Delhi – razlika između verzija

Za Delhi se veruje da je Indraprašta iz epa Mahabharata i da je osnovan oko 5.000. pre Hrista. Ali najstariji raheološki nalazi su iz Maurja perioda. Čuveni gvozdeni stup je napravljen u doba Kumara Gupte. Osam velikih gradova je tokom istorije građeno u području Delhija. Dinastija Tomara Radžput je osnovala Lal Kot [[736.]] blizu Kutab minareta. Radžputski kralj Adžmer je [[1180.]] osvojio Lal Kot. Afganistanac [[Muhamed G]]ori je [[1192.]] pobedio radžputskog kralja Pritviradža III.

Od [[1206.]] Delhi je sedište [[Delhijski sultanat|Delhijskog sultanata]]. Prvi sultan Delhija Kutbud din Ajbak je bio bivši rob, koji je postao general, pa guverner i zatim sultan Delhija. Kutbud din Ajbak je započeo gradnju Kutab minareta da bi proslavio svoju pobedu. U tom kompleksu je sagradio prvu džamiju u Delhiju. Posle kraja Robovske dinastije, sledile su Kildži dinstija, pa Tugluk, Sajidsjka i Lodi dinastija. Te različite dinastije su gradile različite tvrđave . U [[Prva bitka kod Panipata|Prvoj bici kod Panipata]] [[1526.]] [[Babur]] je pobedio zadnjeg sultana iz dinastije Lodi i osnovao je Mogulsku dinastiju i [[Mogulsko carstvo]]. Moguli su vladali iz Delhija, [[Agra|Agre]] i [[Lahor]]a. [[Babur]]ov sin Humajun je bio poražen i jedno vreme je pobegao u [[Afganistan]],. Uz persijsku pomoć je povratio vlast. Treći i najveći mogulski car [[Akbar Veliki]] premestio je sedište carstva u Agru, tako da je tada opalo značenje Delhija. Sredinom 17. veka mogulski car [[Šah Džahan]] je sagradio sedmi grad na području Delhija, a danas je poznat kao stari Delhi. Ponovo je Delhi postao glavni grad. [[Aurangzeb]] (1658.-1707.) je krunisan [[1658.]] u Delhiju. Ahmad šah Abdali je [[1761.]] poharao Delhi posle Treće bitke kod Panipata. Delhi je [[1857.]] došao u sastav Britanske Indije. [[Kalkuta]] je postala glavni grad Britanske Indije, a Delhi je ponovo postao glavni grad tek [[1911.]] Britanski arhitekta Edvin Lutjens je dizajnirao Nju Delhi kao sedište vlade. Nju Delhi postaje glavni grad Indije posle 1947.

[[Datoteka:Indiagatedelhi.JPG|thumb|215px|Indijska vrata u čast na 90.000 indijskih vojnika poginulih u afganistanskim ratovima i Prvom svetskom ratu]]

 

Javni transport u Delhiju čine auto-rikše, autobusi, metro, taksiji i železnica. Autobusi prevoze 60% stanovništva. Tokom 2001. u Delhiju je bilo preko 3 miliona vozila. Grad se suočava sa teškim problemima u saobraćaju, velikom zagađenošću zraka i velikim saobraćajnim gužvama. Da bi se rešili saobraćajni problemi počelo se sa izgradnjom metroa. Metro je proradio 2005. sa tri operativne linije i prevozi samo 1% stanovništva. Zbog problema zagađenja vazduha, svi javni prevoznici moraju koristiti gas umesto dizela. [[Svetska banka]] je svrstala Delhi u najzagađeniji grad na svetu. Međunarodni aerodrom Indira Gandi prevezao je 2005 više od 16,2 miliona putnika.

 

* [http://delhigovt.nic.in/ Vlada Indije] {{en icon}}

* [http://www.exploredelhi.com/ Vodič po gradu]{{en icon}}