1889 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
dopuna en Wiki jan- jul |
dopuna en Wiki (2) |
||
Red 12:
.
== Događaji ==
;Januar/Siječanj
* [[1. 1.]] - Indijanac [[Wovoka]] iz [[Nevada|Nevade]] imao religioznu viziju tokom pomračenja Sunca, iz čega će nastati [[Ples duhova]].
* [[3. 1.]] (22. 12. 1888. po [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]) - U Srbiji usvojen [[Ustav Srbije iz 1888. godine|novi Ustav]] (poznat kao Ustav iz 1888., po starom kalendaru), kojim je u Srbiji uveden parlamentarizam.
* [[15. 1.]] - Osnovana ''[[The Coca-Cola Company]]'', manje od tri godine nakon pronalaska pića.
* [[30. 1.]] - Nadvojvoda [[Princ Rudolf (Austro-Ugarska)|Rudolf]], nasljednik [[Austro-Ugarska|Austro-Ugarskog]] prijestolja, pronađen mrtav u dvorcu [[Mayerling]] zajedno s ljubavnicom [[Marija Vetsera|Marijom Vetsera]]; novi prestolonaslednik postaje njegov stric Karl Ludwig, koji par dana kasnije prepušta zvanje sinu [[Franz Ferdinand|Franzu Ferdinandu]].
;Februar/Veljača
* [[9. 2.]] - Potpisan protokol o [[Tajna konvencija|Tajnoj konvenciji]] između Srbije i Austrougarske (produženo važenje i pojašnjena neka pitanja).
* [[11. 2.]] - Donet Meiji Ustav Japana (na snazi 1890 - [[1947]]).
;Mart/Ožujak
[[Datoteka:Aleksandar Obrenovic 1890.jpg|thumb|200px|[[Aleksandar Obrenović]] (kralj 1889-1903)]]
* [[3. 3.]] - Kralj Milan saopštava ministrima nameru abdikacije, predsednik vlade [[Nikola Hristić]] odstupa.
Linija 31 ⟶ 34:
* [[31. 3.]] - Otvoren [[Ajfelov toranj]], do [[1930]]. najviša građevina u svijetu. Čelična konstrukcija visoka 300 metara postala jedno od glavnih znamenitosti [[Pariz]]a.
;April/Travanj
* [[1. 4.]] - General [[Georges Boulanger]] pobegao iz Pariza, suočen s nalogom za hapšenje zbog zavere.
:+ U prodaji se pojavila prva mašina za pranje suđa.
* [[22. 4.]] - [[Oklahoma Land Run (1889)]]: oko 50.000 ljudi juriša na 8.000 km<sup>2</sup> [[Nedodeljene zemlje|Nedodeljenih zemalja]] u [[Oklahoma|Oklahomi]]; osnovani gradovi [[Oklahoma City]] i Guthrie.
;Maj/Svibanj
* [[2. 5.]] - [[Ugovor iz Wuchalea]]: etiopski car Menelik II potpisao sporazum sa Italijom, kojom joj predaje zemlje ih kojih će nastati [[Italijanska Eritreja]].
* [[6. 5.]] - [[31. 10.]] - ''[[Exposition Universelle (1889)|Exposition Universelle]]'' u Parizu
Linija 41 ⟶ 46:
* [[30. 5.]] (18. 5. po j.k.) - Ukaz o povratku [[Mitropolit beogradski Mihailo|Mitropolita Mihaila]] u Srbiju i na položaj.
* [[31. 5.]] - Havarija brane izaziva poplavu u gradu Johnstown, Pennsylvania koja odnosi preko 2.200 života.
:+ [[Naval Defence Act 1889]]: britanski Parlament
;Jun/Lipanj
* [[1. 6.]] (20. 5. po j.k.) - Srpska država ukazom preuzela železnice od stranog društva (negativne reakcije na strani).
* [[jun]] - [[Vincent van Gogh]] naslikao ''[[Zvjezdana noć|Zvjezdanu noć]]''.
Linija 48 ⟶ 54:
* [[29. 6.]] (17. 6. po j.k.) - Za punoletnog proglašen [[Danilo II Petrović Njegoš|Danilo]], nasljednik crnogorskog prijestola.
