Vojislav Ilić – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Vraćene izmjene 178.221.117.219 (razgovor) na posljednju izmjenu korisnika Kolega2357 |
Nema sažetka izmjene |
||
Red 6:
Po [[Jovan Deretić|Jovanu Deretiću]] Ilić je u srpskom pesništvu izvršio ono što je desetak godina ranije zahtevao S. Marković: odlučan raskid s romantizmom. Međutim, njegove književne težnje samo se delimično poklapaju s Markovićevim programom i s realističkom poetikom. U nekim pesmama on je bio glasnik naprednih ideja svog doba, oštar kritičar društvenih i političkih izopačenosti. Ali, njegova poezija, gledana u celini, suprotna je duhu tendenciozne, pragmatične književnosti za koju se zalagao programski realizam. Svojim estetizomom i formalizmom Ilić je otvorio put drukčijoj poeziji, poeziji kojoj je podjednako strana orijentacija realista na običnu stvarnost i zahtevi ideologa za uključivanje književnosti u društvene i političke borbe, poeziji u kojoj je najvažniji momenat briga za samu sebe, za svoje vlastito umetničko biće.
==Politika i Vojislav Ilić==
Političkog života nema, a pesnik koji se još ranije javno opredelio kao pristalica onih snaga što su pokretale bunu, posledice ovakvog svog stava počinje da oseća od sada pa za ceo život. On ne uspeva da dobije nikakvu službu sve do 1887.g. u vreme najplodnijeg poetskog rada provodi bez ikakvih materijalnih sredstava, pripadajući onom sloju inteligencije van državne službe, koju je u skupštini zvanično okarakterisan kao „intelektualni šljam“.
''"Ilićevo pesništvo između 1886. i 1889.g. predstavlja veoma snažnu političku i socijalnu kritiku Srbije posle srpsko-bugarskog rata. U to vreme nastale su Ilićeve najpoznatije političke satire uperene protiv omrznute vlade koja je vodila i izgubila rat protiv Bugarske. Prva u tom nizu nastala je pesma Skupštinarima (Već se kupe...) u kojoj Ilić zauzima kritički stav prema poznatom izbornom sporazumu između radikala i liberala uoči skupštine u Nišu (od 30. juna)."'' ([[Milorad Pavić]])
Kao što Ilićevo političko pesništvo daje mozaik političkih prilika u '''obrenovićevskoj''' Srbiji, tako njegova socijalna satira daje sliku i kritiku društvenog stanja Srbije njegovog vremena. Karakteristična je i upečatljiva društvena vizija Srbije koju je imao pesnik. ''"To je zemlja u kojoj je bratstvo, sloboda i lepša budućnost mogu naći samo u snu (San, Ostavi me...), malo-pomalo, sve se može izneti na pazar i prodati (Finis Poloniae, Mome Gariku)."'' ([[Milorad Pavić]])
Za Vojislavom Ilićem ostalo je jedno pesništvo koje se razlikovalo od svega što je u stihu bilo napisano u srpskom pesništvu XIX veka i bez kojeg se ne bi mogao shvatiti ni logično objasniti početak srpskog poetskog XX veka. Iliću, pre svih drugih pesnika njegovog vremena i posle njega, pripada naziv osnivača srpske moderne poezije.
Sjajne niti su Vosjislava Ilića vezivale za veliku porodivu evropske književnosti i činile da je on osećao iza sebe jednog Getea, Marloa ili Ljermontova, dok je pisao ''Ribara''; jednog Šekspira dok je pisao ''Kralja Ričarda'' i ''Plač Venere nad Adonidom'', ''Ksenofana Kolofonskog'', ''Anakreonta'' i ''Lukijana Samosaćanina'' u trenutku kada su nastajale pesme ''Drugu'', ''Htedoh da pevam kadma''...
==Književni rad==
Linija 13 ⟶ 22:
* manji književni članci o Belušu, sinu Đure Jakšića (''Javor'', 1882), o Kraševskom (''Srbadija'', 1883)
Svi ti prozni radovi Vojislava J. Ilića od značaja su utoliko što pomažu boljem shvatanju njegovog glavnog, poetskog rada.
Objektivnost Ilićeve poezije nije ni refleksivna ni didaktična, njena osnovna obeležja jesu deskriptivnost i narativnost. U tome se on udaljava od '''klasicista''' i '''predromantičara''' prve polovine XIX st. U više pesama, od kojih neke spadaju u najpoznatije koje je napisao (''Zimsko jutro'', ''Zimska idila'', ''Veče'', ''Jesen'', ''U poznu jesen'' itd.) on je dao izvanredne opise seoskih predela, prizore iz seoskog života, slike prirode u raznim godišnjim dobima i dobima dana.
Poeziji realističnih pejzaža tematski su suprotne pesme u kojima su obrađeni motivi prošlog i dalekog. ''„Njegova nagnutost nad ponorom prošlosti, slike predela koji nose 'tragove razaranja', 'grobovski vetar' što tiho talasa okean vremena – to su momenti koji nas mogu podsetiti na Sterijinu tugu pred tragovima veličine prošlih vremena ali i na Disov nirvanizam, na njegov mrtvi vetar koji se uzaludno trudi da pokrene nepomični svemir.“'' ([[Jovan Deretić]])
Ilić je zaista bio artist u poeziji, ''„umetnik pesnik“'' kako ga je nazvao [[Lj. Nedić]]. Najveću pažnju posvećivao je građenju stiha nastojeći da izbegnu sve one nemarnosti i aljkavosti za stih romantičara. To je potvrdio i [[Deretić]]: ''„Njegovi dugi stihovi, od kojih su najčešći šesnaesterci, građeni po uzoru na klasični heksametar, teku mirno i sporo kao široka ravničarska reka i tim svojim ritmom podudaraju se s uzdržanim, objektivnim karakterom njegove poezije“''. Ilić je svojim pevanjem otvorio i nove puteve srpskoj poeziji prema Evropi.
