Priština – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
Uklanjanje svog sadržaja stranice oznaka: mobilno uređivanje |
m Vraćena izmjena 1580614 korisnika 217.65.192.88 (razgovor) |
||
Red 1:
[[Datoteka:Prishtina snapshot.png|thumb|250px|Panorama Prištine.]]
'''Priština''' ([[Albanski jezik|albanski]]: Prishtinë/Prishtina; [[ćirilica]]: Приштина) je glavni i najveći grad na [[Kosovo|Kosovu]], teritoriji pod nadzorom [[UN]] koja nominalno predstavlja autonomnu pokrajinu u [[Srbija|Srbiji]]. Nalazi se na {{coor dm|42|40|N|21|10|E|type:city(200,000)_region:CS}}.
Procjenjuje se da Priština trenutno ima 500.000 stanovnika. European Stability Initiative ESI procjenjuje da je pravi broj 220.000 <ref>[http://www.esiweb.org/index.php?lang=en&id=156&document_ID=78 Discussion paper: Utopian Visions. Governance failures in Kosovo's capital, 8 June 2006 Pristina]</ref>. Biračko telo, 2000. godine : 110.000 gradjana, 2002 : 155.234 gradjana. Većinu čine [[Albanci]], uz mali broj [[Srbi|Srba]], [[Bošnjaci|Bošnjaka]], [[Romi|Roma]] i ostalih. U gradu se nalazi sjedište privremene vlade, kao i [[UNMIK]]-a.
Grad predstavlja upravno, obrazovno i kulturno središte Kosova. U njemu se nalazi i [[Prištinski univerzitet]] kao i [[Prištinski međunarodni aerodrom|međunarodni aerodrom]], s [[IATA aerodromskim kod]]om PRN i [[ICAO]] kodom LYPR (privremeno BKPR dok je pokrajina pod nadzorom UNMIK-a).
== Istorija ==
=== Balkanski rat ===
[[Datoteka:Old Pristina.jpg|thumb|Stara razglednica Prištine.]]
Prilikom napada srpske vojske na Prištinu u oktobru [[1912]]. godine, izgleda da su Albanci, predvođeni turskim oficirima, zloupotrebili [[Bela zastava|belu zastavu]] na gradskoj [[tvrđava|tvrđavi]] i na taj način ubili mnoge srpske vojnike.<ref name="Nadbiskup">[http://www.albanianhistory.net/texts20_1/AH1913_6.html Nadbiskup Lazar Mjeda, Izveštaj o srpskom osvajanju Kosova i Makedonije]</ref> Nakon toga je usledila surova odmazda srpske vojske. Izveštaji kažu da je odmah po ulasku u [[grad]], srpska vojska je započela "[[lov]]" na Albance, vršeći pokolje kojima je prištinska populacija "doslovno desetkovana".<ref name="Golgota">[http://www.albanianhistory.net/texts20_1/AH1913_1.html Leo Frojndlih, Albanska golgota]</ref> Nakon toga, vojni komandant [[Božidar Janković]] je primorao glavešine grada da pošalju telegram zahvalnosti kralju Petru.<ref name="Nadbiskup"/>
Broj ubijenih albanskih stanovnika Prištine u prvim danima srpske vlasti se procenjuje na 5.000.<ref name="Nadbiskup"/><ref name="Njujork tajms">[http://query.nytimes.com/mem/archive-free/pdf?_r=2&res=9D0CEEDA1E3AE633A25752C3A9649D946396D6CF&oref=slogin Srpska vojska je ostavila krvavi trag (The New York Times, 31. decembar 1912.)]</ref>
=== Kosovski rat ===
[[Datoteka:Mosquée impériale pristina.jpg|thumb|Careva džamija u Prištini.]]
Tokom kosovskog rata, srpske vlasti su vršile [[Operacija Potkovica|organizovane progone i deportacije]] albanskog
stanovništva Prištine.<ref name="Presuda">[http://www.pescanik.info/content/view/2764/65/ Presuda Haškog suda ]</ref> Prištinska železnička stanica je služila kao sabirni centar odakle su preusmeravane izbeglice iz severnih delova Kosova ka granici sa Makedonijom.<ref name="Po naređenju">[http://www.hrw.org/legacy/reports/2001/kosovo/Po_naredjenju.pdf Po naređenju: ratni zločini na Kosovu] (Izveštaj Human Right Watch-a)</ref> Hiljade stanovnika Prištine i okolnih mesta je bilo sakupljeno na železničkoj stanici, a u okolini je bila postavljena naoružana policija.<ref name="Po naređenju"/> Stanovnici Prištine su ukrcavani u prenatrpane vozove i deportovani iz zemlje.<ref name="OEBS"/> U vozove je ukrcavano onoliko ljudi koliko je fizički moglo da se nagura. Tokom putovanja vozom, policajci su prognanicima [[Brisanje identiteta|oduzimali lična dokumenta]] i iznuđivali novac.<ref name="OEBS"/> Vozovima su kosovski Albanci iz Prištine deportovani u Makedoniju, ili do naselja [[Đeneral Janković]] u blizini makedonske granice, odakle im je zapoveđeno da peške nastave.<ref name="Optužnica">[http://americanradioworks.publicradio.org/features/kosovo_trans/more2.htm Optužnica za ratne zločine srpskim liderima]</ref>
Proterivanje je naročito uzelo maha između 24. i 31. marta, a produžilo se do 4. aprila.<ref name="OEBS">[http://www.osce.org/publications/odihr/1999/11/17755_506_sr.pdf Kosovo: kako viđeno, tako rečeno] (Izveštaj OEBS-a)</ref>
== Naselja ==
{|
|- valign=top
|
* [[Ajvalija]]
* Ajkobila
* Badovac
* Balabane
* Bariljevo
* Besinje
* Businje
* Vrani Do
* Glogovica
* [[Gračanica]]
* Graštica
* [[Gornja Brnjica]]
* [[Devet Jugovića (selo)|Devet Jugovića]]
|
* [[Donja Brnjica]]
* Dabiševac
* Dragovac
* Drenovac
* Zlaš
* Zlatare
* Kačikol
* [[Kišnica (Priština)|Kišnica]]
* Količ
* Kojlovica
* Kukavica
* Lebane
|
* [[Laplje Selo]]
* Lukare
* Makovac
* Marevce
* Matičane
* Mramor
* Niševce
* Orlović
* Propaštica
* [[Preoce]]
* Priština
* Prugovac
|
* Radoševac
* Rimanište
* Sinji Dol
* Sićevo
* [[Slivovo]]
* Sofalija
* Sušica
* Teneš Do
* Trudna
* [[Čaglavica]]
* Šarban
* Šaškovac
|}
== Izvori ==
{{reflist}}
{{Opštine Kosova}}
{{Gradovi u Srbiji}}
{{Glavni gradovi evropskih država}}
{{Commonscat|Pristina|Priština}}
[[Kategorija:Priština]]
[[Kategorija:Glavni gradovi nepriznatih država]]
| |||