Wikipedija

Kiselina – razlika između verzija

Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
Nema sažetka izmjene
Red 2:
{{Kiseline i baze-lat}}
[[File:Zn reaction with HCl.JPG|thumb|[[Cink]], tipični metal, reaguje sa [[hlorovodonična kiselina|hlorovodoničnom kiselinom]], tipičnom kiselinom]]
 
== tmp ==
'''Kiselina''' ({{jez-eng|acid}} od [[Latinski jezik|latinskog]] ''acidus/acēre'' sa značenjem ''kiselo''<ref>[http://www.merriam-webster.com/dictionary/acid Merriam-Webster's Online Dictionary: ''acid'']</ref>) je jedna od osnovnih kategorija [[hemijsko jedinjenje|hemijskih jedinjenja]]. Kiselina je hemijska supstanca čiji [[vodeni rastvor]]i imaju karakteristični kiseli ukus, sposobnost da pretvore plavi [[lakmus]] u srveni, sposobnost da reaguju sa [[Baza (hemija)|bazama]] i pojedinim metalima (kao što je [[kalcijum]]) čime se formiraju [[so]]li. Vodeni rastvori kiselina imaju [[pH vrednost]] manju od 7. Nevodene kiseline se obično formiraju kad [[anjon]] (negativni jon) reaguje sa jednim ili više pozitivno naelektrisanih [[Vodonični jon|vodoničnih katjona]]. Što je niža pH vrednost to je veća kiselost, i stoga je veća koncentracija [[Hidron (hemija)|pozitivnih vodoničnih jona]] u [[rastvor]]u. Za hemikalije ili supstance koje imaju svojstva kiseline se kaže da su ''kisele''.
 
Postoje tri široko prizvaćene definicije kiselinkiseline: [[Acid-baseTeorije reaction#Arrheniuskiselina definitioni baza|ArrheniusArenijusova definitiondefinicija]], the [[Brønsted–LowryBronsted-Lorijeva acid–baseteorija theorykiselina i baza|BrønstedBronsted-LowryLorijeva definitiondefinicija]], and thei [[LewisLuisove acidskiseline andi basesbaze|LewisLuisova definitiondefinicija]]. TheArenijusova Arrheniusdefinicija definitionformuliše defineskiseline acidskao assupstance substanceskoje whichpovećavaju increasekoncentraciju thevodonikovih concentration of hydrogen ionsjona (H<sup>+</sup>), orili more accuratelypreciznije, [[hydroniumhidronijum ionsjon]]a (H<sub>3</sub>O<sup>+</sup>), whenkad dissolvedsu inrastvorene wateru vodi. The BrønstedBronsted-LowryLorijeva definitiondefinicija isje an expansionekspanzija: ankiselina acidje issupstanca akoja substancemože whichda candeluje actkao as a protonprotonski donor. ByPo thistoj definitiondefiniciji, anysvako compoundjedinjenje whichkoje canse easilymože belako [[deprotonationdeprotonacija|deprotonateddeprotonisati]] canse bemože consideredsmatrati an acidkiselinom. ExamplesPrimeri includeobuhvataju alcoholsalkohole andi aminesamine whichkoji containsadrže O-H orili N-H fragmentsfragmente. ALuisova Lewiskiselina acidje issupstanca akoja substancemože thatda can accept aprimi [[electronelektronski pairpar|pairpar of electronselektrona]] toi formda aformira [[covalentkovalentna veza|kovalentnu bondvezu]]. ExamplesPrimeri ofLuisovih Lewiskiselina acidsobuhvataju includesve all metalmetalne [[ionjon|cationskatjone]], andi electron-deficientmolekule moleculesdeficitarne suchu aselektronima kao što su [[boronbor trifluoridetrifluorid]] andi [[aluminiumAluminijum hlorid|aluminijum trichloridetrihlorid]].
 
Primeri poznatih kiselina su [[hlorovodonična kiselina]] (rastvor [[hlorovodonik]]a, koja je prisutna u [[gastrična kiselina|gastričnoj kiselini]] u želucu, gde aktivira [[digestivni enzim|enzime varenja]]), [[sirćetna kiselina]] (sirće je razblaženi rastvor te tečnosti), [[sumporna kiselina]] (koristi se u [[automobilska baterija|automobilskim baterijama]]), i [[Vinska kiselina|tartarna kiselina]] (čvrsta materija koja se koristi pri pečenju). Kao što ovi primeri pokazuju, kiseline mogu da budu rastvori ili čiste supstance, i mogu da budu izvedene iz čvrstih materija, tečnosti ili gasova. [[Jačina kiseline|Jake kiseline]] i neke koncentrovane slabe kiseline su [[korozivna supstanca|korozivne]], mada postoje izuzeci kao što su [[karboran]]i i [[borna kiselina]].
Common examples of acids include [[hydrochloric acid]] (a solution of [[hydrogen chloride]] which is found in [[gastric acid]] in the stomach and activates [[digestive enzymes]]), [[acetic acid]] (vinegar is a dilute solution of this liquid), [[sulfuric acid]] (used in [[car battery|car batteries]]), and [[tartaric acid]] (a solid used in baking). As these examples show, acids can be solutions or pure substances, and can be derived from solids, liquids, or gases. [[Acid strength|Strong acid]]s and some concentrated weak acids are [[corrosive substance|corrosive]], but there are exceptions such as [[carborane]]s and [[boric acid]].
 
== Definicije i koncepti ==
Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Kiselina