;Jul/Srpanj
* [[2. 7.]] (20. 6. po j.k., Dan nezavisnosti Srbije) - Miropomazanje kralja Aleksandra Obrenovića u manastiru [[Žiča]].
* jun po j.k. - Odeljenje za crkve i škole van Srbije (tzv. "PP" tj. "ПП" odeljenje) prebačeno iz ministarstva prosvete u ministarstvo inostranih dela.
* [[8. 7.]] - Prvi broj ''[[The Wall Street Journal]]''-a.
* [[14. 7.]] - U Parizu osnovana [[Druga Internacionala]].
;Avgust/Kolovoz
* [[3. 8.]] - Bitka kod Toskija je anglo-egipatska pobeda nad Mahdistima.
* [[7. 8.]] (26. 7. po j.k.) - Crnogorska kneginjica [[Milica Petrović]] se udala za velikog kneza [[Petar Nikolajevič Romanov|Petra Nikolajeviča Romanova]], brata od strica cara [[Aleksandar III., ruski car|Aleksandra III.]]
* [[10. 8.]] - Počela gradnja Svetosavskog doma u Beogradu (Dušanova 13, na mestu bivše "Pirinčane").
:+ Otvoren Dvorski muzej prirodne istorije u Beču.
* [[14. 8.]] - Londonski dokeri započinju 32-dnevni štrajk za minimalnu satnicu od šest penija - uspeh označava početak Novog sindikalizma u Britaniji.
* [[26. 8.]] - Zakon o zaštiti dece prvi put uvodi krivičnu odgovornost za zlostavljanje dece u Britaniji.
;Septembar/Rujan
* [[1. 9.]] - U [[Niš]]u osnovano Udruženje pravoslavnih sveštenika, iz svih krajeva u kojima žive Srbi.
* [[10. 9.]] - [[Albert I (Monako)|Albert I]] novi knez [[Monako|Monaka]] (do [[1922]]).
* [[17. 9.]] - Povodom 500-godišnjice Kosovske bitke ustanovljen "[[Orden kneza Lazara]]" (nacrt [[Mihajlo Valtrović]]), kojeg su mogli da nose samo vladar i punoletni prestolonaslednik.
* [[23. 9.]] - Osnovan ''[[Nintendo]]'', proizvodi [[hanafuda]] karte za igranje.
* [[29. 9.]] (17. 9. po j.k.) - Kraljica [[Natalija Obrenović|Natalija]] se vratila u Beograd, protivno željama namesništva i vlade.
;Oktobar/Listopad
* [[2. 10.]] - Ministar vanjskih poslova [[SAD]] [[James G. Blaine]] otvorio je u [[Washington, DC|Washingtonu]] ''prvu panameričku konferenciju'' na kojoj je donesena odluka o osnivanju ''Ureda međunarodne unije američkih republika'' sa sjedištem u tom gradu. SAD su tako postigle svoj cilj - šifrenje političkog i privrednog utjecaja u [[Latinska Amerika|Latinskoj Americi]].
* [[6. 10.]] - Osnovan kabare ''[[Moulin Rouge]]''.
* [[19. 10.]] - [[Carlos I (Portugal)|Carlos I]] je novi kralj [[Portugal]]a (do ubistva [[1908]]).
;Novembar/Studeni
* [[2. 11.]] - [[Severna Dakota]] i [[Južna Dakota]] postaju 39. i 40. država [[SAD]].
* [[8. 11.]] - [[Montana]] postala 41. država [[SAD]].
* [[11. 11.]] - [[Washington]] postao 42. država [[SAD]] (zakon o prijemu ove četiri države potpisan 22. 2.).
* [[14. 11.]] - Novinarka [[Nellie Bly]] (Elizabeth Cochrane) započela uspješan pokušaj putovanja oko svijeta u manje od 80 dana.
* [[15. 11.]] - [[Brazil]] proglašen republikom nakon što je car [[Pedro II]] zbačen vojnim udarom maršala [[Deodoro da Fonseca|Deodora da Fonsece]].
* [[23. 11.]] - [[Louis Glass]], direktor Pacific Phonograph Co. predstavio u palači Royal Saloon u San Franciscu prvi ''musicbox''. Sastojao se od aparata za snimanje te aparata za reprodukciju muzike s 4 slušalice. Aparat se aktivirao ubacivanjem kovanica. Svaku slušalicu koristila bi jedna osoba.
