Johann Sebastian Bach – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Bot: Brisanje šablona: Link FA. |
dopuna s bs.wiki |
||
Red 26:
}}
'''Johann Sebastian Bach''' (fonetski: ''Johan Sebastijan Bah''; <ref>{{IPA-de|joˈhan}} ili {{IPA-de|ˈjoːhan zeˈbastjan ˈbax|}}</ref> [[21. mart]] [[1685]] - [[28. juli]] [[1750]]) je bio [[Njemačka|njemački]] kompozitor. Svirao je [[orgulje]], [[čembalo]], [[violu]], i [[violina|violinu]], a njegova crkvena i sekularna djela za [[hor]], [[orkestar]] i solo instrumente okupila su sve periode [[Barok|baroka]] i dovela ga do njegove najveċe zrelosti.
Iako on sam nije uveo nove muzičke oblike, obogatio je preovladavajuċi njemački stil s robusnom [[Kontrapunkt|kontrapunktnom]] tehnikom, kontrolom harmonije i organizacijom muzičkih motiva bez premca, kao i usvajanjem ritmova, oblika i tekstura iz inostranstva, posebno onih iz [[Italija|Italije]] i [[Francuska|Francuske]].
Bachove orguljaške sposobnosti su bile visoko poštovane u cijeloj Evropi za vrijeme njegovog života, iako on nije bio široko priznat kao veliki kompozitor sve do oživljavanja interesa i nastupa s njegovom muzikom u prvoj polovini [[19. vijek]]a.
Njegova djela, poštovana zbog intelektualne dubine, tehničke zahtjevnosti i umjetničke ljepote, su bila nadahnuće gotovo svim kompozitorima [[Evropa|evropske]] tradicije, od [[Wolfgang Amadeus Mozart|Mozarta]] do [[Arnold Schönberg|Schönberga]].
Uopšteno, Bach se danas smatra vrhunskim kompozitorom [[Barok|baroknog razdoblja]] i jednim od najvećih [[Kompozitor|kompozitora]] svih vremena.<ref name="classiccat.net">http://www.classiccat.net/bach_js/biography.php</ref>
== Biografija i muzičko stvaralaštvo ==
=== Rane godine (Eisenach, Ohrdruf, Lüneburg, Arnstadt i Mühlhausen) ===
Johann Sebastian Bach potiče iz muzičke porodice. Bio je najmlađi od osmero djece [[Johann Ambrosius Bach|Johanna Ambrosiusa Bacha]], gradskog muzičara [[njemački jezik|njem.]]: (''Stadtpfeifer'') u Erfurtu, a zatim u [[Eisenach]]-u gdje se rodio Johann Sebastian Bach. Njegov posao je bio da priređuje sve necrkvene [[muzika|muzičke]] događaje u gradu i da po zahtjevu crkvenog orguljaša, učestvuje u [[Crkvena muzika|crkvenoj muzici]]. Članovi njegove bliže rodbine su bili crkveni orguljaši i kompozitori, te je Bach imao mogućnosti da se rano upozna sa komponovanjem i sviranjem raznih instrumenata.
[[Datoteka:Young Bach2.jpg|mini|desno|200p|Mladi Bach.]]
[[Georg Böhm]] jedan od najpriznatijih orguljaša u Njemačkoj je svirao u jednoj crkvi u Lüneburgu. Utisak koji je na Bacha ostavio ovaj sjajni muzičar biċe od trajne važnosti, a zahvaljujuċi njemu Bach ċe početi sa istraživanjem muzičkih moguċnosti tog vremena.
