Ionizirajuće zračenje – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Robot: Adding hr:Ionizirajuće zračenje |
Nema sažetka izmjene |
||
Red 4:
==Vrste jonizujućeg zračenja==
[[Datoteka:Alfa beta gamma neutron radiation.svg|right|thumb|250px|'''Prikaz prodirnosti (štetnosti) različitih vrsta zračenja'''<br />''Alfa (α)-zračenje'' može zaustaviti papir;<br />''Beta (β)-zračenje'' može zaustaviti aluminijumski lim debeo nekoliko milimetara;<br />''Gama (γ)-zračenje'' (veći deo) može zaustaviti desetak
Jonizujuća zračenja su one vrste radioaktivnog zračenja koje imaju dovoljnu energiju da jonizuju neke atome u telu. U jonizujuća zračenja spadaju ''α (alfa), β (beta), γ (gama) , H ([[rendgenski zraci]]), [[kosmičko zračenje]] i [[neutroni]]''.
Proučavajući prodornu moć zračenja koja emituje [[uranijum]], fizičar [[Ernest Raderford]] je utvrdio da postoje dve vrste zračenja (alfa i beta). Alfa-zračenje lakše se apsorbuje od beta-ali više jonizuje sredinu kroz koju prolazi. Alfa i beta zraci različito skreću u [[magnetsko polje|magnetskom polju]], na osnovu čega je zaključeno da je reč o česticama suprotnog naeletrisanja i različite mase. Treći oblik prirodne radioaktivnosti ([[Gama zraci|gama-zračenje]]) otkrio je P. Vilar utvrdivši da ono ne skreće u [[Magnetsko polje|magnetskom polju]], a da se odlikuje izuzetnom prodornošću.
*'''[[Alfa zračenje|α (alfa) zračenje]]''' se sastoji od dvostruko pozitivno nabijenih čestica (dva protona i dva neutrona) identičnih jezgrima helijuma. Šire se brzinom od oko 1/20 brzine svetlosti, što je dovoljno sporo da mogu relativno dugo međudejstvovati sa materijom. Zato imaju jako jonizirajuća delovanje. Zbog svoje veličine brzo se sudaraju sa nekim od atoma nakon čega gube energiju, pa im je domet mali (svega nekoliko
*'''[[Beta zraci|β (beta) zračenje]]''' čine elektroni, negativno naelektrisane čestice, koje putuju velikim brzinama. Njegovo jonizaciono dejstvo je puno slabije od delovanja α zračenja, ali mu je domet u vazduhu puno veći (nekoliko metara). Zaustavlja ga metalna ploča od nekoliko mm debljine. U ljudsko telo β čestice prodiru do nekoliko
*'''[[Gama zračenje|γ (gama) zračenje]]''' je elektromagnetno zračenje velike energije, koje potiče iz jezgra atoma, a širi se brzinom svetlosti. Njegovo jonizirajuća delovanje je još slabije od delovanja β čestica, ali mu je domet još veći. Prolazi kroz ljudsko telo. Dejstvo se može redukovati pomoću debelog sloja olova, betona ili vode.
*'''[[Rendgensko zračenje|H (rendgensko) zračenje]]''' ima ista svojstva kao i γ zračenje, ali i nešto veću talasnu dužinu. Razlikuje se od γ zračenja po tome što potiče od elektrona, a ne iz jezgra.
| |||