Wikipedija

Amazona – razlika između verzija

Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
EmausBot (razgovor | doprinos)
Botovi
169.867 izmena
m link i šablon da na nešto izgleda
Red 1:
{{Rijeka
'''Amazona''' (portugalski ''Rio Amazonas'', španski ''Rio de las Amazonas'') je rijeka u [[Južna Amerika|Južnoj Americi]], druga po dužini na svijetu. Duga je 6400 km, a porječje joj iznosi oko 7 miliona km². Nastaje spajanjem rijeka Maranon i Ucayali koje izviru u peruanskim [[Ande|Andama]]. U [[Atlantik|Atlantski ocean]] se ulijeva velikim estuarijem širokim oko 300 km. Amazona je vodom najbogatija na svijetu.▼
| ime= Amazona</br><small>Apurímac, Ene, Tambo, Ucayali, Solimões</small>
 
| slika= [[Datoteka:Mouths of amazon geocover 1990.png|300px]]
[[Datoteka:Amazon 57.53278W 2.71207S.jpg|thumb|left|290px|tok amazona kroz prašumu]]▼
| Duljina= 6 440
| Nadmorska visina izvora =
| Prosječni istjek = 219 000
| Površina porječja = 7 050 000
| Izvor = ([[Peru]])
| Ušće = [[Atlantski ocean]] kod [[Belém]]a ([[Brazil]])
| Tip ušća =[[Riječna delta|delta]]
| Pritoke= [[Rio Negro (Amazona)|Rio Negro]], [[Purus (rijeka)|Purus]], [[Marañón (rijeka)|Marañón]]
| Države kroz koje protječe ={{flag|Peru}}</br>{{flag|Brazil}}
|Gradovi kroz koje protječe=[[Iqitos]], [[Manaus]], [[Óbidos]], [[Santarém (Brazil)|Santarém]], [[Belém]], [[Makapá]]
| Sliv = Atlanski
| Ulijeva se u= [[Atlantski ocean]]
| Plovna od - do= gotovo čitavim tokom (za manje brodove), a 4 600 km za prekooceanske
}}
▲'''Amazona''' ([[portugalski]] ''Rio Amazonas'', španski[[španjolski]] ''Rio de las Amazonas'') je [[rijeka u(vodotok)|rijeka]] [[Južna Amerika|JužnojJužne AmericiAmerike]], drugaa po dužinikoličini vode najveća rijeka na svijetu.[[svijet]]u, Dugaukupne jedužine 6400od 6 400 [[km]]<ref name=brit/>, asa [[porječje]]m joj iznosi okood 7 miliona [[km²]]. <ref name=brit/>Nastaje spajanjem rijeka Maranon i Ucayali koje izviru u peruanskim[[peru]]anskim [[Ande|Andama]]. U [[Atlantik|Atlantski ocean]] se ulijeva velikim estuarijem[[estuarij]]em širokim oko 300 km. Amazona je vodom najbogatija na svijetu.
▲[[Datoteka:Amazon 57.53278W 2.71207S.jpg|thumb|left|290px260px|tokTok amazonaAmazone kroz prašumu]]
== Tok reke ==
Amazona teče kroz [[Peru]], [[Brazil]] i delimično kao pogranična rijekadjelimično kroz [[Kolumbija|Kolumbiju]], kao granična rijeka . Izvori amazoneAmazone nalaze se na [[Ande|Andama]], odakle rijeka teče uprema [[zapad]]nom pravcuu. amazonaAmazona ima nekoliko izvornih rijeka koje je formiraju, i od zavisnosti od toga koja se uzme za glavnu dobijaju se različite dužine. Najčešće se zakao izvornuizvor rijekurijeke uzima [[Ukajali]], ređea rijeđe Maraňón. Po peruanskim[[peru]]anskim podacima amazonaAmazona je najduža rijeka na svijetu. Zajedno sa rijekom Ukajali i [[Apurimak]] njena dužina iznosi skoro 71007 100 [[kilometar]]a, dok dužina amazonaAmazone sa(ako se računa da joj je izvor Maraňón) iznosi oko6 6400400 km.
 
U srednjem toku, od ušća Javari do ušća [[Rio Negro (Amazona)|Rio Negro]], Amazona nosi ime '''Solimôes'''. U tom delu širina rijeke dolazi i do 20 km, dok u donjem toku dolazi i do 100 km. Njegovo [[ušće]] u [[Atlantski okean]]ima oblik ogromne delte sa brojnim rukavcima razdvojenim jedni od drugih.
 
Maksimalan protok na ušću iznosi 300 hiljada m&sup3;/s (srednji godišnji protok iznosi oko 120 hiljada m&sup3;/s). Ove ogromne mase slatke vode uzrokuju pojavu da je voda i 400 km od ušća i dalje slatka.
[[datoteka:Amazonrivermap.png|thumb|left|260px|Karta [[Porječje|porječje]] Amazone]]
 
== Pritoke ==
Glavne pritoke sa desne strane Amazone su:
[[Datoteka:Bcamazonica.jpg|thumb|400px|karta Amazone]]
* [[Ukajali]]
* [[Jarua]]
* [[Purus (rijeka)|Purus]]
* [[Madeira]]
* [[Hingu]]
Linija 25 ⟶ 40:
 
== Plovnost ==
[http://astore.amazon.com/www.amazon.com-20 Amazona] je plovna reka nau dužini od 4300 km<ref i glavni put komunikacije u tom deluname=brit> sveta.{{cite web
|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/18722/Amazon-River
|title = ''Amazon Riverr''
|publisher = Encyclopædia Britannica
|language = engleski
|accessdate = 22. 11. 2012}}</ref> i glavni put komunikacije u tom delu sveta.
 
VažnijiVeći gradovi koji leže na amazonauAmazoni su:
* [[IkitosIqitos]]
* [[Manaus]]
* [[ObidosÓbidos]]
* [[Santarém (Brazil)|Santarém]]
* [[Santarem]]
* [[BelemBelém]]
* [[Makapa]]
==Izvori==
{{U začetku}}
{{Link FA|lmoizvori}}
== Vanjske veze ==
 
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/18722/Amazon-River ''Amazon River'' na portalu Encyclopædia Britannica] {{en icon}}
{{commonscat|Amazona}}
{{Geog-stub}}
 
<!-- interwiki -->
[[Kategorija:Rijeke u Brazilu‎]]
[[Kategorija:Rijeke u Južnoj Americi]]
[[Kategorija:Atlantski sliv]]
 
{{Link FA|lmo}}
[[ab:Амазонка]]
[[af:Amesonerivier]]
Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Amazona