[[Lüneburg]] je bio blizu [[Hamburg]]a i Cellea gdje je mladi Bach mogao prisustvovati uspjesima njemačke [[Opera|opere]] i diviti se orguljaškom sviranju [[Johann Adam Reinken|Reinkena]]. Godine [[1703]]. 18-godišnji Bach je postavljen za dvorskog violinistu u privatnom orkestru princa Johanna Ernsta, brata vladajuċeg kneza od [[Weimar]]a. Zatim je kasnije iste godine dobio bolji posao orguljaša u novoj crkvi u [[Arnstadt]]u. Ali ovaj gradiċ nije zadovoljio muzičke apetite radoznalog Bacha. Sjeċanja na Lüneburg i njegova raznovrsna muzička iskustva navela su ga da potraži najveċeg maestra muzike u sjevernoj Njemačkoj. Bach odlučuje da posjeti [[Lübeck]] da čuje [[Dietrich Buxtehude|Buxtehudea]]. Iskustvo susreta i slušanje ovog velikog muzičara je imalo veliki uticaj na buduċnost mladog muzičara, jer bez Buxtehudea veliki Bach bi bio nezamisliv. Mladi Bach je u starom orguljašu pronašao virtuoznog umjetnika sa izuzetnim ličnim osobinama i bogatog idejama. Njegovo virtuozno i romantikom obojeno sviranje je ostavilo neizbrisiv trag na stil Johanna Sebastiana Bacha.
Zbog njegove vještine, uskoro mu biva ponuđen bolji posao. Godine 1707. prihvata poziv da bude orguljaš u crkvi sv. Blasiusa u [[Mühlhausen]]u.
Ubrzo nakon prelaska u ovaj grad ženi se sa svojom rodicom Marijom Barbarom. Posjetioci crkvene službe u ovom gradu su veċinom bili protiv muzike za vrijeme molitve, što Bach nije mogao podnijeti. Tu ostaje manje od godinu dana.
Neka od najranijih muzičkih djela napisana su u ovo vrijeme, ali veliki broj njih su danas izgubljena.<ref name="Music in Western Civilization, Paul Henry Lang"> Music in Western Civilization, Paul Henry Lang, prvo izdanje objavljeno 1941. god., izdavačka kuća W.W. Norton iz New York City, ISBN 0-393-04074-7, str. 489-492 </ref>
=== Weimar ===
Još uvijek nezadovoljan sa poslom, [[1708]]. godine prihvata novi posao kao dvorski orguljaš i koncertni majstor u [[Weimar]]u kod kneza Wilhelma Ernsta. Ovdje mu je pružena mogućnost, ne samo da svira orgulje nego da komponuje i svira raznovrsniji program koncertne muzike sa vojvodskim ansamblom. Muzički život u ovom gradu dovodi Bacha u dodir sa sa italijanskom kamernom i koncertnom muzikom koja je bila veoma popularna na dvoru. Tu on otkriva muziku koju nije čuo prije. Neobično je da ga "crkvena [[sonata]]" nije nije toliko interesovala kao "kamerna sonata" i [[concerto]] u svom konačnom obliku kreiranom od strane [[Antonio Vivaldi|Vivaldija]]. U početku nije pokušavao da stvori vlastita djela nego je samo okušavao svoj talent obrađujuċi brojna concerta od Vivaldija i drugih kompozitora tog vremena ( [[Girolamo Frescobaldi|Frescobaldi]], Legrenzi, [[Arcangelo Corelli]], [[Tomaso Albinoni]]...itd.). Tokom svojih weimarskih muzičkih istraživanja Bach je imao pomoċ od strane svog rođaka i kolege opštinskog orguljaša [[Johann Gottfried Walther|Johanna Gottfrieda Walthera]]. Ovaj vrlo vješti muzičar zadivio je Bacha sa svojim izuzetnim poznavanjem [[Polifonija|polifonije]]. Ovaj malo poznati, ali izuzetan muzičar imao je uticaja pri stvaranju takvih djela poput "[[Umjetnost fuge]]" i ostalih najvažnijih polifonijskih djela komponovanih od strane zrelog Bacha. U devet godina boravka u Weimaru Bach komponuje veċinu svojih važnih orguljaških djela. Tu također komponuje brojne [[Kantata|kantate]], a veċina njih je za solo glas sa [[Orkestar|orkestrom]]. U ovom razdoblju nastaju djela [[Kontrapunktalna muzika|kontrapunktalne muzike]], od kojih je najpoznatiji ''[[Dobro uštimani klavir]]'', djelo koje se sastoji od 48 [[preludij]]a i [[fuga]], po dva za svaki [[dur]] i [[mol]]. Osim monumentalnosti samih kompozicija, po prvi put su na ovaj način upotrijebljeni svi muzički tonaliteti, a djelo je, kako sam naslov kaže, bilo izvodivo isključivo na precizno podešenom instrumentu.
