Bitka na Neretvi (film) – razlika između verzija

| jezik = [[srpskohrvatski jezik|srpskohrvatski]]

'''Bitka na Neretvi''' je [[SFRJsocijalistička Federativna Republika Jugoslavija|jugoslovenski]] [[partizanski film]] iz [[1969]]., snimljen u međunarodnoj koprodukciji sa Italijom i Zapadnom Njemačkom. Scenario za film su napisali [[Stevan Bulajić|Stevan]] i [[Veljko Bulajić]], a režirao ga je Veljko Bulajić. Glavne uloge tumače [[Sergej Bondarčuk]], [[Yul Brynner]], [[Anthony Dawson]], [[Milena Dravić]], [[Boris Dvornik]] i [[Orson Welles]]. Film je zasnovan na istinitim događajima tokom iz [[Drugi svetskisvjetski rat|Drugog svetskog rata]], [[Bitka na Neretvi|strateškog plana]] udruženog napada [[sile osovineOsovine|sila osovine]] na jugoslovenske [[Narodnooslobodilačkanarodnooslobodilačka vojska i partizanski odredi Jugoslavije|partizane]] koji su se povlačili sa ranjenicima [[1943]].

Često se smatra jednim od najboljih filmova snimljenih u Jugoslaviji, a bio je možda i najskuplji: procjene o njegovom budžetu kreću se od najmanje 4,5 pa čak i do 12 milijuna $ (prilagođeno po inflaciji, to bi danas bio ekvivalent od 70 milijuna $).<ref name="politika">{{cite web| publisher=Politika| url=http://pollitika.com/quotbitka-na-neretviquot-je-nasa| title=Bitka na Neretvi je naša!|date=8. ožujka 2013| accessdate=12. svibnja 2013 }}</ref> Bio je nominovan za [[OskarOscar|Oskara]]a u kategoriji za [[Oscar za najbolji strani film|najbolji strani film]]. Hrvatski časopis ''Hollywood'' proveo je 1999. anketu među svojim čitateljima koji su izglasali deset najboljih jugoslavenskih filmova, među kojima se našla i ''Bitka na Neretvi''.<ref>{{cite web| publisher=Slobodna Dalmacija| url=http://arhiv.slobodnadalmacija.hr/19991128/kultura.htm| date=28. studenog 1999| title="Tko pjeva, zlo ne misli" najbolji hrvatski film svih vremena|accessdate=18. ožujka 2013}}</ref> Prema Bulajiću, samo u Jugoslaviji film je pogledalo više od četiri milijuna ljudi, a njih 350 milijuna u svijetu.<ref>{{cite web| url=http://www.jutarnji.hr/-bitka-na-neretvi--od-sada-i-sluzbeno-hrvatski-film/1089646/| publisher=Jutarnji list| title='Bitka na Neretvi' od sada i službeno hrvatski film| date=8. ožujka 2013| accessdate=12. svibnja 2013}}</ref> Engleska verzija filma sadrži izuzetnu muziku kompozirtora [[Bernard Herman|Bernarda Hermana]].<ref>{{cite web| url=http://www.allmusic.com/album/bernard-herrmann-battle-of-neretva-the-naked-dead-mw0002447485| publisher=allmusic.com| title=Bernard Herrmann: Battle of Neretva; The Naked & Dead| date=| accessdate=12. svibnja 2013}}</ref> Jedan od originalnih postera za englesku verziju filma je napravio [[Pablo Picasso]].

Početkom 1943. godine [[nacističkatreći Nemačkarajh|nemački]] generali su počeli, po [[Adolf Hitler|Hitlerovom]]ovom ličnom naređenju, sa sprovođenjem plana "Vajs" za uništenje partizanskih jedinica. Pritisnuti daleko nadmoćnijim neprijateljem, partizani, sa Vrhovnim štabom i 4.500 ranjenika i tifusara, našli su se opkoljeni u dolini [[Neretva|Neretve]]. Ostao je samo jedan most na čijoj drugoj strani su čekale jake neprijateljske snage. [[Josip Broz Tito|Tito]] je naredio da se sruši most. Iznenađeni neprijatelj je prebacio svoje snage na drugu stranu predviđajući da će partizani pokušati samoubilački proboj obruča. Ali, u toku samo jedne noći partizani su izgradili privremeni most pored srušenog i prebacili se na drugu stranu, gde su se sukobili sa [[četnici]]ma.

Film je sniman 18 meseci, sponzoriralo ga je 58 privrednih kompanija, u njemu je učestvovao kombinovani puk tadašnje [[Jugoslovenska narodna armija|JNA]] sa 10.000 vojnika, uništena su četiri posebno konstruisana sela, jedna tvrđava, a dva puta je miniran gvozdeni most na Neretvi. Prema službenim procenama, film je koštao 4,5 miliona dolara, dok su američki izvori navodili cifru od 12 miliona dolara. Muziku za film napisao je poznati kompozitor Bernard Herman uz pomoć orkestra Londonske filharmonije.

Na premijeri filma održanoj [[29. novembra11.|29. novembra]] [[1969]]. u [[Sarajevo|Sarajevu]], pored Tita, prisustvovali su [[Sophia Loren|Sofija Loren]] i [[Omar Sharif|Omar Šarif]], dok je plakat nacrtao Pablo Pikaso. ''„Bitka na Neretvi“'' je nakon filma ''„[[Spartak (film)|Spartak]]“'' [[Stanley Kubrick|Stanleyja Kubricka]] svrstana među istorijske filmske spektakle po utrošenim sredstvima i broju statista.

* [[Yul Brynner|Jul Briner]] - Vlado

* [[Hardy Krüger|Hardi Kriger]] - pukovnik Krancer

* [[Orson Welles|Orson Vels]] - četnički senator

* [[Pavle Vuisić|Pavle Vujisić]] - Jordan

* [[Yul Brynner]] (Vlado) i [[Orson Welles]] (četnički senator) su umrli istog dana [[10. oktobar10.|10. oktobra]] [[1985]].