* [[27. 11.]] - Osnovana [[Duvanska industrija Niš]].
;Decembar/Prosinac
* [[7. 12.]] (25. 11. po j.k.) - Novi Zakon o [[opština]]ma u Srbiji - dozvoljene manje opštine.
Linija 76 ⟶ 96:
* ? Izbori u Srbiji, radikali dobili preko 80% glasova.
* Otvoreni srpski konzulati u [[Bitolj]]u i [[Priština|Prištini]].
* Englez [[Frederick Abel]] izmislio propelant [[kordit]].
* Najezda [[skakavci|skakavaca]] prešla preko Crvenog mora i uništila useve u dolini [[Nil]]a.
* 1889-1890 - Pandemija "Ruskog [[grip]]a".
== Rođenja ==
{{glavni članak|:Kategorija:Rođeni 1889.}}
[[Datoteka:Dictator charlie3.jpg|thumb|190px|[[Čarli Čaplin]]]]
* [[14.1.]] - Marko Vujačić, crnogorski književnik († [[1974]])▼
[[Datoteka:Bundesarchiv Bild 102-13774, Adolf Hitler.jpg|thumb|130px|[[Adolf Hitler]]]]
* [[
* [[10.3.]] - [[Joza Kljaković]], hrvatski slikar († [[1969]].)▼
* [[
* [[
* [[20.4.]] - [[Adolf Hitler]], nemački i austrijski političar, vođa [[Treći Reich|Trećeg Reicha]]. († [[1945]].)▼
* [[
* [[
* [[25.5.]] - [[Igor Sikorski]], ruski konstruktor helikoptera. († [[1972]].)▼
* [[14.
*
* [[
▲* [[20. 4.]] - [[Adolf Hitler]], nemački i austrijski političar, vođa [[Treći Reich|Trećeg Reicha]]. († [[1945]].)
* [[26.9.]] - [[Martin Heidegger]], njemački filozof▼
* [[
* [[
▲* [[25. 5.]] - [[Igor Sikorski]], ruski konstruktor helikoptera. († [[1972]].)
* [[23. 6.]] - [[Ana Ahmatova]], pesnikinja († [[1966]])
* [[5. 7.]] - [[Jean Cocteau]], umetnik († [[1963]])
* [[14. 7.]] - [[Ante Pavelić]], ustaša († [[1959]])
* [[22. 7.]] - [[James Whale]], engleski reditelj († [[1957]])
* [[30. 7.]] - [[Vladimir Zvorikin]], ruski pronalazač († [[1982]])
▲* [[26. 9.]] - [[Martin Heidegger]], njemački filozof († [[1976]])
* [[1. 11.]] - [[Philip Noel-Baker]], britanski političar, diplomat, humanista i sportaš († [[1982]].)
* [[14. 11.]] - [[Jawaharlal Nehru]], premijer Indije († [[1964]])
* [[20. 11.]] - [[Edvin Habl]], američki astronom. († [[1953]].)
== Smrti ==
{{glavni članak|:Kategorija:Umrli 1889.}}
*
* [[9. 3.]] - [[Johanes IV Etiopski]] car
* [[1.8.]] - [[Ivan Kukuljević Sakcinski]], hrvatski političar, književnik i povjesničar (* [[1816]].)▼
* [[
* [[5. 7.]] (23. 6. po j.k) - [[Jakov Ignjatović]], srpski pisac. (*[[1822]]).
* [[6.8.]] - [[Adolf Veber Tkalčević]], hrvatski filolog, književnik, književni kritičar i estetičar (* [[1825]].)▼
* [[
* [[
▲* [[6. 8.]] - [[Adolf Veber Tkalčević]], hrvatski filolog, književnik, književni kritičar i estetičar (* [[1825]].)
* [[11. 10.]] - [[James Prescott Joule]], engleski fizičar (* [[1818]].)
* [[19. 10.]] - [[Luis I (Portugal)|Luis I]], kralj Portugala (* [[1838]])
* [[6. 12.]] - [[Jefferson Davis]], jedini predsednik [[Konfederalne Američke Države|KAD]] (* [[1808]])
▲* [[
==Reference==
==Spoljne veze==
[[Kategorija:
| |||