|
'''Agregatno stanje''' je makroskopski oblik postojanja [[materija|materije]], uniformnih [[fizičke osobine|fizičkih osobina]], i uniformnog [[hemija|hemijskog]] sastava u kojem čestice ([[atom]]i, [[molekul]]i, [[jon]]i...) imaju karakterističnan prostorni raspored i karakteristične oblike kretanja. Tip agregatnog stanja (čvrsto, tečno, gasovito, plazma) zavisi od odnosa termalne energije čestica i energije međučestičnih interakcija. Promene agregatnih stanja se nazivaju [[Fazna transformacija|fazni prelazi]]. Mnoga druga stanja su poznata kao što su [[Bose–Ajnštajnov kondenzat]]i i [[neutron-degenerisana materija]], mada se ona javljanju samo ekstremnim situacijama kao što su ultra hladna ili ultra gusta materija. Druga stanja, kao što su [[kvark–gluon plazma|kvark–gluon plazme]], se smatraju mogućim ali su za sad u domenu teorije.
Istorijski, thedistinkcija distinctionse ispravila madena basedosnovu onkvalitativnih qualitativerazlika differencesu in propertiessvojstvima. MatterMaterija inu thečvrstom solidstanju statezadržava maintainsfiksnu azapreminu fixedi volume and shapeoblik, withsa componentsastavnim particlesčesticama ([[atomsatom]]ima, [[moleculesmolekul]]ima orili [[ionsjon]]ima) closeblizo togetherjedan anddrugog i fixedsa intofiksnim placepozicijama. MatterMaterija inu thetečnom liquidstanju statezadržava maintainsfiksnu a fixed volumezapreminu, butali hasima apromenljivi variableoblik shapekoji thatse adaptsprilagođava tosidu. fitNjene itsčestice container.su Itsjoš particlesuvek areblizo stilljedna closedrugoj togetherali butsu move freelyslobodnije. MatterMaterija inu thegasovitom gaseousstanju stateima haspromenljivu bothzapreminu variable volume andi shapeoblik, adaptingadaptirajući bothobe to fitda itspopuni containersud. ItsNjene particlesčestice aresu neitherniti closeblizo togetherjedna nordrugoj fixedniti inimaju placefiksnu poziciju. MatterMaterija inu thestanju plasmaplazme stateima haspromenljivu variablezapreminu volumei and shapeoblik, butkao asi wellneutralne as neutral atomsatome, itona containssadrži aznatan significantbroj numberjona of ions andi electronselektrona, bothkoji ofmogu whichda canse moveslobodno around freelykreću. PlasmaPlazma isje thenajrasprostranjenija mostforma commonvidljive formmaterije ofu visible matter in the universesvemiru.<ref>It is often stated that more than 99% of the material in the visible universe is plasma. See, for instance, {{cite book|author=D. A. Gurnett|author2=A. Bhattacharjee|title=Introduction to Plasma Physics: With Space and Laboratory Applications|date=2005|url=http://books.google.com/?id=VcueZlunrbcC&pg=PA2|page=2|isbn=0-521-36483-3|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge, UK}} and {{cite book|author=K Scherer|author2=H Fichtner|author3=B Heber|title=Space Weather: The Physics Behind a Slogan|date=2005|url=http://books.google.com/?id=irHgIUtLi0gC&pg=PA138|page=138|isbn=3-540-22907-8|publisher=Springer|location=Berlin}}. Essentially, all of the visible light from space comes from stars, which are plasmas with a temperature such that they radiate strongly at visible wavelengths. Most of the ordinary (or [[baryon]]ic) matter in the universe, however, is found in the [[Outer space#Intergalactic|intergalactic medium]], which is also a plasma, but much hotter, so that it radiates primarily as X-rays. The current scientific consensus is that about 96% of the total energy density in the universe is not plasma or any other form of ordinary matter, but a combination of [[cold dark matter]] and [[dark energy]].</ref>
Termin [[Faza (materija)|faze]] se ponekad koristi kao sinonim za stanje materije, mada sistem može da sadrži nekoliko faza istog stanja materije koje se ne mešaju.
The term [[Phase (matter)|phase]] is sometimes used as a synonym for state of matter, but a system can contain several immiscible phases of the same state of matter (see [[Phase (matter)]] for more discussion of the difference between the two terms).
== Četiri fundamentalna stanja ==
== Promena agregatnog stanja ==
{{glavni|Fazna transformacija}}
{{wide image|Physics matter state transition 1 en.svg|800px1000px|This diagram illustrates transitions between the four fundamental states of matter.}}
Prelaz iz jednog agregatnog stanja u drugo naziva se [[fazni prelaz]]. Pri tome se menja samo relativni raspored čestica i/ili njihova pokretljivost ali ne i njihova hemijska priroda. Dakle, promena agregatnog stanja je striktno fizički proces bez hemijskih reakcija. Promena agregatnog stanja može da bude skokovita (topljenje leda, sublimacija joda, isparavanje vode) ili kontinualna (omekšavanje stakla). Na temperaturi [[apsolutna nula|apsolutne nule]] skoro sve supstance su u čvrstom stanju. Na ekstremno visokim temperaturama skoro sve supstance prelaze u plazmu. <ref>
|
