Wikipedija

Galileo Galilei – razlika između verzija

Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
m Bot: popravljanje preusmjeravanja
Red 21:
|znameniti_studenti = [[Benedetto Castelli]]</br>[[Mario Guiducci]]</br>[[Vincenzo Viviani]]<ref>[http://genealogy.math.ndsu.nodak.edu.id.php?id=134975 NODAK.edu]</ref>
|poznat_po = [[kinematika]]<br />[[analtička dinamika|dinamika]]<br />[[teleskopska opservaciona astronomija]]<br />[[heliocentrizam]]
|religija = [[Rimokatoličkakatolička crkva|rimokatolik]]
|potpis = Galileo Galilei Signature 2.svg
|fusnote = Otac mu je bio muzičar [[Vincenzo Galilei]]. Galilejeve ljubavnica [[Marina Gamba]] (1570&nbsp;– 21 August 1612?) rodila mu je dvije kćeri ([[Maria Celeste]] (Virginia, 1600–1634) i Livia (1601–1659), koje su obje postale redovnice) i sina po imenu [[Vincenzo Gamba|Vincenzo]] (1606–1649), [[lauta|lautist]].<!-- Gamba later married Giovanni Bartoluzzi. --><!-- V. [[Marina Gamba]]: Marina Bartoluzzi izgleda nije bila Marina Gamba, nego dadilja [[Vincenzo Gamba|Vincenza Gambe]]'s nanny. -->
}}
 
'''Galileo Galilej''' (Galileo Galilei, [[15. 2.|15.2.]] [[1564]] - [[8. 1.|8.1.]] [[1642]]), italijanski astronom, fizičar, matematičar i filozof prirode, čija su istraživanja postavila temelje modernoj mehanici i fizici.. Rođen je u [[PizaPisa|Pizi]]. Uglavnom je obrazovan u manastiru Valombroza pored [[Firenca|Firence]], a na univerzitetu u Pizi studirao je od [[1581]]. do [[1585]]. godine. Ubrzo posle toga, neko vreme je predavao na firentinskoj Akademiji. Na univerzitetu u Pizi je predavao matematiku od [[1592]]. do [[1610]]. Bio je filozof i matematičar kod velikog toskanskog vojvode od [[1610]]. pa do kraja svog života.
 
Godine [[1616]], teološki savetnici inkvizicije osudili su ga zbog toga što je zastupao novu astronomiju (zalagao se za [[Nikola Kopernik|Kopernikov]]ov [[heliocentrični sistem]]), i tada mu je zabranjeno da zastupa, predaje i brani osuđeno učenje. On se sa tim složio. Papa nikad nije potvrdio tu osudu, ali je [[1632]]. godine, nakon objavljivanja njegovog dijaloga o alternativnim svetskim sistemima, [[Inkvizicija]] Galileju naredila da dođe u [[Rim]]. Tamo je stigao u februaru [[1633]], i bio ispitan [[21. jun6.|21. juna]]a na osnovu optužbe da je spomenuta publikacija iz 1632. u suprotnosti sa odlukom od [[1616]]. godine. Dvadeset drugog [[jun]]a [[1633]]. godine Galilej je pročitao svoje poricanje i, na zadovoljstvo suda, bio osuđen na utamničenje. Dopušteno mu je da se vrati u svoju vilu u Firenci i tamo ostane pod uslovom da živi u strogoj izolaciji, što je on i učinio i poslednjih osam godina svog života proveo u stalnom naučnom radu i eksperimentisanju.
 
