Wikipedija

Atomsko jezgro – razlika između verzija

Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
Legobot (razgovor | doprinos)
53.537 izmena
m Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q37147 (translate me)
m Bot: popravljanje preusmjeravanja
Red 3:
[[Datoteka:Helium_atom_QM.png|right|thumb|300px|Vizuelni prikaz [[helijum]]ovog atoma prema kvantnomehaničkom modelu. U jezgru, [[proton]]i su ružičasti a [[neutron]]i ljubičasti. Realno jezgro helijuma je sferno simetrično. Gustina sivog oblaka oko jezgra proporcionalna je verovatnoći nalaženja elektrona. 1 [[Fermi (jedinica)|Fermi]] = 10<sup>-15</sup> m. 1 [[Angstrem (jedinica)|Angstrem]] = 10<sup>-10</sup> m]]
 
'''Atomsko jezgro''') je centar [[atom]]a, ogromne gustine koji se sastoji od nukleona - [[proton]]a i [[neutron]]a. Broj protona u atomskom jezgru se zove [[atomski broj]], i određuje kom [[hemijskikemijski element|hemijskom elementu]] atom pripada (na primer [[vodik|vodonik]], [[ugljenik]], [[kiseonik]], itd.). Broj neutrona određuje [[izotop]] elementa. Protoni i neutroni imaju skoro jednake mase, i njihov zajednički broj [[maseni broj]], je približno jednak [[atomska masa|atomskoj masi]] atoma (svaki izotop elementa ima jedinstvenu atomsku masu). Masa [[elektron]]a je mala i ne doprinosi značajno atomskoj masi.<ref>S. Macura, J. Radić-Perić, ATOMISTIKA, Službeni list, Beograd, 2004., str. 473.
</ref>
 
== Istorija ==
Bilo je mnogo hipoteza o građi [[atom]]a koje su bile više plod mašte nego sistematskih i činjenicama potkrepljenih istraživanja. Prvi, na eksperimentima zasnovan, model bio je Tompsonov "plum puding" model atoma, [[1903]]. g, (puding od šljiva: elektroni u atomu raspoređeni su kao suvo grožđe u pudingu). Po ovom modelu elektroni su raspoređeni po zapremini atoma. Frekvencija oscilovanja elektrona oko tih ravnotežnih položaja odgovara frekvenciji zračenja koje atom emituje. Ovaj model nije mogao da opiše kvantitativno nijedan eksperiment, ali nije bio ni u protivurečnosti sa do tada poznatim eksperimentima. Novim eksperimentima koje je započeo Raderford, a koji nisu mogli da se protumače Tompsonovim modelom, postavljeni su temelji savremenog shvatanja nuklearne strukture atoma:
* [[1906]]. g. [[Ernest RaderfordRutherford|E. Raderford]] je ispitivao rasejavanje [[alfa čestica]] na metalnim listićima, s ciljem da ispita prodornost alfa zraka.
* [[1910]]. g. [[Hans Gajger|H. Gajger]] i [[Ernest Marsden|E. Marsden]], Raderfordovi saradnici, opazili su slučajeve rasejavanja [[alfa čestica]] u kojima je ugao rasejavanja bio skoro 180°.
* [[1911]]. g. [[Ernest RaderfordRutherford|E. Raderford]] postavlja planetarni model atoma: unutar atoma nalazi se pozitivno naelektrisano jezgro, malih dimenzija, u kojem je usredsređena praktično celokupna masa atoma, a oko jezgra kruže [[elektron]]i.
* [[1911]] - [[1912]] g. [[Hans Gajger|H. Gajger]] i [[Ernest Marsden|E. Marsden]] eksperimentalno su potvrdili ispravnost Raderfordove postavke.
* [[1912]]. g. [[Patrik Bleket|P. Bleket]], pomoću tek otkrivene [[Vilsonova komora|Vilsonove komore]], dobio je fotografije tragova alfa čestica koji su imali oštre prelome. Prelomi potiču od jednostrukih sudara (rasejavanja) alfa čestica sa atomima gasa u komori.
Red 65:
 
=== Raspad jezgra ===
Ako jezro ima previše ili premalo neutrona ono je nestabilno te se tokom vremena spontano raspada. Na primer, jezgro [[azotdušik|azota]]a-16 (7 protona i 9 neutrona) već nakon nekoliko sekundi od nastanka, beta raspadom prelazi u [[kiseonik]]-16 (8 protona i 8 neutrona). U tom raspadu, pod uticajem slabe nuklearne sile, neutron u jezgru azota prelazi u proton, oslobađajući elektron (beta zrak).
 
=== Veličina jezgra ===
Red 110:
* [[Spisak nuklearnih čestica]]
* [[Radioativni raspad]]
* [[Fuzija|Nuklearna fuzija]]
* [[Nuklearna fisija]]
* [[Nuklearna medicina]]
Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Atomsko_jezgro