, i gmizavci zemaljski, i ptice nebeske.”'' Čuo je glas koji mu je naredio da ustane i zakolje da bi jeo, ali je odbio jer nikada nije pojeo ništa nečisto ili pogano. Glas je tada rekao, ''“Što je Bog učinio čistim ne nazivaj poganim.”'' (Dela 10:9-16). [[Knjiga Levitska|Levitski zakonik]] (11:4, 11:13, 20:25) zabranjuje vernicima da jedu određene vrste [[životinje|životinja]], kao što su kamila, zec, svinja, gavran, noj, sova, labud, svraka, roda i slično.

Mnogi judeo-hrišćani, poput [[apostol Barnababarnaba|apostola Barnabe]], su u početku pomagali i podržavali Pavla u njegovoj propovedničkoj misiji (Dela 9:26-28). Međutim, nakon sabora u Jerusalimu, Pavle sve otvorenije govori o ukidanju jevrejskih zakona i običaja, ne samo nejevrejskim preobraćenicima, već hrišćanima uopšte. U svojim poslanicama Pavle piše da [[спасење|spasenje]] dolazi pomoću vere u [[HristHristos|Hrista]]a, a ne obavljanjem radnji koje propisuje [[Tora|jevrejski zakon]].<ref name="Ehrman">[http://www.scribd.com/doc/60185745/Bart-Ehrman-Isus-to-nije-rekao Bart Ehrman - Isus to nije rekao] (scribd)</ref> [[Hrišćanska crkva|Zajednice]] koje su sledile učenja [[apostol Pavle iz Tarsa|Pavla]] uveliko su prisvojile njegovo ubeđenje da je "''Hrist kraj [[Tora|zakona]] za svakoga ko veruje, bio on Jevrejin ili nejevrejin''". Većina vernika tumačila je to kao tvrdnju da su [[obrezivanje]], [[košer]] ishrana i jevrejski običaji u suprotnosti sa hrišćanstvom.<ref name="Pejgels">[http://www.scribd.com/doc/55129006/Elejn-Pejgels-Poreklo-Satane Elejn Pejgels - Poreklo Satane] (scribd)</ref>

Usled toga, napuštaju ga ne samo bliski prijatelji poput Barnabe<ref>''“...dođe do zaoštrenosti, tako da se rastaše jedan od drugoga”'' (Dela 15:39)</ref>, već dolazi do otvorenog neprijateljstva između njega i judeo-hrišćana koji mu širom hrišćanskog sveta osporavaju [[apostolapostoli|apostolski]]ski ugled i poslanje (vidi npr. [[Poslanica Galatima]]).

Godine [[62]]. je tadašnji [[prvosveštenik|prvosvećenik]] Jeruzalema [[Anan ben Anan]] sazvao Sanhedrin i osudio Isusovog brata [[Jakov Pravedni|Jakova]] i još nekolicinu na smrt kamenovanjem, zbog optužbe da su kršili Zakon.

[[66]]. godine dolazi do [[Prvi jevrejsko-rimski rat|Veliki jevrejskog ustanka]] protiv Rimljana, koji prerasta u četvorogodišnji rat koji je ostavio katastrofalne i nesagledive posledice po jevrejski svet. [[Jeruzalem|Jerusalim]] je pao [[70]]. godine, nakon [[Opsada Jeruzalema (70)|višemesečne opsade]], a Rimljani su potpuno uništili [[jeruzalemski Hram|jerusalimski Hram]]. [[EusebijeEuzebije iz Cezareje|Eusebije]] piše da su se [[хришћанин|hrišćani]] iz Jerusalima povukli iz grada pre nego što je do sukoba došlo. Prema [[EvsevijeEuzebije Kesarijskiiz Cezareje|Euzebiju]], hristijani su napustili [[Jeruzalem|Jerusalim]] zbog rata i pobegli u obližnji grad [[Pela (Jordan)|Pela]], predvođeni [[Simeon Jerusalimski|Simeonom Jerusalimskim]].

