Antička Atena – razlika između verzija

U ranom [[5. stoljeće pne.|5. stoljeću pne.]] Atenjani su pomogli [[jonski ustanak]] i time izazvali sukob sa [[Ahemenidsko Carstvo|Perzijskim Carstvom]]. Nakon perzijske pobjede protiv [[Jonija|Jonije]] i njihovih saveznika, [[Perzijanci|perzijski]] vladar [[Darije Veliki]] naredio je svojim [[satrap]]ima iz [[Mala Azija|Male Azije]] kažnjenički pohod protiv Atene i [[Eretreja|Eretreje]] čime započinju [[grčko-perzijski ratovi]]. Eretrija je poražena, no Atenjani se uspijevaju obraniti u [[Bitka kod Maratona|bitci na Maratonskom polju]] [[490. pne.]] Ipak, [[Darije Veliki|Darijev]] sin [[Kserkso]] [[480. pne.]] osobno vodi [[Ahemenidsko Carstvo#Vojska|perzijsku vojsku]] u pohod protiv Atene, dok se [[Stara Grčka|grčka]] vojska povlači pred nadmoćnijim neprijateljem na [[Peloponez]], gdje se sklanjaju i atenski stanovnici. [[Kserkso]] je dao spaliti Atenu kao odgovor na njihovo pustošenje grada [[Sard]]a, glavnog grada perzijske [[satrap]]ije [[Lidija|Lidije]]. Perzijska vojska se nakon toga povukla, dok je atenska mornarica porazila perzijsku flotu u [[Bitka kod Salamine|bitci kod Salamine]] [[480. pne.]] i time zadržala pomorsku premoć na istočnom [[Mediteran]]u. Nakon rata, [[Temistoklo]] je obnovio Atenu i 7 km dugim zidinama utvrdio njenu [[Pirej]]sku luku ([[478. pne.]]). On je također zaslužan i za osnivanje tzv. [[Delski savez|Delskog saveza]] u koju su se uključili brojni grčki [[polis]]i, osim onih pod utjecajem [[Sparta|Sparte]].

 

 

Razmirice između Sparte i Atene su odavno postojale, a kulminirale su kada je [[Kimon]]ova atenska flota počela dominirati [[Egejsko more|Egejskim morem]]. Uslijedio je [[Prvi peloponeski rat]] (460.-[[445. pne.]]) između grčkih gradova podijeljenih u svojoj lojalnosti Ateni ili Sparti. U tom razdoblju, koje se naziva ''„zlatno doba“ (Klasično doba)'' grčke povijesti, u Ateni je vodeću ulogu preuzeo [[Periklo]], državnik koji je odigrao vodeću ulogu dok je Atena bila najjačim polisom u Grčkoj. Ovaj karizmatični vođa je doveo atensku demokraciju do vrhunca, a grad je obogatio najpoznatijim spomenicima i hramovima vrhunske umjetničke vrijednosti.