Wikipedija

Billy Wilder – razlika između verzija

Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
Legobot (razgovor | doprinos)
53.537 izmena
m Bot: migracija 44 međuwiki veza sada dostupnih na stranici d:q51547 na Wikidati
m zamjena šablona using AWB
Red 1:
{{Infokutija Filmska biografija
{{Kutijica za glumce
| bgcolour = silver
| ime = Bili Vajlder
| puno_imeime_po_rođenju = Samuel Vilder
| slika = Gloria Swanson & Billy Wilder - ca. 1950.JPG
| opis_slike = Bili Vajlder i [[Glorija Svonson]]
| datum_rođenja = [[23. jun]] [[1906]].
| mesto_rođenjamjesto_rođenja = Suha, Galicija, Austrougarska, današnja [[Poljska]]
| država_rođenja = Austrougarska, današnja [[Poljska]]
| datum_smrti = [[27. mart]] [[2002]].
| mesto_smrtimjesto_smrti = [[Los Anđeles]], [[Kalifornija]], [[Sjedinjene Američke Države|SAD]] {{ZD|SAD}}
| oskarnagrade = {{Infobox comdian awards|academyaward='''[[Oskar za najbolji film]]'''<br />[[1960]] ''[[Apartman]]''<br />'''[[Oskar za najboljeg režisera|Najbolja režija]]'''<br />[[1945]] ''[[Izgubljeni vikend]]''<br />[[1960]] ''[[Apartman]]''<br />'''[[Oskar za najbolji scenario|Najbolji scenario]]'''<br />[[1945]] ''[[Izgubljeni vikend]]''<br />'''[[Oskar za najbolji originalni scenario|najbolji originalni scenario]]'''<br />[[1950]] ''[[Bulevar sumraka]]''<br />[[1960]] ''[[Apartman]]''|goldenglobeawards= '''[[Zlatni globus za najbolju režiju|Najbolja režija]]''' <br> 1945 ''[[Izgubljeni vikend]]''<br />1950 ''[[Bulevar sumraka]]'' <br> '''[[Zlatni globus za najbolji scenario|Najbolji scenario]]''' <br> 1954 ''[[Sabrina (film iz 1954)|Sabrina]]''|cannesfilmfestival = '''[[Najbolji film]]''' <br> 1946 ''[[Izgubljeni vikend]]''|baftaawards = '''[[BAFTA nagrada za najbolji film]]'''<br />[[1960]] ''[[Apartman (film)|Apartman]]''}}<br>▼
| država_smrti = [[Kalifornija]], [[Sjedinjene Američke Države|SAD]] {{ZD|SAD}}
| awards = '''[[Nagrada AFI za životno delo]]'''<br>1986 Lifetime Achievement}}▼
▲| oskar = '''[[Oskar za najbolji film]]'''<br />[[1960]] ''[[Apartman]]''<br />'''[[Oskar za najboljeg režisera|Najbolja režija]]'''<br />[[1945]] ''[[Izgubljeni vikend]]''<br />[[1960]] ''[[Apartman]]''<br />'''[[Oskar za najbolji scenario|Najbolji scenario]]'''<br />[[1945]] ''[[Izgubljeni vikend]]''<br />'''[[Oskar za najbolji originalni scenario|najbolji originalni scenario]]'''<br />[[1950]] ''[[Bulevar sumraka]]''<br />[[1960]] ''[[Apartman]]''
| supružnik = [[Judit Kopikus]] (1936 - 1946)<br>[[Odri Jang]] (1949 - 2002)}}▼
| zlatni globus = '''[[Zlatni globus za najbolju režiju|Najbolja režija]]''' <br> 1945 ''[[Izgubljeni vikend]]''<br />1950 ''[[Bulevar sumraka]]'' <br> '''[[Zlatni globus za najbolji scenario|Najbolji scenario]]''' <br> 1954 ''[[Sabrina (film iz 1954)|Sabrina]]''
| kanski filmski festival = '''[[Najbolji film]]''' <br> 1946 ''[[Izgubljeni vikend]]''
| venecijanski filmski festival = '''[[Najbolji strani film]]''' <br> 1951 ''[[Senzacija]]''
| baftaawards = '''[[BAFTA nagrada za najbolji film]]'''<br />[[1960]] ''[[Apartman (film)|Apartman]]''
▲| supružnik = [[Judit Kopikus]] (1936 - 1946)<br>[[Odri Jang]] (1949 - 2002)
▲| awards = '''[[Nagrada AFI za životno delo]]'''<br>1986 Lifetime Achievement}}
'''Bili Vajlder''' ([[22. jun]] [[1906]] — [[27. mart]] [[2002]]) je bio poznati [[sjedinjene Američke Države|američki]] filmski [[reditelj]], scenarista i producent austrijsko-jevrejskog porekla, čija karijera je trajala više od 50 godina i rezultirala sa više od 60 filmova.
 
