Bitka na Marici – razlika između verzija

|datum=[[26. 9.|26.9.]] [[1371]]

|rezultat=odlučna [[Otomanskootomansko carstvoCarstvo|otomanska]] pobjeda<ref>Sedlar, Jean W., ''East Central Europe in the Middle Ages, 1000-1500'', (University of Washington Press, 1994), 385. {{en icon}}</ref>

|komandant1=[[Vukašin Mrnjavčević]]</br> [[Jovan UglješUglješa Mrnjavčević|Jovan Uglješa]]

'''Bitka na Marici''' ili '''Bitka kod Černomena''' je bitka koja se zbila na rijeci [[Marica (rijeka)|Marici]] u petak [[26. 9.|26.9.]] [[1371]] između snaga [[Otomansko carstvoCarstvo|Otomanskog carstva]] pod vodstvom [[Rumelija|rumelijskog]] [[beglerbeg]]a Lale Šahin Paše i [[Historija srednjovjekovne Srbije|srpskih]] snaga koje su brojale oko 60 000 ljudi ([[bizantbizantsko carstvo/Latinična verzija|bizantski]]ski historičar [[Laonik Halkokondil|Halkokondil]] navodi 70 000 ljudi). Srpsku vojsku predvodili su kralj [[Vukašin Mrnjavčević|Vukašin]] i njegov brat [[despot]] [[Jovan UglješUglješa Mrnjavčević|Jovan Uglješa]]<ref>[http://www.promacedonia.org/ki/ki_22.htm K.Jirecek,History of the Bulgarians,str.382]{{en icon}}</ref><ref>[http://www.google.com/books?id=QDFVUDmAIqIC&printsec=frontcover&source=gbs_slider_thumb#v=onepage&q&f=false J.V.A Fine, The Late Mediaeval Balkans, str.379.] {{en icon}}</ref>, koji su poginuli u ovoj bitci.

Pojedini historičari navode [[1367]] ili čak [[1363]] kao godinu kad se bitka odigrala, ali se svi u jednom slažu da se bitka odigrala kod Černomena, današnje grčko selo Ormenio u [[Prefektura Evros|Prefekturi Evros]] 20-tak km od [[DrinopoljeJedrene|Drinopolja (današnji Edirne)]], na polju koje Turci navodno i dan danas zovu ''Sırp Sındığı'' - Groblje Srba pored rijeke Marice.

Ubrzo nakon te bitke Turci su zauzeli utvrđene gradove [[Drama, Grčka|Dramu]], [[Kavala|Kavalu]] i [[SeresSer]]es zapravo cijelu [[Makedonija (Grčka)|istočnu Makedoniju]].

Vukašina je naslijedio njegov sin Marko Mrnjavčević, poznatiji kao [[Kraljević Marko]], ali nije uspio održati srpske posjede, i nedugo nakon bitke postaje turski [[vazal]]. Ova bitka predstavlja početak otomanskog osvajanja teritorija ''Romanije'' - krajeva kojima je vladao [[Dušan Nemanjić|Car Dušan]].

Najstariji srpski izvor, kao što je „Zapis monaha Isaije“ kao povod za početak sukoba između [[Srbi|Srba]] i [[Otomansko carstvoCarstvo|Turaka]] navodi namjeru Despota Uglješe, da zajedno sa svojim bratom kraljem Vukašinom protjera [[Turci|Turke]] iz ''Romanije'' (tadašnji naziv za [[bizantbizantsko carstvo/Latinična verzija|bizantske]]ske krajeva pod srpskom vlašću), u koji su oni uspjeli prodrijeti; [[Makedonija]] i [[Trakija]]).

Po njemačkom historičaru Zinkeisenu, koji se poziva na turske izvore, rat između Srba i Turaka izbio je nakon što su Turci zauzeli grad [[Plovdiv]], on tvrdi da se komandant gradske posade uspio probiti do srpskog kralja i nagovoriti ga da pokrene vojsku protiv Turaka. Ondašnji turski izvori kao uzrok bitke navode da je cilj srpske vojne bio zauzeti [[DrinopoljeJedrene|Edirne]] i odbacivanje tada malobrojnih otomanskih snaga pod komandom begler-bega Lala-Šahina iz [[Evropa|Evrope]] u [[Anatolija|Anatoliju]] ([[Mala Azija]]).

