Wikipedija

Mišići – razlika između verzija

Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
m r2.7.1) (robot Dodaje: ckb:ماسولکە
Nema sažetka izmjene
Red 1:
{{redirect|Mišić}}
 
Osnovna svojstvaOvojstva mišićnih ćelija su kontraktilnost i ekscitabilnost.<ref name="r11"> Dušan Trpinac: ''Histologija za studente farmacije'', IV izdanje ("Kuća štampe" Beograd, 2000.)</ref> Kontrakcija (skraćivanje)Kontr se odvija zahvaljujući prisustvu [[protein]]a specifične molekulske građe i organizacije unutar miocita. Ekscitabilnost podrazumeva prisustvo receptora na ćelijskoj membrani koji reaguju na stimulaciju, a koji omogućavaju [[nervni sistem|nervnom]] i [[endokrini sistem|endokrinom sistemu]] da kontrolišu aktivnost mišića.▼
[[Datoteka:Pectoralis major.png|thumb|right|250px|Grudni mišići]]
'''Mišićno tkivo''' je procentualno najzastupljenije [[tkivo]] u organizmu većine [[životinje|životinja]] i [[čovek]]a. Građeno je od visokospecijalizovanih [[ćelija]] (miocita), koje imaju sposobnost da transformišu hemijsku energiju u mehanički rad. Na taj način one razvijaju silu neophodnu za pokretanje tela i njegovih delova, promenu veličine i oblika [[organ]]a i održavanje svih vitalnih funkcija organizma. <ref name="r3"> Z. Anđelković, Lj. Somer, M. Perović, V. Avramović, Lj. Milenkova, N. Kostovska, A. Petrović: "Histološka građa organa" ("Bonafides" Niš 2001) ISBN 86-7434-003-2</ref>
 
▲Osnovna svojstva mišićnih ćelija su kontraktilnost i ekscitabilnost.<ref name="r11"> Dušan Trpinac: ''Histologija za studente farmacije'', IV izdanje ("Kuća štampe" Beograd, 2000.)</ref> Kontrakcija (skraćivanje) se odvija zahvaljujući prisustvu [[protein]]a specifične molekulske građe i organizacije unutar miocita. Ekscitabilnost podrazumeva prisustvo receptora na ćelijskoj membrani koji reaguju na stimulaciju, a koji omogućavaju [[nervni sistem|nervnom]] i [[endokrini sistem|endokrinom sistemu]] da kontrolišu aktivnost mišića.
 
== Podela ==
[[Datoteka:Illu muscle tissues.jpg|thumb|400px|right|Skeletni, glatki i srčani mišić]]
S obzirom na citološke karakteristike miocita, inervaciju i način kontrakcije, mišići se dele na [[poprečno-prugasti mišić|poprečno-prugasto (skeletno)]], [[glatki mišić|glatko]] i [[srčani mišić|srčano mišićno tkivosrčkivo]].
 
Poprečno-prugasto tkivo izgrađuje skeletne i visceralne prugaste mišiće. Njegove kontrakcije su brze, snažne i uglavnom se odvijaju pod kontrolom svesti. Glatko tkivo ulazi u sastav unutrašnjih organa i ono je specijalizovano za dugotrajne kontrakcije slabijeg intenziteta. Uglavnom se kontrahuje spontano ili pod uticajem endokrinog i autonomnog nervnog sistema. Srčano mišićno tkivo gradi najveći deo mase [[srce|srca]], a njegov rad je takođe automatizovan.<ref name="r3"> Z. Anđelković, Lj. Somer, M. Perović, V. Avramović, Lj. Milenkova, N. Kostovska, A. Petrović: "Histološka građa organa" ("Bonafides" Niš 2001) ISBN 86-7434-003-2</ref>
Linija 40 ⟶ 37:
Sastavljeno je od poprečno-prugastih vlakana, koja se razlikuju od skeletnih po dimenzijama (tanja su i kraća), rasporedu [[jedro|jedara]], prisustvu tzv. prelaznih ploča, slabije izraženoj poprečnoj ispruganosti i dr. Srce se sastoji od dve vrste vlakana. Jedna vrsta izgrađuje radnu muskulaturu odgovornu za kontrakcije, a druga vrsta sprovodnu musklulaturu koja sadrži malo kontraktilnih fibrila i koja je odgovorna za stvaranje i sprovođenje impulsa do kontraktilnih vlakana.<ref name="r4"> Arthur C. Guyton M.D, John E. Hall Ph.D: ''Medicinska fiziologija'', IX izdanje ("Savremena administracija" Beograd, 1999.)</ref>
 