Linija 23 ⟶ 16:
 
=== Rad u Nemačkoj ===
 
 
Rođen je u mestu [[Suha]], [[Austrougarska]], u današnjoj [[Poljska|Poljskoj]], ali je u detinjstvu sa porodicom često menjao mesto boravka. Neki smatraju da se njegov crnohumorni pogled na svet formirao zbog toga što je zbog čestih seoba stalno bio meta ispitivanja u očima vršnjaka (kao Jevrejin i kao došljak, stranac).
 
Napustio je studije prava i počeo se baviti novinarstvom u [[Beč|Beču]]u, gde je radio u tabloidima. Karijeru na filmu počeo je kao scenarista, sarađujući na nekoliko nemačkih filmova do dolaska [[Adolf Hitler|Hitlera]] na vlast. Svestan da ga kao Jevrejina ne čeka svetla budućnost u nacističkoj Nemačkoj, odmah je emigrirao, i to najpre u [[Pariz]], a ubrzo potom u S. A. D.
 
=== Američka karijera do 1950. ===
Linija 49 ⟶ 41:
Veliki uspeh i kod publike i kod kritike postiže komedijom '''[[Neki to vole vruće]]''' (1959), jednom od najboljih filmskih komedija svih vremena. [[Toni Kertis]] i [[Džek Lemon]] igraju dva drugorazredna muzičara koji se prerušavaju u žene i priključuju ženskom orkestru kako bi sa njim pobegli na Floridu, bežeći od gangstera koji hoće da ih likvidiraju jer su bili svedoci masakra. U seriji efektnih likova u ostalim ulogama izdvajaju se [[Merilin Monro]], kao pevačica u koju se zaljubljuje Toni Kertis, i [[Džo I. Braun]], kao matori milioner koji se zaljubljuje u Džeka Lemona (čuvena je njegova replika ''Niko nije savršen'', inače poslednja rečenica u filmu, nakon što mu Džek Lemon prizna da je muško).
 
Ovim filmom Vajlder je počeo plodnu saradnju sa [[I. A. L. Dajmond|I. A. L. Dajmondom]]om i glumcem [[Džek Lemon|Džekom Lemonom]], sa kojima je kasnije često sarađivao (Lemon je igrao u čak 7 njegovih filmova).
Njihova zajednička saradnja daje izvanredan rezultat već naredne godine, tako da 1960. Vajlder postiže velik uspeh crnohumornom dramom '''[[Apartman (film)|Apartman]]''', za koju dobija čak tri Oskara (za najbolji film, režiju i scenario). Ova priča iz miljea činovničkog Njujorka o poltronu koji dopušta šefovima da koriste njegov stan za susrete za ženama, a onda saznaje da je i devojka u koju je zaljubljen ([[Širli Maklejn]]) jedna od onih koja je posećivala njegov stan, imala je veliku gledanost a Vajlderu donela status jednog od najboljih američkih reditelja posle Drugog svetskog rata (uz [[Vilijam Vajler|Vilijama Vajlera]], [[Džordž Stivens|Džordža Stivensa]], [[Džon Hjuston|Džona Hjustona]] i [[Fred Zineman|Freda Zinemana]]).
 
Linija 80 ⟶ 72:
 
Bio je izuzetno vešt u radu sa glumcima, iz kojih je izvlačio maksimum, tako da je čak 14 različitih glumaca steklo nominaciju za Oskara za uloge u njegovim filmovima, a troje je Oskare i dobilo ([[Vilijam Holden]], [[Rej Miland]] i [[Volter Matau]]).
 
 
== Zanimljivosti ==
Linija 157 ⟶ 148:
 
{{Lifetime|1906|2002|Wilder, Billy}}
 
[[Kategorija:Američki režiseri]]
[[Kategorija:Dobitnici i dobitnice Oscara]]
Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Billy_Wilder