Artakserks II – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q188472 (translate me) |
Nema sažetka izmjene |
||
Red 1:
{{otherpeople|Artakserks}}
{{Monarh
| ime = Artakserks II
| titula = [[Veliki kralj]] [[Ahemenidska Monarhija|Perzije]]
| slika =
| opis slike =
| vladavina = april [[404. pne.|404.]] - mart [[358. pne.]]<br>(46 godina)
| krunidba = [[404. pne.]]
| ostale titule = [[Veliki kralj]] [[Perzija|Perzije]], [[kralj]] [[Babilonija|Babilona]]
| puno ime = Artakserks II Mnemon od Perzije
| datum rođenja = [[436. pne.]]
| mjesto rođenja =
| datum smrti = [[358. pne.]]
| mjesto smrti =
| mjesto pokopa = [[Perzepolis]]
| datum pokopa =
| prethodnik = [[Darije II]]
| nasljednik = [[Artakserks III]]
| način nasljeđivanja = prema obiteljskoj lozi
| prijestolonasljednik =
| suprug =
| supruga = [[Stateira (žena Artakserksa II.)|Stateira]]
| supruga 1 =
| supruga 2 =
| supruga 3 =
| supruga 4 =
| supruga 5 =
| supruga 6 =
| supruga 7 =
| supruga 8 =
| djeca = [[Darije (sin Artakserksa II.)|Darije]], [[Arijasp]], [[Artakserks III]], [[Arsam (sin Artakserksa II.)|Arsam]], [[Apama]], [[Rodogina]], [[Sisigambis]], [[Amestris (kći Artakserksa II.)|Amestris]], [[Atosa (kći Artakserksa II.)|Atosa]]<ref name="Artakserks II (Livius.org)">[http://www.livius.org/arl-arz/artaxerxes/artaxerxes_ii_mnemon.html Artakserks II (Livius.org)]</ref>
| obitelj =
| dinastija = [[Ahemenidi]]
| vladarska himna =
| otac = [[Darije II]]
| majka = [[Parisatida]]
}}
'''Artakserks (Artakserkso) II Mnemon''' ([[perzijski|staroperz.]] ''Artaxšaçrā''<ref>[http://www.ghiasabadi.com/nabeshteh.html Artakserks II - Perzijski studiji]</ref>, [[grčki|grč.]] ''Ἀρταξέρξης''), sin [[Darije II|Darija II]] i Parisatide<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/artaxerxes-ii-achaemenid-king Artakserks II (enciklopedija Iranica)]</ref>, bio je [[veliki kralj]] [[Ahemenidska Monarhija|Perzijske Monarhije]] od [[404. pne.|404.]] do svoje smrti [[358. pne.]] kada ga naslijeđuje njegov sin [[Artakserks III]]<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/36748/Artaxerxes-II Artakserks II (enciklopedija Britannica)]</ref>.
==
Artakserks II Mnemon pripada [[iran]]skoj dinastiji [[Ahemenidi|Ahemenida]]<ref>[http://looklex.com/e.o/artaxerxes2.htm Artakserks II (Looklex.com)]</ref>. Rođen je kao najstariji sin perzijskog velikog kralja [[Darije II|Darija II]] i kraljice [[Parisatida|Parisatide]], koji su uz njega imali i [[Kir Mlađi|Kira Mlađeg]], te Ostana.
Glavna žena Artakserksa II bila je [[Stateira (žena Artakserksa II.)|Stateira]], dok je druga najvažnija žena bila Grkinja Aspasia. Izvori navode kako je imao preko 115 sinova, te 350 žena<ref>[http://www.iranologie.com/history/Achaemenid/chapter%20V.html Povijest Irana - Ahemenidsko Carstvo (Iranologie.com)]</ref>.
