Gupta Carstvo – razlika između verzija

'''Gupta Carstvo''' je bilo jedno od najvećih političkih i vojnih carstava antičke Indije. Dinastija Gupta je vladala od [[240]]. do [[550]]. većinom severne [[Indija|Indije]], delom [[Pakistan]]a i [[Bangladeš]]om. Vreme Gupta carstva smatra se indijskim "''zlatnim razdobljem''" u nauci, matematici, astronomiji, religiji i filozofiji. U Indiji je tada izmišljen dekadni sistem uključujući koncept nule. U vreme svoga najvećeg uspona, Gupta carstvo je bilo model klasične civilizacije zajedno sa dinastijom Han, Tanh i antičkim Rimom. Beli [[Huni]] ili [[Bijeli Huni|Heftaliti]] su doprineli propasti carstva.

Najprihvatljivija teorija o Guptama je da je njihovo poreklo iz Bengala. Početkom 4. veka Gupte su vladale malim hindu kraljevstvom u Magadi u današnjem [[Uttar Pradesh|Utar PradešPradešu]]u. Gupte su vladale Indijom severno od Vindija planina u 4. i 5. veku. Iako nisu imali tako ogromno carstvo, kakvo je bilo [[Maurja carstvo]], razdoblje Gupti je ostavilo duboki kulturni trag ne samo na indijskom potkontinentu, nego i kod susednih azijskih kultura. Vladari Gupti su bili veliki osvajači i dobri administratori. Književnost na [[sanskrit]]u doseglo je vrhunac tokom Gupta razdoblja. I budistička književnost se počinje pojavljivati na sanskritu. Iz toga perioda je većina Adžanta pećina. Knjige iz medicine, veterine, matematike, astronomije i astrofizike su bile pisane u tome periodu. Prekomorska trgovina je cvetala, hinduistička i budistička mitologija i arhitektura se raširila zajedno sa religijom na [[BurmaMianmar|Burmu]], [[Kambodža|Kambodžu]], [[Tajland]], [[Indonezija|Indoneziju]] i druge zemlje.

To razdoblje se smatra zlatnim razdobljem indijske kulture. Zidno slikarstvo Adžanta pećina na centralnom [[Dekan]]u smatraju se najsnažnijim izrazom indijske umetnosti. Slike u pećinama predstavljaju različite živote [[BudaGautama Buddha|Bude]], ali predstavljaju i najbolji izvor informacija o svakodnevnom životu u Indiji u to vreme.

Skandagupta se smatra poslednjim od velikih vladara. Bio je suočen sa invazijom Belih [[Huni|Huna]] poznatih kao [[Bijeli Huni|Heftaliti]]. Uspešno je odbio napad Huna [[455]]. godine. Međutim troškovi rata su iscrpli carstvo i doprineli su njegovom propadanju.

Hunski kralj [[Toramana]] se probio kroz odbrambeni pojas Gupta carstva na severozapadu tokom 480ih godina. [[Huni]] su uspeli da pregaze dobar deo Gupta carstva do [[500]]. godine. Carstvo se raspalo pod napadima Huna. Hunski vođa Toramana i njegov naslednik Mihirakul osvojili su nekoliko provincija carstva, uključujući [[Malva|Malvu]], [[Gujarat|Gudžarat]] i Tanesar. Iako se smanjila moć Gupti, uspevali su da se opiru Hunima. Uz pomoć nezavisnih kraljevstava isterali su Hune iz većine severne Indije do 530ih godina. Zadnji vladar iz dinastije Gupta vladao je od [[540]]. do [[550]]. godine.