Bachova slava se širi, a poštovaoci su dolazili da čuju njegovo sviranje na orguljama ne samo iz njegove [[Tiringija|Tiringije]], nego iz svih dijelova Njemačke. Svoj legendarni ugled uživao je najviše zahvaljujući svojim muzičkim improvizacijama.
Također u Weimaru nastaje '''Orgelbüchlein''' - mala knjiga kompozicija za orgulje namijenjena njegovom najstarijem sinu Wilhelmu Friedemannu. To su bile uglavnom tradicionalne [[Luteranizam|luteranske]] himne, koje Bach harmonizuje i priređuje na način koristan učenicima. Ovo nedovršeno djelo predstavlja dvije važne teme iz Bachove zbirke: Prvo, njegovu posvetu učenju i drugo njegovu sklonost luteranskim himnama kao izvoru nadahnuća. Bachova posveta učenju je naročito značajna. Rijetki su bili slučajevi u Bachovom životu kada nije imao učenika na obuci, a uvijek je bilo učenika u njegovoj kući, poput [[Johann Friedrich Agricola|Johanna Friedricha Agricola]].
Nezadovoljan tretmanom i osjećajući povećavanje [[Politika|političke]] napetosti na dvoru u Weimaru, Bach ponovo počinje da traži posao u skladu sa njegovim muzičkim interesima.
Godine [[1717]]. preuzima novi posao kao dirigent i prelazi u [[Köthen]] gdje vodi dvorsku kapelu kneza Leopolda od Anhalt-Köthena, koji je i sam bio muzičar. Tu je dirigovao orkestrom od 18 muzičara koji su svirali [[Kamerna muzika|kamernu muziku]] u nedostatku [[Opera|operske]] trupe. Većina kompozicija iz ovog razdoblja su svjetovnog karaktera kao "[[Brandenburški koncerti]]" ('''BWV''' 1046–1051), "Svita za [[violončelo]]", [[Sonata|sonate]] i [[Partitura|partiture]] za [[violina|violinu]], te orkestralne svite.
Za vrijeme boravka u Köthenu komponuje neka važnija djela za klavijaturu uključujući prvi dio "Dobro uštimanog klavira". Život u ovom gradu predstavlja jedno od najsretnijih perioda u životu Bacha, mada se završava tragično smrću njegove mlade žene Marije Barbare [[1720]].<ref name="Music in Western Civilization, Paul Henry Lang">Music in Western Civilization, Paul Henry Lang, prvo izdanje objavljeno 1941. god., izdavačka kuća W.W. Norton iz New York City, ISBN 0-393-04074-7, str. 491-493 </ref>
=== Leipzig ===
[[Datoteka:Leipzig Thomaskirche.jpg|thumb|200px|Crkva svetog Tome u Leipzigu]]
Godine [[1723]]. Bach prelazi u [[Leipzig]], gdje biva imenovan [[kantor]]om i gradskim muzičkim direktorom u crkvama [[sv. Tomo|sv. Tome]] i [[sv. Nikola|sv. Nikole]]. To je za Bacha bio prvi posao za vladu u njegovoj karijeri kojim je uglavnom vršio usluge plemstvu. Ovaj zadnji posao, koji je radio 27 godina, sve do svoje smrti, doveo ga je u kontakt s političkim mahinacijama svog poslodavca, opštinskog savjeta Leipziga. Da bi uopšte dobio ovaj posao Bach je morao pristati na brojne ustupke vezane za njegov posao. Iako se čini da niko u opštinskom vijeću nije sumnjao u muzički genije Johanna sebastiana Bacha, ipak je bilo stalne napetosti između njega koji je sebe smatrao vođom crkvene muzike u gradu, i gradskih vlasti koji su ga vidjeli samo kao učitelja i željeli su smanjiti naglasak na izvođenje muzike kako u školi tako i u crkvama. Vijeće nikada nije ispoštovalo obećanje o plati od 1.000 zlatnih talira godišnje, iako su pružili Bachu i njegovoj porodici manje novčane prihode i dobar stan na jednom kraju školske zgrade. Posao je zahtijevao ne samo da uči učenike škole sv. Tome pjevanju, nego da i svake sedmice komponuje kantatu, koja bi se izvodila nedjeljom. Ovaj zahtjevan raspored, po kojem je u suštini svake sedmice trebao napisati muziku u trajanju od jednog sata (a povrh toga izvršiti svoje obaveze prema školi), rezultirao je nekim od njegovih najboljih kompozicija. Većine kantata iz ovog doba razjašnjavaju nedjeljna čitanja iz [[Biblija|biblije]] za sedmicu tokom koje su bile napisane.
