Jevrejski jezici – razlika između verzija

'''Jevrejski jezici''' označavaju grupu [[jezik]]a i [[dijalekatdijalekt|dijalekata]]a koji su se razvili u raznim [[jevrejjevreji|jevrejskim]]skim zajednicama širom svijeta, a najviše u [[Evropa|Evropi]], [[Zapadnajugozapadna Azija|zapadnoj Aziji]] i [[Sjeverna Afrika|Sjevernoj Africi]]. Najuobičajeniji način njihovog nastanka bilo je posuđivanje [[hebrejski jezik|hebrejskih]] riječi fraza - korištenih za izražavanje specifično jevrejskih koncepata - u lokalne govore. Često su se pisali hebrejskim slovima, uključujući blokove koji se koriste u današnjem hebrejskom i [[raši pismo|raši pismu]]. Zbog međusobne izloiranosti mnogih jevrejskih zajednica, mnogi jevrejski jezici su zadržali rječnik i lingvističke strukture davno nakon što su one nestale u jezicima od koji su originalno nastali. Najrašireniji od svih jevrejskih jezika razvijenih u dijaspori je [[jidiš]], koji se među Jevrejima govorio više nego ijedan drugi jezik u historiji; [[Ladino jezik|Ladino]], jezik sefardskih Jevreja koji je u upotrebi bio preko pet vijekova; i [[judeo-arapski jezici|judeo-arapska]] grupa jezika kojom se preko jednog milenijuma govorilo u [[Arapski svijet|arapskim zemljama]].

[[Hebrejski jezik|Hebrejski]] je [[liturgijski jezik]] judaizma (odnosno ''leshon ha-kodesh'', "sveti jezik"), odnosno jezik na kome su napisani jevrejski sveti spisi ([[Tanah|Tanakh]]), te svakodnevni govor Jevreja kroz vijekova. Do 5. vijeka pne. se hebrejskom kao svakodnevni govor u [[Judeja|Judeji]] pridružio srodni [[aramejski jezik]].<ref name=Grintz>Grintz, Jehoshua M. [http://links.jstor.org/sici?sici=0021-9231(196003)79%3A1%3C32%3AHATSAW%3E2.0.CO%3B2-M "Hebrew as the Spoken and Written Language in the Last Days of the Second Temple."] ''Journal of Biblical Literature''. March, 1960.</ref> Do 3. vijeka pne. Jevreji u dijaspori su počeli govoriti [[starogrčki jezik|grčki]].ž

Hebrejski je kao svakodnevni govor obnovio [[Eliezer ben Yehuda]] nakon svog dolaska u Palestinu 1881. Suvremeni hebrejski je danas službeni jezik Države Izrael. Nije se koristio kao [[maternji jezik]] od [[Tannaim|tanajskh]] vremena<ref name=Grintz/>, tj. od 200. n.e. Preko šesnaest vijekova hebrejski se koristio gotovo isključivo kao liturgijski jezik, odnosno kao jezik kojim je pisana većina judaističkih knjiga, dok se svakodnevno hebrejski govorilo samo na [[Šabat|Sabat]].<ref>Parfitt, T. V. "The Use of Hebrew in Palestine 1800–1822." ''Journal of Semitic Studies '', 1972.</ref> Vijekova su Jevreji umjesto hebrejskog govorili dijalekte jezika oblasti u koje su se doselili, često razvijajući zasebne [[dijalekt]]e ili stvarajući nove jezike. [[Jidiš]] je judeo-germanski jezik koga su razvili [[Aškenazi]] koji su migrirali u [[CentralnaSrednja Evropa|Centralnu Evropu]], a [[Ladino jezik|Ladino]], također poznat kao Judezmo i Muestra Spanyol, judeo-španski jezik su razvili [[Sefardi]] koji su živjeli na [[IberijskiPirinejski poluotok|Iberijskom poluotoku]]. Zbog mnogih faktora, uključujući [[Holokaust]] nad evropskim Jevrejima, [[jevrejski egzodus iz arapskih zemalja]] i masovnu emigraciju jevrejskih zajednica iz drugih zemalja, drevni i zasebni jezici jevrejskih zajednica, uključujući [[judeo-gruzijski jezik|judeo-gruzijski]], [[judeo-arapski jezici|judeo-arapski]], [[judeo-berberski jezik|judeo-berberski]], [[krimčakski jezik|krimčakski]], [[Judeo-Malayalam]] i mnogi drugi su izašli iz upotrebe.