Grgur Ninski – razlika između verzija

'''Grgur Ninski''' je bio čuveni [[nin]]ski [[episkopos|episkop]] iz [[10. vekvijek|10. veka]]a, koji se borio za slovensko pismo [[glagoljica|glagoljicu]] i bogosluženje na [[staroslovenskistaroslavenski jezik|staroslovenskom jeziku]].

Od [[5. vekvijek|5. veka]]a pa sve do [[11. vekvijek|11. veka]]a, odvijala se borba između [[CarigradIstanbul|Carigrada]]a i [[Rim]]a za crkvenu prevlast nad nekadašnjom rimskom provincijom Dalmacijom i samostalnom dalmatinskom crkvom. Slabljenjem vizantijske vladavine, dalmatinski su se gradovi, najpre [[Split]], približili Rimu. Episkopija u [[Nin]]u, političko središte [[SlovenSlaveni|Slovena]]a Dalmacije, nije posedovala antičku episkopiju, pa stoga nije mogla biti ravna nadbiskupiji u Splitu koja je smatrala da je direktna naslednica one iz [[Salona|Salone]].

Iako je Rim doktrinarno pobedio u pokrajini, još dugo su ostale posebnosti dalmatinske crkvene tradicije, posebno upotreba narodnog jezika u [[liturgija|liturgiji]], kao izuzetak u zapadnom hrišćanstvu. Dalmatinski su gradovi, kao utočišta učenika slovenskih apostola [[ĆiriloKiril i MetodijeMetod|Ćirila i Metoda]], tokom [[10. vekvijek|10. veka]]a postali kolevka liturgijskog staroslovenskog jezika, glagoljičkog pisma i [[narod]]ne književnosti. Rim je u borbi za prevlast nad dalmatinskim biskupijama ponekad ćirilometodsku tradiciju upotrebe slovenskog jezika prokazivao kao [[hereza|jeres]].<ref name="Grgur Ninski i glagoljaški pokret" />

U drugom papa obraća se kralju Tomislavu, [[Zahumlje|zahumskom]] knezu [[Mihajlo Višević|Mihajlu]] i svim biskupima, županima, sveštenicima i narodu Sklavonije i Dalmacije. Papa ih obaveštava da su Sloveni primili hrišćanstvo još u [[apostolapostoli|apostolsko]]sko doba i traži od Slovena da decu koju žele posvetiti svešteničkom pozivu od rane mladosti poučavaju rimskoj nauci. Papa se pri tome pitao: „''Koji bi se pravi sin svete rimske crkve, a takvi ste svi vi, mogao radovati prinoseći žrtvu na varvarskom ili slavenskom jeziku''"? ({{jez-lat|in barbara seu Sclavinica lingua}}).<ref name="Grgur Ninski i glagoljaški pokret"/> Na kraju Jovan X moli sve da se pokore naredbama dalmatinskih biskupa i da se u svim obredima služe isključivo latinskim jezikom.

Pošto je biskupija u [[Nin]]u bila centar glagoljaškog pokreta, latinski kler je nameravao da je ukine i potčini je [[Split]]u. Splitski kler se pozivao na legendu da je prvi episkop u Saloni, [[sveti Dujam|sveti Duje]], bio neposredan učenik [[apostolsveti Petar|apostola Petra]], i da su njegove kosti sahranjene pod oltarom splitske stone crkve, koja je „apostolskog porekla“. Zato joj treba vratiti sva prava što ih je izgubila dolaskom Hrvata na Jadran, odnosno, treba ninsku biskupiju staviti pod vlast „metropolitanske“ splitske crkve.

Na crkvenom saboru koji je održan [[925]]. godine u Splitu, Grgur Ninski se bori, zajedno s kraljem Tomislavom, za bogosluženje na slovenskom jeziku i za upotrebu glagoljice kao pisma. Na saboru su pravo glasa imali samo crkveni dostojanstvenici, tj. episkopi, dok stavovi velikaša i kralja nisu bili uvažavani. Tako se nasuprot latinskih biskupa iz dalmatinskih gradova, uz koje su bili i papini poslanici, našao usamljen glas Grgura Ninskog. Latinski [[sveštenstvo|kler]] je na ovom saboru osujetio bilo kakvu samostalnost hrvatske crkve.

Upravo u to vreme, [[Bugari]] su pošli u ratni pohod na [[Hrvatska|Hrvatsku]], pa je zbog rata moglo doći do zbližavanja između Tomislava i [[VizantijaВизантијско царство|Vizantije]], a to se papi činilo opasnim. Odlučio je da ne zaoštrava spor s Hrvatima, i aktivno se založio da se bugarsko-hrvatski rat prekine. Papini izaslanici su uspeli ubediti bugarskog [[car Simeon|cara Simeona]] da obustavi rat s Tomislavom. Da bi iskoristio veliku prednost koju je time stekao, papa je godine [[928]]. preko svog izaslanika biskupa Madalberta, sazvao u Splitu još jedan sabor.