Isusovi sledbenici su odbili da se bore u ratu protiv Rimljana ne zato što su prihvatali argument o rimskoj nepobedivosti, koji su upotrebljavali [[Josip Flavije|Josif Flavije]] i viši slojevi. Hrišćani su verovali da je borba protiv Rimljana besmislena zato što su katastrofalni događaji nakon [[IsusovoSmrt raspećeIsusa|Isusovog raspeća]] bili „znaci kraja" kada će ceo svet biti razbijen i preobražen. Neki su verovali kako te katastrofe izaziva gnevni Bog kako bi kaznio sopstveni narod zbog toga što je zločinački odbacio bogomdanog [[Mesija|Mesiju]].<ref name="Pejgels"/>

Pad Jeruzalema se kasnije uglavnom tumačio posljedicom zala koje su Jevreji nanijeli Isusu<ref>vidi [[Origen]], Contra Celsum 2.13; [[Euzebije iz Cezareje|Euzebije]], H.e. 3.7</ref>, ali je također povezivan i sa zlostavljanjem Jakova od jevrejskih vlasti, neposredno uoči rata s Rimljanima.<ref>[[Hegesip|Hegezip]] u Euzebije, H. E. 2.23</ref>

Poslije [[Opsada Jeruzalema (70)|pada Jeruzalema]] [[70]]. godine, Rimljani su izgnali Jevreje iz Judeje, na ruševinama Jeruzalema su podigli rimski grad [[Elija Kapitolina]], a na mestu razorenog [[JerusalimskiJeruzalemski Hram|Hrama]] naselje sa paganskim [[oltar]]ima. U raseljenim jevrejskim zajednicama dolazi do promene odnosa snaga. [[Prvosveštenik|Prvosveštenička]] partija i [[saduceji|sadukeji]] povezani sa bivšim Hramom, su odstranjeni. Rukovodeće uloge preuzela je rastuća grupa učitelja, [[farisejfariseji|fariseja]]a, koja je širila svoju vlast kroz celu Judeju, obuhvativši jevrejske zajednice širom sveta.<ref>[[Jacob Neusner]], ''Formative Judaism: Religious, Historical, and Literary Studies''. Brown Judaic Studies, No. 91. Chico, CA: Scholars Press, [[1983]].</ref> Dok su ranije glavni hrišćanski protivnici bili visoki [[svećenik|sveštenici]] i Jerusalemski [[pisaripisar]]i, nakon rata to postaju fariseji.<ref name="Pejgels"/> Ovo se odražava u [[evanđelje po Mateju|Evanđelju po Mateju]], hrišćanskom spisu iz tog vremena (oko [[80]]. godine), u kom se autor suočava prvenstveno sa rivalstvom farisejskih [[rabin]]a koji su se nametnuli širom jevrejskog sveta kao autoritativni tumači [[Tora|Tore]].<ref>Videti detaljne analize u: Alan F. Segal. „''Matthew's Jewish Voice''" i J. Andrew Overman. ''Matthew's Gospel's and Formative Judaism''.</ref> Teškoće i poniženja usled poraza zaoštrili su podele u razbacanim jevrejskim zajednicama. Mnogi Jevreji su se osećali izdanim u [[eshatologija|eshatološkim]] očekivanjima, usled čega se razvija neortodoksna židovska [[apokalipsa|apokaliptička literatura]], koju karakteriše pobuna protiv Boga tvorca i svijeta koji je stvorio. Iz nje se razvijaju razni judeo-hrišćanski [[gnosticizam|gnostički]] pravci.<ref>Jean Daniélou, ''Nuova storia delta Chiesa'', I, str. 104—105.</ref>