== Borba za prijestolje ==
Nakon što je [[404. pne.]] naslijedio svoga oca [[Darije II|Darija II]], Artakserks II je morao braniti pravo na prijestolje protiv njegova brata [[Kir Mlađi|Kira Mlađeg]], koji ga je pokušao smaknuti odmah nakon stupanja na tron. Pokušaj atentata je propao i Kir Mlađi je zarobljen, no na nagovor majke Parisatide Artakserks II pošteđuje brata te ga vraća u satrapiju [[Lidija|Lidiju]]. Godine [[401. pne.]] Kir Mlađi u [[Mala Azija|Maloj Aziji]] okuplja 10.000 grčkih plaćenika („[[Deset tisuća]]“) i još toliko azijskih vojnika, te kreće u ponovnu borbu protiv Artakserksa II za perzijski tron. Njihove vojske sukobile su se u [[Bitka kod Kunakse|bitci kod Kunakse]] gdje Kir Mlađi pogiba, čime je pobuna ugušena, odnosno ojačana pozicija Artakserksa II.
== Vanjska politika ==
=== Grčka ===
Godine [[396. pne.]] [[sparta]]nski kralj [[Agesilaj II]] iskrcava se u [[Mala Azija|Maloj Aziji]] i započinje s pljačkom perzijskih pokrajina [[Lidija|Lidije]] i [[Karija|Karije]], na što Artakserks II odlučuje odgovoriti poticanjem spartanskih suparnika u [[Stara Grčka|Grčkoj]] na rat protiv Sparte. [[Atena (polis)|Atena]], [[Antička Teba (Grčka)|Teba]] i [[Korint]] prihvaćaju perzijsku ponudu i time započinje [[Korintski rat]]. Nakon deset godina ratovanja, [[386. pne.]] Perzija je Grcima diktirala „[[Kraljevski mir]]“ na koji su pristali svi, od nedavnih neprijatelja Spartanaca do nedavnih saveznika Atenjana. Tim mirom Perzija je osigurala mir i stabilnost u svojim pokrajinama uz obalu Male Azije, dok je Sparti poklonila dominaciju [[Stara Grčka|grčkim kopnom]].
=== Egipat ===
Iako je bio uspješan protiv Grka, Artakserks je imao problema protiv [[Drevni Egipat|Egipćana]], koji su se uspješno pobunili neposredno nakon njegova stupanja na perzijski tron. Godine [[383. pne.]] u Egipat šalje vojsku pod zapovjedništvom [[Farnabaz II|Farnabaza II]] i [[Titraust]]a, no egipatski kralj [[Hakor]] odbacuje napadače. Ipak, unatoč tome što nije ponovo uspio pokoriti Egipat, uspješno je obranio [[Fenicija|Feniciju]] od egipatsko-[[sparta]]nske invazije.
== Graditeljski projekti ==
[[Datoteka:Persepolis Artaxerxes II tomb.jpg|mini|desno|300px|Grobnica Artakserksa II u [[Perzepolis]]u]]
Većina bogatstva Artakserksa II korištena je za mnoge graditeljske projekte. Obnovio je palaču [[Darije I. Veliki|Darija Velikog]] u [[Suza (Iran)|Suzi]]<ref>[http://www.livius.org/aa-ac/achaemenians/A2Sa.html Ahemenidski kraljevski zapisi A2Sa u Suzi (Livius.org)]</ref>, te posebno gradske [[Fortifikacija|fortifikacije]] koje uključuju dvostruko pojačanje na jugoistočnom uglu zidina. Također, u [[Ekbatana|Ekbatani]] je sagradio novu [[apadana|apadanu]] i kipove. [[Perzepolis]] nije mnogo nadograđivao, no tu je smjestio svoju grobnicu što ga razlikuje od prethodnih velikih kraljeva koji su sahranjeni u obližnjem kompleksu grobnica [[Nakš-e Rustam]].
== U Starom zavjetu ==
Do današnjeg dana nije razjašnjeno je li ''Ahasuer'' iz [[Estera (knjiga)|Knjige o Esteri]] ([[Stari zavjet]]) Artakserks II, ili netko od njegovih prethodnika: [[Kserks I]], [[Kserks II]] ili [[Artakserks I]].