[[Datoteka:Vxla-jsbach-at-thomaskirsche.jpg|thumb|upright|Statua Johanna Sebastiana Bacha ispred crkve svetog Tome]].
Za važnije vjerske praznike, kao što su [[Božić]], [[Veliki petak]], ili [[Uskrs]], Bach je pisao naročito nadarene kantate, kao npr. ''Magnificat'' za Božić, ''Muka po Mateju'' za Veliki petak itd. Izvođenje ovih kompozicija često je zahtijevalo učestvovanje velikog broja muzičara u orkestru.<ref name="classiccat.net">http://www.classiccat.net/bach_js/biography.php</ref>
Tokom boravka u Leipzigu, Bach je imao neslaganja s profesorima tamošnjeg fakulteta i nekim istaknutim članovima iz gradske uprave. Da bi ostvario veću umjetničku nezavisnost podnosi molbu na mjesto dvorskog komp<ref name="classiccat.net">http://www.classiccat.net/bach_js/biography.php</ref>ozitora. Uz molbu podnosi dijelove iz njegove "Mise u B-molu" i nekoliko sekularnih kantata. Nakon dužeg čekanja njegova molba je odobrena i dobija taj posao, ali on u međuvremenu gubi interes za ovu javnu službu.<ref name="Music in Western Civilization, Paul Henry Lang">Music in Western Civilization, Paul Henry Lang, prvo izdanje objavljeno 1941. god., izdavačka kuća W.W. Norton iz New York City, ISBN 0-393-04074-7, str. 493 </ref>
=== Porodica ===
Bach je [[1707]]. godine oženio svoju drugu rodicu, [[Maria Barbara Bach|Mariu Barbaru Bach]]. Imali su 7 djece, od čega je 4 doživjelo odraslu dob. Umrla je iznenada [[7. juli|7. jula]] [[1720]]. godine dok je Bach putovao sa knezom Leopoldom.
Dok je živio u Köthenu, Bach ženi mladu [[sopran]]isticu [[Anna Magdalena Wilcke|Annu Magdalenu Wilcke]]. Unatoč starosnoj razlici od 17. godina, imali su sretan brak. Anna je podržavala Bachovo komponovanje dok on pomaže Anni sa njenim pjevanjem. Imali su trinaestoro djece.
Bachova djeca su bila muzički nadarena. Njegovi sinovi [[Wilhelm Friedemann Bach]], [[Gottfried Heinrich Bach]], [[Johann Christoph Friedrich Bach]], [[Johann Christian Bach]] i [[Carl Philipp Emanuel Bach]] postaju istaknuti muzičari. Od njih, Carl Philipp Emanuel Bach postaje najpoznatiji. Uprkos preprekama koje su stajale na putu ženama koje su htjele imati profesionalne karijere, sve Bachove kćeri su vjerovatno pjevale, i možda čak i svirale, u ansamblima njihovog oca. Jedina udata Bachova kćer je [[Elisabeth Juliana Friederica]], čiji je muž bio Bachov učenik [[Johann Christoph Altnikol]]. Većina Bachove muzike koja je sačuvana do danas je sačuvana zahvaljujući njegovoj djeci, koji su sačuvali mnogo toga što je C. Ph. E. Bach nazvao ''stari Bach arhi'' poslje smrti njihovog oca.
