1864 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
Nema sažetka izmjene |
dop. iz de Wiki (1) |
||
Red 7:
== Događaji ==
=== Januar/Siječanj-Mart/Ožujak ===
* [[16. 1.]]. - [[Austrija]] i [[Pruska]] uputile ultimatum [[Danska|Danskoj]] zahtevajući da povuče Novembarski ustav
* [[1. 2.]] - [[Drugi rat za Schleswig]] počinje prusko-austrijskom invazijom; ovo se ispostavlja kao prvi od ratova za nemačko ujedinjenje; dvojica osoba (švajcarski lekar i holandski oficir) su prvi poneli znak Crvenog krsta.
* [[7. 2.]] (26. 1. po j.k.) - Godišnji skup [[Društvo srpske slovesnosti|Društva srpske slovesnosti]]: izbio spor oko zabrane predavanja Vladimira Jankovića (liberala) i izbora [[Giuseppe Garibaldi|Garibaldija]] i [[Aleksandar Hercen|Hercenovog]] sina za članove (preds. društva [[Kosta Cukić]] je protiv). Društvo je sutradan suspendovano, činovnici liberali koji su učestvovali u raspravi su kažnjeni.
* [[17. 2.]] - [[Američki građanski rat]]: prva uspela vojna primena - [[južnjačka]] podmornica ''[[CSS Hunley]]'' na ručni pogon potopila je [[SAD|sjevernjački]] brod ''[[USS Housatonic (1861)|USS Housatonic]]'' pomoću mine.
* [[19. 2.]] - [[Januarski ustanak]]: ruske vlasti ukidaju kmetstvo u Poljskoj, na način štetan za plemstvo (''[[szlachta]]'').
* [[25. 2.]] - Prvi unionistički zarobljenici stigli u [[Andersonville, Georgia]], gde
* [[1. 3.]] (18. 2. po j.k.) - Zakon o činovnicima u Srbiji prvi put daje mogućnost da
* [[9. 3.]] - General [[Ulysses S. Grant]] imenovan za glavnokomandujućeg [[Unija (SAD)|unionističkih]] snaga.
* [[10. 3.]] - [[Ludwig II Bavarski|Ludwig II]] postaje kralj [[Kraljevina Bavarska|Bavarske]] (do [[1886]]).
Red 22:
=== April/Travanj-Jun/Lipanj ===
* [[8. 4.]] (27. 3. po j.k.) - Saopštenje srpske vlade o hapšenju 34 lica u Smederevu zbog navodne zavere protiv Kneza - nazvana je "Majstorovićeva zavera", po Antoniju Majstoroviću, bivšem državnom savetniku.
* [[11. 4.]] - Uhvaćen [[Romuald Traugutt]], vođa poljskog [[Januarski ustanak|Januarskog ustanka]] (pogubljen u avgustu); manje grupe nastavljaju borbu još neko vreme.
* [[18. 4.]] - [[Bitka kod Dybbøla]] je odlučujuća pruska pobeda nad Dancima.
* [[22. 4.]] - Zakon o novcu u SAD (Sever) prvi put propisuje natpis ''[[In God we trust]]''.
Linija 39 ⟶ 40:
* [[1. 6.]] - Umire [[Hong Xiuquan]], vođa Tajpinškog ustanka; nasleđuje ga [[Hong Tianguifu]] (pogubljen u novembru).
* [[2. 6.]] (21. 5. po j.k.) -
* [[9. 6.]] - Počinje devetomesečna [[Opsada Petersburga]] u Virdžiniji.
* [[15. 6.]] - Na okućnici [[Robert E. Lee|Roberta E. Leeja]] osnovano [[Nacionalno groblje Arlington]] (prva sahrana je bila 13. maja).
* [[19. 6.]] - [[Bitka kod Cherbourga (1864)|Bitka kod Cherbourga]]: unionistička šalupa ''[[USS Kearsarge (1861)|USS Kearsarge]]'' potopila konfederalnu ''[[CSS Alabama|CSS Alabamu]]'' blizu obale Francuske.
* [[23. 6.]] (11. 6. po j.k.) - Zakon o stavljanju sudija pod sud - usmeren protiv Velikog suda u Srbiji, koji je podržao oslobađajuću presudu za učesnike "Majstorovićeve zavere".
* [[25. 6.]] - [[Karl (Württemberg)|Karl]] je novi kralj [[Kraljevina Württemberg|Württemberga]] (do [[1891]]).
* [[29. 6.]] - Prusi zauzimaju ostrvo [[Als]], ubrzo zatim i čitavo dansko poluostrvo Jutland.
=== Jul/Srpanj-Septembar/Rujan ===
Linija 51 ⟶ 54:
* [[18. 7.]] - Predsednik [[Abraham Lincoln|Linkoln]] izdaje proklamaciju za regrutaciju 500.000 vojnika.
* [[19. 7.]] - Četvoromesečna [[Treća bitka za Nanking]] se okončava padom [[Tajpinški ustanak|tajpinške]] prestonice [[Nanking]], masakrom i razaranjem grada. Uprkos padu režima, borbe se ostacima tajpingista se nastavljaju do [[1871]].
* [[25. 7.]] (13. 7. po j.k.) - Sudije Velikog suda osuđeni na dve do tri godine zatvora (predsednik, četiri člana i sekretar, među članovima i [[Jevrem Grujić]]) - služe u Karanovcu/Kraljevu do septembra 1865, kada ih je knez pomilovao
* [[30. 7.]] - [[Bitka u Krateru]]: tokom Opsade Petersburga, unionisti se pokušali probiti velikom eksplozijom.
