|
U širem smislu, nacionalizam može značiti privrženost vlastitoj [[nacija|naciji]] i njenim interesima, zanemarujući interese drugih nacija <ref>Akomolafe, Olusoji A. “Nationalism.” ''Ethics, Revised Edition''. Ed. John K. Roth. Pasadena, CA: Salem Press, 2005.</ref> Pojam se takođe odnosi na doktrinu <ref>Gellner, Ernest. 1983. ''Nations and Nationalism.'' Ithaca: Cornell University Press.</ref> ili politički pokret <ref>Hechter, Michael. 2001. Containing Nationalism. ISBN 0-19-924751-X .</ref> po kojoj nacija definisana u okvirima etničke pripadnosti ili nacionalne kulture, ima pravo da konstituiše nezavisnu, [[suverenitet|suverenu]] ili autonomnu političku zajednicu, baziranu na zajedničkoj istoriji i sudbini. U svojim ekstremnim oblicima, [[fašizam|fašizmu]] u Italiji i Španiji i [[nacizam|nacionalsocijalizmu]] u Njemačkoj, u prvoj polovini 20. veka, nacionalizmi ove vrste zagovaraju autoritativnu državu sa ograničenim individualnim pravima građana, a u slučaju nacionalsocijalizma i [[antisemitizam]], superiornost arijevske rase i [[militarizam]]<ref name="Audi">Audi, Robert. The Cambridge Dictionary of Philosophy - odrednica ''political philosophy''. Cambridge University Press 1995., 1999. ISBN 84-460-0956-0</ref>.
Kao pojava, smatra se da je nacionalizam nastao s početka [[19. vek]]a sa pojavom [[Romantizam|romantizma]] u [[umetnost]]i i [[književnost]]i i kao odgovor na univerzalnost [[Renesansa|renesanse]] i [[humanizam|humanizma]]. Pre pojave nacionalizma, kriterijum za razlikovanje među ljudima je uglavnom bila [[religija]]<ref name="Audi" />, a od početka [[Novi vek|novog veka]] ([[16. vek]]) do Napoleonovih ratova dolazi do formiranja jedinstvenih jezika, i tradicije se međusobno mešaju stvarajući veće grupe ljudi iste kulture. Ovo vremenom dovodi do stvaranja nacija, tj. velikih grupa ljudi koji govore istim jezikom, koji su iste vere i imaju sličnu tradiciju. Do [[Berlinski kongres|Berlinskog kongresa]] [[1878]]. godine stvorene su sve veće nacionalne države.
Nacionalizam je doveo do pojave nacionalnih država (države čije su granice definisane jezičkim ili kulturološkim granicama, a ne osvojenim teritorijama kao što je to bio slučaj ranije). Ovaj fenomen je doveo do jednog od najvećih talasa promene karte [[Evropa|Evrope]]. Među novonastalim (nacionalnim) državama su [[Stvaranje Nemačke|Nemačka]] i [[Stvaranje Italije|Italija]] koje su ubrzo postale svetske velesile.
Nacionalizam je složen pojam koji obuhvata različite nivoe nacionalne svesti. U osnovi je to snažna nacionalna svest koja podrazumeva ljubav prema svojoj naciji, dobro poznavanje nacionalne istorije i kulture, isticanje nacionalnih obeležja, nacionalni ponos i strasno zalaganje za nacionalni prosperitet.
Razvijeni pojam nacionalizma podrazumeva političku ideologiju, sistem vrednosti, predstava, načela, stavova, [[predrasuda]] i [[stereotip]]a, čije jezgro čini romantičarski kult naciona i nacionalne države, oko kojeg se ispredaju mitovi, legende koji se odnose na idealizovani nacionalni karakter i mistifikovanu nacionalnu istoriju.
Osnovna socijalno-psihološka funkcija nacionalizma je formiranje i učvršćivanje nacionalnog identiteta, kao i buđenje i jačanje nacionalne svesti radi homogenizacije nacije i učvršćivanja nacionalne države.
Suprotno, ekstremni slučajevi nacionalizma u odnosu na pozitivni odnosno negativni sentiment, vode ka šovinizmu.
|