[[Epifanije Salaminski|Epifanije]] pominje da je nakon [[Opsada Jeruzalema (70)|razorenja Jeruzalema]], jedno od središta judeo-hrišćanstva bilo u okolici grada [[Pella (Jordan)|Pella]], sjeverno od [[JerusalimJeruzalem|Jerusalima]]a.<ref>Epifanije, Panarion 30, 1, 7</ref> Rat i njegove posledice su takođe polarizovali Isusove sledbenike, pogotovu kada je reč o njihovim odnosima s drugim jevrejskim zajednicama.<ref name="Pejgels"/> Isusovi sledbenici su sve više težili da se odvoje od ostalih Jevreja, radije se moleći u kućama članova nego u sinagogama. Ova situacija rastuživala je mnoge koji nisu želeli da odbace tradicionalne običaje. Nakon [[70]]. godine kršćanski pokret se brzo širio među nejevrejima (''[[Inovjerci|Gentiles]]''), ali, na njihovu žalost, uglavnom nisu uspeli da privuku Jevreje. U posleratnoj [[Palestina|Palestini]], oko [[80]]-[[90]]. godine, Isusovi sledbenici su postali marginalna grupa protiv koje je bila vladajuća partija [[farisejfariseji|fariseja]]a, koja je došla na vlast u Jerusalimu nakon rimskog rata. Oko [[80]]. godine rabinske vlasti su uvele kletvu protiv ''nazareja'', da bi otkrile nazočnost kršćana u sinagogi. Kletva je uvedena kao sastavni dio dnevnih molitava te su je svi sudionici bogoslužja u sinagogi morali naglas izgovarati:

Potkraj veka, oko [[90]]-[[100]]. godine, Isusovi jevrejski sledbenici su bili izbačeni iz domaćih [[sinagoga]] zbog svoje tvrdnje da je Isus [[Mesija]], i otuđeni od jevrejske zajednice. Žestok sukob [[Rano hrišćanstvo i judaizam|ranog hrišćanstva i judaizma]] oslikava [[Evanđelje po Ivanu|Evanđelje po Jovanu]], u kom Jevreji postaju nepomirljivi Isusovi protivnici.<ref name="Pejgels"/><ref>Lindars 1990 p. 53.</ref> Mnogi stručnjaci veruju da Evanđelje po Jovanu predstavlja gledište radikalne [[sekta|sekte]], izbačenih iz domaćih [[sinagoga]] zbog tvrdnje da je Ješua [[Mesija]], i otuđenih od jevrejske većine.<ref name="Pejgels"/> Naučnici smatraju da je ovaj traumatični razdor definisao autopercepciju [[Johaninska zajednica|Johaninske zajednice]] koja vidi sebe kao malenu manjinu Božjih ljudi „koju svet mrzi," i koja podstiče svoje članove da odbace celokupni društveni i religijski kontekst u kojem su rođeni.<ref>William Horbury, „''The Benediction of the Minim and Early Jewish-Christian Controversy''". Journal of Theological Studies 33 ([[1982]]): 19-61</ref><ref>T. C G. Thornton. „''Christian Understandings of the Birkath ha-Minim in the Eastern Roman Empire''". Journal of' Theological Studies 38 ([[1987]]): 419-31</ref><ref>Asher Finkel. „''Yavneh's Liturgy and Early Christianity''". Journal of Ecumenical Studies 18: 2 ([[1981]]): 231-50</ref><ref>Alan F. Segal. „''Ruler of This World: Attitudes about Mediator Figures and the Importance Sociology for Self-Definition''". In E. P. Sanders, ed. ''Jewish and Christian Self-Definition''. Vol 2, pp. 245-68. Philadelphia: Fortress Press, [[1980]].</ref>

Judeo-hrišćanska zajednica biva sve više marginalizovana i podeljena, dok [[Katolička crkva|Rimska Crkva]] od nekadašnje Jeruzalemske Crkve preuzima primat nad mnogim kršćanskim općinama. Neki jevrejski hrišćani su u potpunosti raskinuli sa [[judaizam|judaizmom]] i prihvatili uspostavljene hrišćanske dogme u celosti. One judeo-hrišćanske zajednice koje ostaju pri starim ubeđenjima i nastavljaju održavanje jevrejskih običaja, od katoličke crkve bivaju proglašene za [[hereza|herezu]]. Među raseljenim judeo-hrišćanima se razvijaju razni pravci mišljenja, a neki delovi zajednice se priklanjaju [[judejski gnosticizam|judejskom gnosticizmu]].