U vrijeme kad je Händel osvajao novu publiku sa svojim oratorijima Bach odustaje od neprestane borbe za svoje umjetničke principe. Zbog toga se povlači u sigurni krug svoje porodice. U zadnjoj deceniji svog života veliki kompozitor uživa u muzičkim sposobnostima svojih sinova. Bach je također bio u kontaktu sa mnogim muzičarima iz cijele Njemačke. Često ga posjećuje [[Georg Philipp Telemann]], koji je bio kum C. Ph. E. Bachu. Međutim, Bach i [[Georg Friedrich Händel]], koji su rođeni iste godine, nikada se nisu susreli.<ref name="Music in Western Civilization, Paul Henry Lang">Music in Western Civilization, Paul Henry Lang, prvo izdanje objavljeno 1941. god., izdavačka kuća W.W. Norton iz New York City, ISBN 0-393-04074-7, str. 492-493 </ref>
=== Kasniji život ===
[[Datoteka:Zimmermannsches Caffeehaus.jpg|upright|thumb|Café Zimmermann gdje je Collegium Musicum izvodio muziku J.S. Bacha]]
Nastupi na svadbama i pogrebima pruža dodatni prihod za muzičke grupe iz Leipziga, što je vjerovatno bilo za ovu namjenu, a ne za školsku obuku, kad je napisao najmanje šest [[Motet|moteta]], uglavnom za dvostruki hor. U sklopu svojih redovnih crkvenih obaveza, izvodio je motete tzv. '''Venecijanske škole''' i iz Njemačke od [[Heinrich Schütz|Heinricha Schütza]], koji su služili kao uzori za njegove motete.
Bach je tokom [[1720te|1720ih]], komponujući kantate, prikupio ogroman repertoar sakralne muzike za dvije crkve u Leipzigu. Kasnije mu se pruža mogućnost da se posveti svjetovnoj, vokalnoj, i instrumentalnoj muzici. U martu [[1729]]. preuzeo je mjesto direktora u [[Collegium Musicum]]u, ansambla za izvođenje sekularne muzike koji je započeo 1701. njegov stari prijatelj, kompozitor [[Georg Philipp Telemann]]. Mnogi radovi iz [[1730te|1730ih]] i [[1740te|1740ih]] nastali su u saradnji s Collegium musicumom iz Leipziga, ali neki su bili sve više introspektivna i apstraktna remek djela koja predstavljaju vrhunac Bachove umjetnosti. Ovi obrazovni radovi počinju sa četiri zbirke njegovih "'''Klavirskih vježbi'''" [[njemački jezik|njem.]]: (''Clavierübung'') '''BWV''' 552, 669-689, 802-805, 825-831, 971, 988. Ova zbirka djela za klavijaturu napisana su da nadahnu orguljaše i ljubitelje muzike te sadrže 6 "'''Partitura za klavir (Vol. I)'''", [[Italijanski koncert]], "'''Francusku uvertiru'''" (Vol. II), i [[Goldberg varijacije]] (Vol. IV).
Tokom ovog perioda, komponovao je Kyrie i Gloria za "Misu u B-molu, te je [[1733]]. je predstavio rukopis kralju [[Poljska|Poljske]], velikom knezu [[Litvanija|Litvanije]] i elektoru Saksonije, Augustu III. sa ovim djelom uspijeva da ubijedi monarha da ga imenuje za dvorskog kompozitora. Kasnije je proširio ovo djelo u punu [[Misa|misu]], dodavanjem ''Credo'', ''Sanctus'' i ''Agnus Dei'' stavaka.