Suvremeni historičari smatraju da nije postojao nikakav konkretan povod za sukob. Prema njima, Despot Uglješa, čija država se prva nalazila na pravcu turskog napredovanja, shvatio je opasnost koji je predstavljao otomanski prodor u Evropu i na [[Balkan|Balkanski poluotok]]. Tad su otomanski teritoriji u Evropi i na Balkanu bili mali - u obliku klina. Otomanska vojska uspjela je osvojiti nekoliko dobro utvrđenih gradova, od kojih je najveći bio [[Jedrene|Drinopolje]], i na taj način stvorili mostobran za daljnja osvajanja u [[Evropa|Evropi]]. Uglješa je mudro izabrao povoljan trenutak za napad na Drinopolje, jer se tad sultan Murat sa glavninom otomanskih snaga nalazio u Maloj Aziji držeći pod opsadom grad Bigu, dok je u Drinopolju bio manji turski garnizon pod komandom Lale Šahin Paše.

Prema srpskom historičaru iz [[19. vijek|19. st.]] [[Stojan Novaković|Stojanu Novakoviću]], „srpske velmože“ koji su se pridružili Uglješi i Vukašinu najvjerojatnije su bili despoti Dejanovići i vojvoda Bogdan. Despoti iz sjeverozapadnih srpskih krajeva nisu sudjelovali u ovoj bitci. [[Zeta (država)|Zetski]] despoti [[Balšići]], koji su inače bili u dobrim odnosima s Vukašinom Mrnjevčevićem, najvjerojatnije nisu sudjelovali u bitci jer su ubrzo nakon Vukašinog poraza preoteli [[Prizren]] od njegova sina [[Kraljević Marko|Marka Mrnjevčevića]], [[Hercegovina|hercegovački]] despot [[Nikola Altomanović]] također nije mogao sudjelovati u bitci jer je bio u ratu s Vukašinom; despoti [[Lazar Hrebeljanović|Lazar]] i Brankovići nisu imali interesa sudjelovati u bitki na taj način učvrstiti Vukašinov položaj kao kralja i nasljednika [[Stefan Uroš|Cara Uroša]] čiju su vlast, makar i formalno, još uvijek poštovali.

Na osnovi navedenih vrela može se zaključiti da je u bitki na Marici sudjelovala [[Kršćanstvohrišćanstvo|kršćanska]] koalicija sastavljena od Srba, [[Mađari|Ugara]] i [[RumunjiRumuni|Rumunja]]. U [[Engleska|engleskoj]] literaturi se navodi da je u bitci sa srpske strane sudjelovala [[koalicija]] sastavljena od Srba, [[Bugari|Bugara]] i [[Grci|Grka]].

U prvom primjeru korišteni su uglavnom turski izvori. Stoga nije čudno što se u njima navodi da su se na srpskoj strani nalazili velikaši i iz [[Mađarska|Ugarske]], [[Bosna|Bosne]] i [[Kneževina Vlaška|Vlaške]]. Na ovaj način turski historičari su htjeli uveličati značaj pobjede koja je predstavljala trijumf [[Islam]]a nad [[KršćanstvoHrišćanstvo|Kršćanstvom]]m oličenim u predstavnicima svih većih kršćanskih država na Balkanu.

U drugom primjeru pogrešno je navedeno da su grčke snage također sudjelovale u ovoj bitci. Međutim, u pitanju su snage Uglješe i Vukašina i drugih srpskih despota čija se vlast protezala i na grčke zemlje (uključujući i [[Makedonija (Grčka)|Egejsku Makedoniju]] i dio [[Trakija|Trakije]]). Pravi [[Grci]], tj. tadašnja [[bizantbizantsko carstvo/Latinična verzija|bizantska]]ska država ni na koji način nije pomogla Uglješi i Vukašinu, već je iskoristila srpski poraz da proširi svoj teritorij. Što se [[Bugari|Bugara]] tiče, oni se ne spominju ni u jednom od historijskih vrela koje je koristio Stojan Novaković.