[[EvsevijeEuzebije iz KesarijskiCezareje|Euzebije]] navodi da su jevrejski hrišćani za vreme [[Bar Kohbin ustanak|Bar Kohbinog ustanka]] ([[132]]-[[136]]) bili gonjeni od [[BarSimon bar Kohba|Bar Kohbe]] jer su odbili da prihvati njegove mesijanske tvrdnje. [[Justin Filozof]] pominje [[progoni hrišćanakršćana|progone hrišćana]] u Palestini oko [[135]]. godine.<ref>[[Justin Filozof]], ''Dijalog sa Trifonom'' 110.4.</ref> Rat i njegove posljedice, uključujući odbijanje [[Jevrejski hrišćanijudeohrišćani|jevrejskih kršćana]] da prihvate Bar Kohbu kao Mesiju, je imao značajnu ulogu u [[Rano hrišćanstvo i judaizam|izdavajanju kršćanstva kao religije bitno različite od judaizma]]. Nakon rata, [[Spisak jerusalimskih patrijarha|episkopi Jerusalima]] više nisu poticali "od onih iz obrezanja".<ref name="Eusebije"/> Starešine Crkve koje su posle razaranja Jerusalima nosili zvanje episkopa tog grada ali tamo nisu živeli nego u Peli.<ref name="Eusebije"/>

[[Irenej Lionski|Irinej Lionski]] je oko [[180]]. godine prvi upotrebio izraz [[ebioniti]] (siromašni), radi opisivanja "heretičke" judeo-hrišćanske sekte, koja se "tvrdoglavo" držala Zakona.

[[Epifanije iz SalamineSalaminski|Epifanije]],<ref>David C. Sim ''The Gospel of Matthew and Christian Judaism'' 1998 p182 </ref> [[Jeronim]] i [[Augustin]]<ref>Petri Luomanen "Nazarenes" in ''A companion to second-century Christian "heretics"'' pp279</ref><ref>Memoirs of Dr. Joseph Priestley - Page 670</ref> u [[4. vijek]]u pominju judeo-kršćansku zajednicu koju nazivaju "[[nazareni]]ma", s one strane [[Jordan (rijeka)|rijeke Jordan]] ([[Transjordanija|Tranjordanija]]) u [[Sveta Zemlja|Svetoj Zemlji]]. Jeronim je u [[sirija|sirijskom]] gradu Beroe sreo nazarene, koji su veoma poštovali jevrejske običaje.<ref>From Sabbath to Sunday, S. Bacchiocchi, p.134, édition française</ref> Epifanije navodi da se nazareni nisu bitno razlikovali od Jevreja:

[[Epifanije Salaminski|Epifanije]] [[375]]. godine spominje grupu ebionita na [[KiparCipar|Kipru]].

Judeohrišćanski spis [[Propovijedanja Petrova|Propovedanja Petrova]] izlaže judeo-hrišćansku teologiju čija je osnovna ideja ne samo da nema nikakvog diskontinuiteta između [[Mojsije]]va Zakona i kršćanstva nego da je [[hrišćanstvo|kršćanstvo]], u stvari, pravi Mojsijev Zakon koji je Isus samo očistio od natruha unesenih u Svete knjige poslije Mojsija.<ref name="Šagi-Bunić">[http://www.scribd.com/doc/60958056/Tomislav-J-%C5%A0agi-Buni%C4%87-Povijest-kr%C5%A1%C4%87anske-literature-svezak-I Tomislav J. Šagi-Bunić - Povijest kršćanske literature (svezak I)] (scribd)</ref>

[[Datoteka:Bogojavlenie.jpg|thumb|220px|[[JovanIvan Krstitelj|Jovanovo]] [[krštenje Isusa]] se među jevrejskim hrišćanima smatralo činom kojim je [[Istorijski Isus|Ješua]] postao [[sin Božji|božji sin]].]]