==Reakcija omladinskoj poeziji==
Vojislav J. Ilić označava jedan prelom i preobražaj u srpskoj poeziji: kraj stare romantičarske poezije i početak nove artističke i verističke. ''"On je pripadao naraštaju koji je svojim očima gledao slom omladinskog romantizma u javnom životu i u književnosti, osećao opšte razočarenje i klonulost koja je zavladala u srpskim duhovima posle Berlinskog kongresa."'' ([[Jovan Skerlić]]) Ceneći velike pesnike srpskog romantizma, on nimalo ne ceni njihove jadne epigone, njihova "nakaradna podražavanja i usiljeno očajanje", i ne krije svoju "odvratnost prema njima". On je satirično opevao omladinskog pesnika razbarušene kose koji je sav svoj duhovni život sveo na mržnju na Turke i ljubav za alkohol.
==Melanholija==
Ono što je glavno u poeziji Vojislava Ilića, to je njegova intimna, lična poezija, poezija refleksivna, melanholična i elegična. Njegova melanholija bila je uslovljena raznim okolnostima: zdravlje mu je bilo rđavo, život neodređen i neizvestan, materijalne porodične nevolje su ga stalno pratile. Poezija je za njega bila utočište i izvor zaborava, onaj ''"veo kojim se obvija rugoba sveta"'' ([[Jovan Skerlić]]). U trenucima melanholije i elegičnosti on je najjači i najprirodniji, i najbolje pesme koje je on ispevao to je onaj niz ''Elegija''.
==Klasični motivi==
Okrećući glavu od "blede sadašnjosti", sa željom da izbegne život koji ga je pritiskivao i gušio, on se okretao onom što je nekada bilo, "sedoj prošlosti", i jače no ijedan srpski pesnik osetio visoku poetsku melanholiju mrtvih stvari, tužnu čistotu onoga čega nema više i što život ne može da prlja i ljudi da skrnave. On je najradije pevao "sumornu i hladnu pesmu", "himnu vekova tavnih". On je tako pevao ruševine, groblja, "mračna, minula i drevna leta", spomene "izumrlih dana", ljude i doba kojih nema više: mračnu borbu Boga i Satane, prve dane stvaranja, ukočeni i tužni indijski Istok, živopisni i hučni arabljanski Istok, egzotičan, zaljubljen i mirisan, borbe izumrlih Slovena na obalama Severnoga mora sa germanskim osvajačima. ''"Ali on je naročito voleo klasičnu starinu, grčku i rimsku, više grčku no rimsku, izveo jednu malu obnovu klasicizma u srpskoj književnosti, bio najbolji predstavnik umetničkog paganizma u srpskoj književnosti."'' ([[Jovan Skerlić]])
Kod Ilića također nalazimo motive i legende s raznih meridijana: indijske, persijske, kavkaske, arapske, helenske, rimske... Najznačajniju skupinu Ilićeve istorijske poezije čine pesme s temama iz klasične starine, iz grčke i rimske mitologije i istorije. Među njima su neke od njegovih, ujedno najpoznatijih pjesama: Nioba, Narcis, Tibulo, Ovidije, Pod Trojom...
Ilićevi pejzaži kao i njegove pesme o drevnim vremenima podjednako su prožeti tihom setom i melanholijom. ''„Pesnik fine sete, nostalgičnih raspoloženja, melanholičnih pejzaža i napuštenih drevnih razvalina, Ilić nije bio neosetljiv za nevolje i težnje narode niti zatvoren za ideale vremena u kojem je živeo"'' ([[Jovan Deretić]])
Kako ističe [[Ljubomir Nedić]] Vojislavljeve pesme su slike, ali to nisu prosti opisi kakvih mnogo nalazimo i u drugih pesnika, nego slike sasvim druge vrste, '''''Stimmungsbilder''''', kako bismo ih mogli nazvati jednim vrlo podesnim nemačkim izrazom, za koji ne samo naš, no i nikoji drugi jezik nema potpuna ekvivalenta: slike iz prirode ili iz života, kakve one bude u nama različita raspoloženja, koja mi, posle, sledujući u tome jednom opštem zakonu naše prirode, iznosimo iz nas i unosimo u njih same, te nam izgleda kao da je i prirodu samu obuzelo ono raspoloženje koje je ona u duši našoj probudila.
Linija 39 ⟶ 56:
<ref>Skerlić, Jovan - "''Istorija nove srpske književnosti''", Beograd, Prosveta, 1967.</ref>
<ref>''Antologija srpske književne kritike'', Beograd, Kultura, 1958.</ref>
<ref>Deretić, Jovan - "''Istorija srpske književnosti"'', Beograd, Nolit, 1983.</ref>
<ref>Pavić, Milorad - "''Vojislav Ilić''", Beograd, Rad, 1962.</ref>
== Spoljašnje veze ==
* [http://www.beotel.yu/~mirkom/vis.htm Nekoliko izabranih pesama]
| |||