Godine [[1747]]. okom susreta s kraljem Pruske [[Fridrik II, kralj Pruske|Fridrikom II.]] u [[Potsdam]]u, kralj zadaje muzički izazov, temu koja je Bachu trebala poslužiti kao temelj za šesteroglasnu fugu. Rezultat je bila ''Muzička ponuda'' (njemački "Das Musikalische Opfer") koja je sadržavala niz fuga i kanona na zadanu "kraljevsku temu". Bach je kasnije komponovao i 18 složenih fuga i kanona zasnovanih na jednostavnoj muzičkoj temi. Ove kompozicije, poznate kao "'''Umjetnost fuge'''" ([[njemački jezik|njem.]]: "'''Die Kunst der Fuge'''") su napisane ranije, ali su objavljene tek nakon Bachove smrti.<ref name="classiccat.net">http://www.classiccat.net/bach_js/biography.php</ref>
Stalno pisanje muzike i kopiranje tuđih djela je potpuno oslabilo njegov vid. Nakon neuspješne operacije očiju potpuno osljepljuje u zadnjoj godini svog života. Međutim, njegov kreativni nagon je još uvijek bio jak tako da do zadnjeg dana nastavlja da komponuje muziku.
Umro je [[1750]]. godine u 65. godini života.<ref name="Music in Western Civilization, Paul Henry Lang">Music in Western Civilization, Paul Henry Lang, prvo izdanje objavljeno 1941. god., izdavačka kuća W.W. Norton iz New York City, ISBN 0-393-04074-7, str. 493-494 </ref>
Muzički stil Johanna Sebastiana Bacha je nastao iz njegove izvanredne vještine izuma u kontrapunktu, kontrole muzičkih motiva, njegovog smisla za improvizaciju na klavijaturi, njegovoj izloženosti muzici iz [[Italija|Italije]], [[Francuska|Francuske]], južne i sjeverne Njemačke, i njegovoj velikoj odanosti luteranskoj liturgiji.
Njegov pristup muzičarima, muzičkim djelima i muzičkim instrumentima već u njegovim ranim godinama, u kombinaciji sa njegovim sve izraženijim talentom za pisanje čvrsto satkane muzike snažnog zvuka, dovela je do toga da razvije poseban, energičan muzički stil u koji su bili ubrizgavani strani uticaji u unaprijeđeni oblik već postojećeg Njemačkog muzičkog jezika.
Muzičko stvaralaštvo do ranih 20-ih godina njegovog života pokazuje veću vještinu u velikoj organizaciji muzičkih ideja, kao i unaprijeđenje modela improvizacije preludija i kontrapunkta ograničene složenosti pod uticajem Buxtehudea. Razdoblje između 1713-1714, kada je veliki repertoar italijanske muzike postao dostupan weimarskom dvorskom orkestru, bila je prekretnica. Iz ovog vremena pa nadalje, on je usvojio u svoj stil Italijanski "dramatski početak" u muzičkim djelima, jasnih melodijskih obrisa, oštrih obrisa njihovih bas linija, veće motoričke i ritmičke jasnoće, jedinstvenog tretmana muzičkih motiva, i jasnije izražene šeme za modulaciju.
Duboko poznavanje i interes Bacha za liturgiju doveli su do razvoja složenog odnosa između njegove muzike i jezičkog teksta. Ovo je očigledno od najmanjih do najvećih nivoa njegove kompozicijske tehnike. Na najmanjoj razini, mnogi od njegovih sakralnih djela sadrže kratke motive koji, po povratnoj asocijaciji se mogu smatrati slikovnim simbolizmom i izražavanjem liturgijskih koncepata. Na primjer, skok za oktavu, obično u bas liniji, predstavlja odnos između neba i zemlje, a spore ponavljajuće note u bas liniji u prvom stavku kantate "Gottes ist die Zeit allerbeste Zeit", BWV 106 opisuju [[Isus]]ove muke dok je bio prisiljen vući krst od grada do mjesta raspeća.
