Hemijsko jedinjenje – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
mNema sažetka izmjene |
mNema sažetka izmjene |
||
Red 57:
=== Kompleksi ===
[[Datoteka:Hemoglobin t-r state ani.gif|thumb|[[Hemoglobin]],<ref>{{cite journal |author=Weed, Robert I.; Reed, Claude F. and Berg, George |title=Is hemoglobin an essential structural component of human erythrocyte membranes? |pmc=289318|journal=J Clin Invest.|pmid=13999462 |volume=42 |issue=4 |pages=581–8 |year=1963 |doi=10.1172/JCI104747}}</ref> jedan od osnovnih sastojaka [[krv]]i, kompleks [[željezo|željeza]] čija se struktura mijenja primanjem (oksidacijom) i otpuštanjem (redukcijom) [[kisik]]a (reakcija građenja kompleksa).<ref name=Perutz1960>{{Cite journal | last1 = Perutz | first1 = M.F. | last2 = Rossmann | first2 = M.G. | last3 = Cullis | first3 = A.F. | last4 = Muirhead | first4 = H. | last5 = Will | first5 = G. | last6 = North | first6 = A.C.T. | year = 1960 | title = Structure of H | journal = Nature | volume = 185 | issue = 4711 | pages = 416–422 | doi = 10.1038/185416a0 | pmid = 18990801 }}</ref><ref name="pmid13734651">{{cite journal | author = Perutz MF | title = Structure of haemoglobin | journal = Brookhaven symposia in biology | volume = 13 | pages = 165–83 | year = 1960 | pmid = 13734651 }}</ref>]]
''Spojevi višeg reda'' (kompleksi) nastaju putem reakcije građenja kompleksa, većinom iz kationa obojenih metala i molekula sa slobodnim elektronskim parovima ([[ligand]]ima). Mnogi od kompleksa su izrazito obojeni raznim bojama.
Red 94:
== Formula ==
{{Glavni|Hemijska formula}}
[[Hemičar]]i opisuju spojeve koristeći hemijske formule u raznim formatima.<ref>{{citation | title = Nomenclature of Organic Chemistry | origyear = 1958 (A: Hydrocarbons, and B: Fundamental Heterocyclic Systems), 1965 (C: Characteristic Groups) | year =1971 | edition = 3rd | publisher = Butterworths | location = London | isbn = 0-408-70144-7}}.</ref><ref name="blue book">{{BlueBook1979}}. {{BlueBook1993}}. {{BlueBook2004}}.</ref><ref name="goldbook">''Compendium of Chemical Terminology, IMPACT Recommendations (2nd Ed.)'', Oxford:Blackwell Scientific Publications. (1997)</ref> Za spojeve koji postoje u vidu molekula, koriste se formule za molekularne jedinice. Za [[polimer]]ne materijale, kao i minerale i mnoge metalne oksine, obično se navodi empirijske formula, npr. NaCl za kuhinjsku so.
Elementi u hemijskoj formuli obično su navedeni po određenom redu, nazvanom [[Hillov sistem]]. U tom sistemu, obično su prvo navedeni atomi [[ugljik]]a (ako ih ima), zatim se navode atomi vodika (ako ih ima), te poslije njih svi ostali elementi po abecednom redu. Ako formula ne sadrži ugljik onda se svi elementi, uključujući i vodik, navode po abecednom redu. Međutim, od tog pravila postoji nekoliko važnih izuzetaka. Za ionske spojeve, pozitivni ion se gotovo uvijek navodi na prvom mjestu, dok se negativni ion navodi nakon njega. Za okside, atomi kisika se obično navode na kraju formule.
Red 147:
Ostatak grupe se klasifikuje na osnovu funkcionalnih grupa. Takva jedinjenja mogu da imaju prav lanac, razgranat lanac ili da budu ciklična.
Ciklična jedinjenja mogu da budu zasićena i nezasićena. Najstabilniji prsteni sadrže pet ili šest atoma ugljenika, mada su veliki prsteni (makrociklična jedinjenja) i manji prsteni često sreću. Najmanja cikloalkanska familija je tročlani [[ciklopropan]] ((CH<sub>2</sub>)<sub>3</sub>). Zasićena ciklična jedinjenja ([[cikloalkan]]i) sadrže samo jednostruke veze. [[Cikloalken]]i i [[cikloalkin]]i sadrže dvostruke i trostruke veze, respektivno.<ref>{{
=== Aromatična jedinjenja ===
| |||