== Smrt ==
Artakserks II umire od starosti [[358. pne.]], kada ga naslijeđuje njegov sin [[Artakserks III]] Sahranjen je u tradicionalnoj kraljevskoj grobnici u [[Perzepolis]]u.
== Kronologija ==
* [[404. pne.]] - početkom aprila Artakserkso II stupa na perzijski tron.
* [[404. pne.]] - pobunom [[Kir Mlađi|Kira Mlađeg]] započet građanski rat u Perziji.
* [[404. pne.]] - [[Amirtej]] pokreće pobunu u [[Drevni Egipat|Egiptu]].
* [[401. pne.]] - u [[Bitka kod Kunakse|bitci kod Kunakse]] sukobljavaju se [[Kir Mlađi|Kirova]] i Artakserksova vojska pri čemu Kir Mlađi pogiba.
* [[400. pne.]] - povratak [[Deset tisuća]] u [[Drevna Grčka|Grčku]].
* [[396. pne.]] - [[sparta]]nski kralj [[Agesilaj II]] pljačka perzijske pokrajine u [[Mala Azija|Maloj Aziji]].
* [[395. pne.]] - [[Atena (polis)|atenski]] admiral [[Konon]] vodi atensku i perzijsku mornaricu protiv Sparte; zaposjedaju otok [[Rod (otok)|Rod]] čime je počeo [[Korintski rat]].
* [[395. pne.]] - pogubljen [[Tisafern]].
* [[394. pne.]] - opoziv Agesilaja II
* [[386. pne.]] - Artakserksov ''[[Kraljevski mir]]''; kraj Korintskog rata.
* [[383. pne.]] - [[Farnabaz II]] i [[Titraust]] vode perzijsku vojsku u Egipat, no egipatski kralj [[Hakor]] odbacuje napadače.
* [[370-e pne.]] - rat protiv nomadskog plemena Kadusijana.
* [[373. pne.]] - Artakserks II šalje [[Farnabaz II|Farnabaza II]] da ponovo pokori [[Drevni Egipat|Egipat]], no egipatski [[faraon]] [[Nektanebo I]] uspijeva se obraniti.
* [[368. pne.]] - satrap [[Datam]] pokreće pobunu u [[Kapadocija|Kapadociji]].
* [[367. pne.]] - početak „Satrapske pobune“; [[Ariobarzan (satrap Frigije)|Ariobarzan]] se pobunio u [[Frigija|Frigiji]], [[Mauzol]] u [[Karija|Kariji]], [[Oront I]] u [[Armenija|Armeniji]], [[Autofradat (satrap)|Autofradat]] u [[Lidija|Lidiji]], a priključuje im se i [[Datam]].
* [[362. pne.]] - pogubljen Datam, kraj kapadocijske pobune.
* [[358. pne.]] - smrt Artakserksa II početkom marta<ref name="Artakserks II (Livius.org)"/>.
== Veze ==
* [[Ahemenidska Monarhija|Perzijska Monarhija]]
* [[Darije II]]
* [[Kir Mlađi]]
* [[Korintski rat]]
{{Redoslijed|
|prethodnik = [[Darije II]]<br>([[423. pne.|423.]] - [[404. pne.]])
|gl_članak_funkcija=[[Veliki kralj]] [[Ahemenidska Monarhija|Perzije]]<br>([[404. pne.|404.]] - [[358. pne.]])
|nasljednik=[[Artakserks III]]<br>([[358. pne.|358.]] - [[338. pne.]])
}}
== Izvori ==
{{izvori}}
== Vanjske veze ==
* [http://www.iranicaonline.org/articles/artaxerxes-ii-achaemenid-king Artakserkso II (enciklopedija Iranica)]
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/36748/Artaxerxes-II Britannica enciklopedija: Artakserkso II]
* [http://www.livius.org/arl-arz/artaxerxes/artaxerxes_ii_mnemon.html Artakserkso II, Livius.org]
* [http://looklex.com/e.o/artaxerxes2.htm Artakserkso II, Looklex.com]
[[Kategorija:Ahemenidski vladari]]
| |||