|
| Osnivanje =
| Autokefalnost =
| Kirijarhalna crkva = [[Vaseljenska patrijaršija|Carigradska patrijaršija]]
| Kanonsko priznanje 1 =
| Autonomija = proglašena [[11. februar2.|11. februara]]a [[1921]]. <br> potvrđena [[1957]].
| Kanonsko priznanje 2 = Kanonski priznata
| Predstojatelj = Arhiepiskop karelski [[Arhiepiskop karelski Lav|Lav]]
| Bogoslužbeni jezik =
| Muzička tradicija =
| Kalendar = [[MilankovićevRevidirani julijanski kalendar|Novojulijanski kalendar]]
| Episkopa = 4
| Eparhija = 3
| Karta =
}}
'''Finska pravoslavna crkva''' ({{Jez-fin|Suomen ortodoksinen kirkko}}) je [[autonomija (pravoslavlje)|autonomna crkva]] pod jurisdikcijom [[CarigradskaVaseljenska patrijaršija|Carigradske patrijaršije]].
== Istorija ==
[[Hrišćanstvo]] je stiglo u [[Finska|Finsku]] iz grada [[Veliki Novgorod|Novgoroda]]a zajedno sa pravoslavnim trgovcima i monasima još na početku [[12. vijek]]a. Ispočetka, centri [[Pravoslavlje|pravoslavlja]] su bili mali [[manastir]]i. Na početku drugog milenijuma na jezeru [[Ladoga]] bio osnovan [[Valamski manastir]], a krajem [[14. vijek]]a i Konevecka obitelj. Pečenski manastir na obali Berencova mora je bio osnovan u [[16. vijek]]u. Tokom sljedeća dva vijeka, manastiri su bili potpuno razoreni. Početkom [[16. vijek]]a, zapadne karelske zemlje su se nalazile pod švedskom vlašću. Dio stanovništva je prebjegao u Srednju Rusiju, a drugi dio je ostao u [[Karelija|Kareliji]] i bio preobraćen u [[luteranizam|luteranstvo]]. Poslije osvajanja Priladožja od strane [[Petar Veliki|Petra Velikog]] na početku [[18. vijek]]a, otpočeo je novi period u istoriji [[Pravoslavlje|pravoslavlja]] u [[Karelija|Kareliji]]. Obnovljen je [[Valamski manastir]] i Konevecka obitelj na jezeru [[Ladoga]], i krajem [[19. vijek]]a bio je obnovljen i Trifono-Pečenski manastir na sjeveru. Približno te godine, osnovana je i Sveto-Trojicka ženska opština u Lintuli, koja je kasnije dobila status [[manastir]]a.
Početkom [[19. vijek]]a, nakon [[Rusko-švedski rat (1788—1790)|Rusko-švedskog rata]], između [[RuskaRusko ImperijaCarstvo|Rusije]] i [[Švedska|Švedske]] je bio zaključen dogovor kojim je podijeljena sfera uticaja na prostoru [[Finska|Finske]]. Bivši švedski posjedi u [[Finska|Finskoj]] su pripali [[RuskaRusko ImperijaCarstvo|Ruskoj Imperiji]]. Kao rezultat tih promjena, broj pravoslavnog stanovništva u Finskoj se uvećao za deset puta. U velike gradove doseljavali su se pravoslavni trgovci i činovništvo, a i razmještali su se garnizoni. Crkvenu upravu u Finskoj je vršio mitropolit sanktpeterburški. Godine [[1892]], bila je osnovana samostalna Eparhija Viborga i sve Finske. Pravoslavno stanovništvo Finske su bili [[Karelci]], [[Rusi]], [[Finci]] i [[Saami|Laponci]].
Nakon [[Oktobarska revolucija|Oktobarske revolucije]] ([[1917]]), [[Finska]] je dobila nezavisnost. U nezavisnoj Finskoj, Pravoslavna crkva je dobila status državne crkve zajedno sa [[Luteranska crkva|Luteranskom]]. Godine [[1921]], patrijarh moskovski i sve Rusije [[Sveti Tihon|Tihon]] je dao Finskoj pravoslavnoj crkvi status [[Autonomnaautonomija crkva(pravoslavlje)|autonomne crkve]]. Imajući u vidu haos i poteškoće koje su vladale u državnom životu [[SSSRSovjetski Savez|Sovjetske Rusije]], pravoslavna crkvena uprava se je obratila [[CarigradskaVaseljenska patrijaršija|Carigradskoj patrijaršiji]] s molbom da primi Finsku pravoslavnu crkvu pod omofor [[Vaseljenskivaseljenski patrijarh Carigrada|vaseljenskog patrijarha]]. U skladu s [[tomos]]om od [[6. jul7.|6. jula]]a [[1923]], Finska pravoslavna crkva je dobila status [[Autonomnaautonomija crkva(pravoslavlje)|autonomne crkve]] u rangu [[Arhiepiskopija|arhiepiskopije]] pod jurisdikcijom [[CarigradskaVaseljenska patrijaršija|Carigradske patrijaršije]].
Od tada, Crkva je bila naročito aktivna u [[Karelija|Kareliji]], gdje je bio najveći broj parohija. Nakon [[Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata]], evakuisano stanovništvo iz [[Karelija|Karelije]] je bilo raseljeno po cijeloj zemlji i zbog toga su osnivane nove [[Parohija|parohije]]. Godina [[1950e1950-e|1950-ih]], osnovane su 2 [[Eparhija|eparhije]], koje su teritorijalno obuhvatale cijelu zemlju. Za Centralnu Finsku je bila osnovana Karelska eparhija, a Južna Finska i Laponija su ulazile u sastav Helsinske eparhije. Godine [[1979]], otvoren je i vikarijat Joensu, čiji je episkop vršio arhipastirske dužnosti neposredno pri poglavaru Finske pravoslavne crkve. Te godine je bila osnovana i mitropolija i rukopoložen je mitropolit.
== Ustrojstvo ==
Finska pravoslavna crkva je [[autonomija (pravoslavlje)|autonomna crkva]] u sastavu [[CarigradskaVaseljenska patrijaršija|Carigradske patrijaršije]]. Crkva ima oko 60.000 registrovanih parohijana. Na čelu Crkve se nalazi arhiepiskop karelski i sve Finske Lav.
Finska crkva obuhvata 3 eparhije: Karelsku, Helsinsku i Oulusku. Episkop Karelske eparhije je i arhiepiskop ove Crkve. Eparhijski arhijereji nose titulu [[mitropolit]]a. Karelski arhiepiskop ima i svog [[Vikarni arhijerej|vikarnog episkopa]].
Crkva ukupno obuhvata 24 parohije i 2 manastira. Crkva koristi [[revidirani julijanski kalendar|novojulijanski kalendar]].
Najviši crkvenozakonodavni organi su Pomjesni i Arhijerejski sabor. Izvršna vlast, odgovorna za sprovođenje donesenih rješenja u život, pripada Crkvenoj upravi.
== Vidi još ==
* [[Vaseljenska patrijaršija|Carigradska patrijaršija]]
* [[Patrijaršijske parohije u Finskoj]]
| 