Jevrejski hrišćani su bili striktni [[monoteizam|monoteisti]] i bila im je strana tvrdnja da je [[Isus]] [[Bog]]. Karakteristična crta prvobitnog hrišćanstva je verovanje da je [[Isus|Ješua]] rođen kao [[čovjek|čovek]] a božanstven je postao kasnije u životu.<ref name="Fromm">[http://www.scribd.com/doc/57953649/Erich-Fromm-Dogma-o-Kristu-bit-%C4%87ete-kao-Bog Erich Fromm, Dogma o Kristu] (scribd)</ref> Prema ovom gledištu, [[Istorijski Isus|Ješua iz Nazareta]], koji je rođen kao i svaki drugi čovek, postao je jevrejski [[Mesija]] (gr. ''[[Hristos]]'') svojom bezgrešnom posvećenošću božjoj volji.

Hebrejski izraz »mesija« znači »[[pomazanje|pomazanik]]« ([[hebrejski jezik|heb]]. מָשִׁיחַ ''Māšîăḥ'' - pomazan), odnosno osoba pomazana [[sveto ulje|svetim uljem]]. Da bi neko stekao zvanje pomazanika morao je proći obred [[pomazanje|pomazanja]]. [[Knjiga Levitska|Levitski zakonik]] opisuje kako sveštenik "kome se na glavu izlije ulje pomazanja" postaje posvećen od "Boga njegovog".<ref>[[Knjiga Levitska|Levitski zakonik]] 21:10-12</ref> Prema jevrejskom shvatanju, Ješua je morao da dokaže svoju [[svetac|svetost]] da bi ga Bog uzdigao kao »[[Mesija|mesiju]]« i »[[Sin Božji|sina Božjeg]]«. Pošto se posebno istakao svojom pravednošću u vršenju božjeg zakona, od [[Bog]]a je izbran da bude [[mesija]]nski prorok, poput [[Mojsije|Mojsija]]. Verovalo se da ga je Bog prihvatio kao sina prilikom [[krštenje Isusa|krštenja]] na [[rekajordan Jordan(rijeka)|reci Jordan]] kod [[JovanIvan Krstitelj|Johanana]], kada je glas sa neba objavio da je on [[Sin Božji|Božiji sin]].<ref name="Ehrman"/>

Ovo gledište se naziva »adopcionističkim« jer pretpostavlja akt [[adopcijausvojenje|adopcije]] - čovjek je uzdignut do Boga; on je »usvojen« kao [[Sin Božji|Božji sin]], kako se obično verovalo, pri njegovom krštenju.<ref name="Ehrman"/> Ova rana [[hristologija|kristologija]] se nadovezuje na [[judaizam|judaistički]] pojam mesije koji je izabran od Boga da bi zaveo carstvo pravednosti i ljubavi.<ref name="Fromm"/> Ovo verovanje je bilo uobičajeno u ranom hrišćanstvu, pre nego što je od protivnika nazvano [[adopcionizam]] i osuđeno kao [[hereza|jeres]]. Vremenom je ova najstarija doktrina o Kristu potisnuta drugim, obuhvatnijim doktrinama.<ref name="Fromm"/>

Judeo-hrišćanska kristologija je slična onoj koju je kasnije preuzeo [[islam]] (vidi [[Isa|Isus u islamu]]), pa je moguće da su postojali dodiri između judeohrišćana i početaka islama na Bliskom Istoku.<ref name="Šagi-Bunić"/>