 
Red 50:
== Znanstveni rad ==
[[Datoteka:Galileo_Galilei01.jpg|mini|Kip postavljen u Firenci]]
Pronašao je zakone [[slobodni pad|slobodnog pada]] tijela i postavio jednadžbe [[kosi hitac|kosoga hitca]], prvi uveo eksperimentalnu metodu i matematičko formuliranje fizikalnih zakona, te na taj način postavio temelje klasične [[fizika|fizike]]. Otkrio je [[cikloida|cikloidu]] i njenu primjenu na lukove mostova. Osnovao je [[balistika|balistiku]], određujući [[parabola (geometrija)|paraboličku]] putanju zrna. Konstruirao je prvi [[termoskop]]. [[1610]]. godine je izradio poznati '''Galileiev [[teleskop]]''' s uvećanjem od 30x, na temelju već postojećeg koji je imao uvećanje od 5x, i njime otkrio planine na [[Mjesec]]u, četiri [[Jupiter (planetplaneta)|JupiterJupiterova]]ova satelita koji nose i njegovo ime, i zvjezdanu konstrukciju [[Mliječna staza|Mliječne staze]]. Otkrio je da i [[planeta|planet]] [[Venera (planetplaneta)|Venera]] ima iste faze kao i Mjesec.
 
U svom djelu '''Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo tolemaico e Copernicano''', objavljenog u [[Firenca|Firenci]] [[1632]]. godine, iznio je učenje [[Nikola Kopernik|Kopernikovog]] heliocentričnog sustava kao jedino ispravnog, i zbog toga ga je [[inkvizicija]] [[1633]]. godine stavila u okove i odvela u [[Rim]], kod pape [[Urban VIII.|Urbana VIII]]. Poslije dva tjedna provedena u karanteni na inzistiranje Ferdinanda II. de [[Medici]]a, premješten je u rezidenciju toskanskog konzula. U [[travanjapril|travnju]] 1633. godine inkvizicija je počela ispitivati Galileja, da bi sa suđenjem počela [[22. 6.|22. lipnja]] 1633. godine i u sudskom procesu ga osudila na odricanje od svog učenja, na što je on i pristao, bojeći se da ga ne bi zadesila ista sudbina kao i [[Giordano Bruno|Giordana Bruna]] iz godine [[1600]]., kao i na zatvor neodređenog trajanja što je kasnije papa Urban VIII. pretvorio u konfinaciju (kućni pritvor).
Pritvoren do smrti u svojoj kući u Firenci, završio je svoje veliko djelo '''Discorsi e dimonstrazioni matematiche intorno a due nuove scienze attenenti alla meccanica''', koje je objavljeno 1638. godine, a u kojem je objasnio zakone fizike i [[mehanika|mehanike]] u novoj svjetlosti, po čemu se i smatra osnivačem klasične fizike i mehanike. Tijekom konfinacije slobodno je pisao i vodio društveni život (npr., primio je u posjetu znamenitog engleskog pisca [[John Milton|Johna Miltona]]), a objavljivanje njegova rada nije imalo nikakve posljedice po Galililejev status niti je dovelo do ponovnoga procesa – što je nevjerojatna blagost usporedimo li to sa slučajevima progona ideološko-političkih neistomišljenika u 20. stoljeću. Ipak neka njegova djela su se našla na vatikanskom 'Popisu zabranjenih knjiga' (Index librorum prohibitorum). Prvo izdanje njegovih svih knjiga izdano je u [[Firenca|Firenci]] između [[1842]]. i [[1856]]. godine u 16 knjiga.
 
Navodno je Galileo u trenutku smrti promrmljao "''Eppur si muove''" (Ipak se kreće), iako se odrekao svih tvrdnji o [[heliocentrični sistem|heliocentričnom sustavu]]. To bismo prije mogli okarakterizirati kao legendu jer ne postoji dokaz da se to zbilja dogodilo.
 
[[31. 10.|31. listopada]] [[1992]]. godine, 359 godina poslije procesa protiv Galileia, [[papa]] [[Ivan Pavao II.]] je zatražio oprost i ukinuo presudu inkvizicije protiv Galilea Galileia. U njegovu su čast [[Galileo (letjelica)|svemirska letjelica]] za istraživanje Jupitera i [[Galileo (satelitski navigacijski sustav)|europski satelitski navigacijski sustav]] dobili naziv Galileo.
 
== Zanimljivosti ==
Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Galileo_Galilei