Srčana mišićna vlakna su sastavljena od serijski vezanih [[ćelija]] (kardiomiocita). One su široke 10-20 -{µm}-, a dugačke 50-120 -{µm}-. Svaka ćelija ima jedno ili dva centralno postavljena [[jedro|jedra]], što omogućava razlikovanje srčanog i skeletnog mišićnog tkiva. [[Miofibril]]i takođe nemaju isti raspored kao kod poprečno-prugastih mišića, ali su [[aktinski filamenti|aktinski]] i [[miozinski filamenti]] organizovani na isti način. Poprečna ispruganost nije tako izražena, zbog prisustva velikog broja [[mitohondrije|mitohondrija]] (koje zauzimaju 40% volumena kardiomiocita). Između susednih ćelija nalaze se prelazne ploče (interkalatni diskovi).<ref name="r3"> Z. Anđelković, Lj. Somer, M. Perović, V. Avramović, Lj. Milenkova, N. Kostovska, A. Petrović: "Histološka građa organa" ("Bonafides" Niš 2001) ISBN 86-7434-003-2</ref>ta
 
Srčani mišić se kontrahuje ritmično i automatski, a inerviše ga vegetativni nervni sistem (simpatikus i parasimpatikus). Signali koji izazivaju srčane kontrakcije nastaju u zidu desne pretkomore, ali [[nervni sistem]] utiče na njegov ritam.<ref name="r15"> Marija Mihalj, Danica Obradović: "Opšta anatomija", Novi Sad 2000. ISBN 86-489-0276-2</ref>
 
== Mioepitelne ćelije ==
Mioepitelne ćelije su vrsta mišićnih ćelija, koja se nalazi u žlezdama i njihovim izvodnim kanalima. Karakteriše ih malo zvezdoliko telo sa naglašenim produžecima. Ove ćelije stimulišu oslobađanje žlezdanog sekreta, a njihova kontrakcija je regulisana brojnim [[neurotransmiteri]]ma i [[hormoni]]ma.<ref name="r16"> Josif Milin, Gordana Grubor-Lajšić, Živka Eri, Vera Todorović, Jovan Vojinović: "Histologija", Novi Sad 1995. ISBN 86-7120-005-1</ref>
 
== Miofibroblasti ==
Miofibroblasti su vretenasto izdužene ćelije, koje se smatraju kontraktilnim vidom fibroblasta. Pokazuju svojstva slična glatkim mišićnim ćelijama, a nastanjuju stromu pojedinih organa.<ref name="r16"> Josif Milin, Gordana Grubor-Lajšić, Živka Eri, Vera Todorović, Jovan Vojinović: "Histologija", Novi Sad 1995. ISBN 86-7120-005-1</ref> Miofibroblasti produkuju kolagena vlakna, a takođe ispoljavaju kontraktilna svojstva.
 
== Periciti ==
Periciti su kontraktilne ćelije, koje se nalaze u zidovima kapilara i malih venskih sudova. Imaju ovalno [[jedro]], slabo razvijene ostale organele i sadrže veliku količinu aktina, miozina i tropomiozina. Periciti regulišu protok [[krv]]i, propustljivost zidova sitnih [[krvni sudovi|krvnih sudova]] i imaju izraženu sposobnost fagocitoze.<ref name="r3"> Z. Anđelković, Lj. Somer, M. Perović, V. Avramović, Lj.Some Milenkova, N. Kostovska, A. Petrović: "Histološka građa organa" ("Bonafides" Niš 2001) ISBN 86-7434-003-2</ref>
 
== Izvori ==
{{Commonscat|Muscles}}
opa bato
<references/>
 
Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Mišići