Linija 63 ⟶ 66:
* [[2. 9.]] - Snage generala Shermana ulaze u [[Atlanta, Georgia|Atlantu]] nakon četvoromesečne opsade, dan nakon što su je napustile konfederalne trupe.
* [[5. 9.|5]] - [[6. 9.]] - Drugo zapadnjačko [[Bombardovanje Shimonosekija]] u japanskom [[Domen Chōshū|Domenu Chōshū]], zbog ometanja i napada na zapadno brodovlje.
* [[15. 9.]] - [[Septembarska konvencija]] između [[Kraljevina Italija|Italije]] i [[Drugo Francusko Carstvo|Francuske]]: francuske trupe će biti povučene iz [[Papinska Država|Papinske Države]] a Italija će poštovati njene granice i premestiti prestonicu u [[Firenca|Firencu]] (a ne Rim) - nezadovoljni i papa i patrioti, u Torinu dolazi do krvavih nereda 21-22. septembra.
* [[28. 9.]] - U Londonu osnovana [[Prva internacionala]] (Međunarodna asocijacija radnika); do [[1872]] je obuhvatala i marksiste i anarhiste.
Linija 69 ⟶ 73:
* [[5. 10.]] - Ciklon u Kalkuti ubija 60 - 70.000 ljudi.
* [[14. 10.]] (2. 10. po j.k.) - Zakon o porezu u Srbiji - glavnica povećana sa 5 na 6 talira (od čega je polovina lični a polovina porez na imućnost).
* [[30. 10.]] - [[Bečki ugovor (1864)|Bečki ugovor]] okončava [[Drugi rat za Schleswig]]: Danska gubi vojvodstva [[Vojvodstvo Schleswig|Schleswig]], [[Vojvodstvo Holstein|Holstein]] i [[Vojvodstvo Lauenburg|Lauenburg]]
* 30. 10. - Nakon otkrića zlata osnovan grad [[Helena, Montana]].
* [[31. 10.]] - [[Nevada]] je 36. država primljena u SAD.
* [[7. 11.]] - Uredba o uređenju bosanskog vilajeta - [[Bosanski pašaluk]] (ejalet) i hercegovački mutesarifluk se spajaju u [[Bosanski vilajet]] sa sedam sandžaka<ref>Omer Ibrahimagić, Državno-pravni razvitak BiH, str. 18</ref> (sprovedeno 1865-66).
* [[8. 11.]] - Predsednički izbori u SAD: [[Abraham Lincoln]] ubedljivo pobedio demokratu generala [[George B. McClellan|Georga B. McClellana]].
* [[12. 11.]] - [[Paragvaj]]ski brod zarobljava brazilski na [[Paragvaj (rijeka)|reci Paragvaj]]: to je početak katastrofalnog [[Paragvajski rat|Paragvajskog rata]] (do [[1870]]).
* [[15. 11.]] - [[21. 12.]] - [[Shermanov Marš na more]]: trag uništenja od [[Atlanta, Georgia|Atlante]] do [[Savannah, Georgia|Savanne]].
Linija 85 ⟶ 89:
* 8. 12. - Otvoren [[Cliftonski viseći most]] u [[Bristol]]u.
* [[13. 12.]] - [[Paragvajski rat]]: [[Paragvaj]] objavljuje rat [[Brazilsko Carstvo|Brazilu]], podržavajući urugvajske konzervativce.
* [[15. 12.|15]] - [[16. 12.]] - [[Bitka kod Nashvilla]]: razbijena konfederalna vojska u Tenesiju, kraj velikih borbi u [[Zapadni teatar Američkog građanskog rata|
* [[21. 12.]] - Unionističke trupe ulaze bez otpora u [[Savannah, Georgia|Savannu]] (Shermanov "božićni poklon" predsedniku Lincolnu).
=== Kroz godinu ===
Linija 93 ⟶ 98:
* Liberal Vladimir Jovanović osnovao novine "Sloboda" u Ženevi (opozicija knezu Mihailu, kao i "Zmaj").
* Poplave u osam okruga Srbije.
* U Velikoj Britaniji donesen Zakon o zaraznim bolestima (Contagious Diseases Act), usmeren protiv prostitutki.
== Rođenja ==
Linija 143 ⟶ 149:
* [[19. 5.]] - [[Nathaniel Hawthorne]], američki književnik (* [[1804]])
* [[1. 6.]] - [[Hong Xiuquan]], kineski pobunjenik, samoproglašeni car Tajpinga (* 1814)
* [[25. 6.]] - [[Wilhelm I. (Württemberg)|Wilhelm I.]], kralj Württemberga (* [[1781]])
* [[13. 7.]] - [[Henryk Dembiński]], poljski inženjer, general (* [[1791]])
* [[21. 7.]] - [[Jovan Andrejević]] Joles, lekar, prvi srpski anatom, književnik (* [[1833]])
* [[28. 9.]] - [[Jovan Popović]], slikar (* [[1810]])
* [[8. 12.]] - [[George Boole]], engleski matematičar i filozof (* [[1815]])
* [[21. 12.]] - [[Ludwig von Österreich (1784–1864)|Ludwig]], austrijski nadvojvoda (* [[1784]])
== Reference ==
| |||