Dodekanez – razlika između verzija

Klima na Dodekanezu je [[sredozemnamediteranska klima|sredozemna]]. Ostrva spadaju u sušniji deo [[Grčka|Grčke]], gde su leta duga i žarka, bez većih padavina, dok su zime blage. Bogatsvo podzemnih voda zavisi od blizine kopna, pa su ostrva bliža kopnu ([[Mala Azija|Maloj Aziji]]) bogatija vodom i pogodnija za život, dok se na drugim, udaljenijim od kopna, oseća sve veliki nedostatak vode.

Biljni i životinjski svet je onaj tipičan za [[Sredozemno more|Sredozemlje]]. Zbog ograničene dostupnosti vode, dominira uzgajanje [[maslina|masline]] i [[vinova loza|vinove loze]]. U navodnjavanim područjima gaje se i [[agrumi]] i [[duhan|duvan]].

Dodekanez je prvo važno razdoblje doba kasne [[praistorijaprahistorija|praistorije]], kada se na ostrvima javlja uticaj [[Kritska civilizacija|Kritske civilizacije]]. Posle propasti ove civilizacije na ostrvima se naseljavaju [[Dorani|Dorci]] i ostrva ostaju poznata po ovom [[Grci|grčkom plemenu]] tokom cele [[antika|antike]].

Tokom [[staraantička Grčka|stare Grčke]] Dodekanez je bio organizovan u niz malih, ali važnih [[polis]]a. Svi oni su bili privremeno okupirani tokom [[Grčko-Persijskiperzijski ratovi|Grčko-Persijskih ratova]], a zatim su pali pod uticaj [[antička Atina|antičke Atine]] (tzv. [[Delski savez]]). Krajem razdoblja stare Grčke počinje razvoj [[Rodos]]a, koji će potom biti jedan od najvažnijih središta [[Helenistički period|helenističke kulture]].

Ostrvlje 164. g. pada pod [[antički Rim|stari Rim]], a zatim dolazi pod okrilje [[VizantijaВизантијско царство|Vizantije]]. [[1204|1204.]] g. posle osvajanja [[CarigradIstanbul|Carigrada]]a od strane [[KrstašiKrižarski ratovi|Krstaša]] Dodekanez ostaje u rukama vizantinaca u okviru [[Nikejsko carstvoCarstvo|Nikejskog carstva]], ali slabljenjem [[VizantijaВизантијско царство|Vizantije]] već početkom 13. veku [[Rodos]] i bliska ostrva potpadaju pod vlast Zapada, tačnije [[vitez]]a [[Malteški red|Malteškog reda]], pod kojima ostaju dugo, do kraja [[15. vekvijek|15. veka]]a.

Novi gospodar Dodekaneza bilo je [[otomansko Carstvo|osmansko carstvo]] od 1480. g. Vlast [[osmanlijeotomansko Carstvo|osmanlija]] zbog posebnog položaja Dodekaneza nije bila preterano kruta i imala je osobine mesne autonomije. Postojanje autonomije i velika povezanost, poslovna umešnost i spregnutost mesnih trgovaca sa vlašću u [[osmanskootomansko carstvoCarstvo|osmanskom carstvu]] bili su glavni činioci nevelikog učestvovanja mesnog stanivništva u [[Grčki ustanak|Grčkom ustanku]] 20ih godina 19. veka, što je ostrva spasilo većeg razaranja, ali i doprinelo dugoj osmanskoj valadavini nad Dodekanezom. Može se čak reći i da je 19. vek doneo mnoge blagodeti stanovništvu Dodekaneza, koji je tada bio jedan od najbogatijih delova [[osmanskootomansko carstvoCarstvo|osmanskog carstva]].

[[1912]]. godine Dodekanez su okupirali [[Italijani]] i u njihovim rukama ostao je do [[1945|1945.]] g., kraja [[Drugi svetskisvjetski rat|Drugog svetskog rata]]. Tokom ovog razdoblja vršena je italijanizacija, što je doprinelo masovnom iseljavanju i propadanju privrede. Posle povraćaja ostrvlja u sastav [[Grčka|Grčke]] ovaj proces je zaustavljen, pre svega zahvaljujući razvoju turizma.

Dodekanez kao važna turistička oblast u [[Grčka|Grčkoj]] imaju visok rast stanovništva, čime se polako popravlja demografsko stanje napravljeno u prvoj polovini [[20. vekvijek|20. veka]]a, kada se veliki broj ostrvljana odselio na kopno (najviše u [[AtinaAtena|Atinu]]) ili u inostranstvo. Dominira gradsko stanovništvo. Na [[Rodos]]u živi više od 60% stanovništva.

Danas Dodekanez spada u najprivlačnija turistička odredišta na [[SredozemljeSredozemno more|Sredozemlju]], a neka su postala statusni simboli ([[Rodos]], [[Kos]]). Zbot toga turizam poslednjih decenija čini najvažniju privrednu delatnost.

Zbog ograničene dostupnosti vode poljoprivreda nikada nije bila važnija od pomorstva, ali je uzgajanje [[maslina|masline]] i [[vinova loza|vinove loze]] bilo i ostalo tradicinalno. U navodnjavanim područjima gaje se i [[agrumi]] i [[duhan|duvan]].