Na najvećem nivou, strukture velikih razmjera u nekim od njegovih sakralnih pjevačkih djela je dokaz suptilnog razrađivanja i planiranja. Tako na primjer, ukupni oblik u djelu "Muke po Mateju" prikazuje liturgijski i dramatski tok Uskršnje priče na brojnim razinama istovremeno, preko teksta, muzičkih ključeva, instrumentalnih i pjevačkih varijacija koji se koriste u stavcima "Ascension Oratorio Lobet Gott in seinen Reichen", BWV 11 može se napraviti oblik koji je sličan krstu.
Osim ove specifične muzičke karakteristike koja proizilazi iz bachove vjerske pripadnosti je činjenica da je on bio u stanju proizvesti muziku za publiku koja je bila ozbiljno posvećena redovnoj molitvi, za koju je usredsređena gustina i složenost bila prihvatljiva.
Njegova prirodna sklonost je bila da obnavlja postojeće muzičke oblike, ne odbacujući ih u potrazi za dramatičnijim muzičkim inovacijama. Prema većini kritičara i historičara inventivni genij Bacha je bio gotovo u potpunosti usmjeren ka radu u okviru muzičkih struktura koje je naslijedio.
Bachov unutrašnji lični nagon kako bi prikazao njegova muzička dostignuća bio je očigledan na više načina. Najočitija je bila njegova uspješna težnja da postane vodeći virtuoso i improvizator tog vremena na orguljama. Muzika za klavijaturu zauzima središnje mjesto u njegovom stvaralaštvu kroz cijeli njegov život, a bio je pionir u uzdizanju klavijature u solo instrument iz "continuo" muzičke kombinacije (bas i harpsikord). To je vidljivo u njegovim brojnim koncertima za harpsikord u stavcima za kamernu muziku sa solom za klavijaturu (tzv. "obbligato" za harpsikord), gdje je i sam Bach vjerovatno svirao solo dionicu. Mnogi od njegovih preludija za klavijaturu su bila osnova za slobodnu improvizacijsku virtuoznost u njemačkoj tradiciji, iako je njihova unutrašnja organizacija postajala sve uvjerljivija kako je Bach sazrijevao. Virtuoznost je ključni element u drugim muzičkim oblicima, kao što su fuga stavak iz "brandenburškog koncerta br. 4", u kojoj je sam Bach možda bio prvi koji je svirao brze violinske solo prelaze. Drugi primjer je fuga za orgulje iz "'''BWV 548'''", kasno muzičko djelo iz Leipziga, u kojem su virtuozni prelazi preslikani na tzv. "italijanski solo - tutti ([[Italijanski jezik|ital]]. tutti - svi) naizmjenično se izmjenjujući unutar razvoja same fuge.
Slično njegovoj omiljenoj ulozi muzičkog učitelja, bila je i njegova namjera da obuhvati čitave muzičke žanrove proizvodeći zbirke stavaka kojima se temeljito istražuje niz umjetničkih i tehničkih mogućnosti svojstvenim tim žanrovima. Najpoznatiji primjeri su dvije knjige iz "'''Dobro uštimanog klavira'''", od kojih svaki predstavlja preludij i fugu u svakom durskom i molskom ključu, u kojoj su prikazane razne tehnike iz kontrapunkta i [[Fuga|fuge]]. U "engleskim" i "francuskim" svitama kao i "partitama", sva djela iz Köthen perioda, sistematski istražuju niz ritmova kao i povisilice i snizilice na klavijaturi. Ovaj poriv da istražuje muzičke strukture je očigledan kroz cijeli njegov život: "'''Goldberg varijacije'''" ( ? 1746 ), uključuju niz kanona pri povećanim muzičkim intervalima (unison, drugi stepen , treći stepen, itd. ), i "'''Umjetnost fuge'''" iz [[1749]]. godine može se smatrati zbirkom za učenje tehnika sviranja fuge. <ref name="classiccat.net">http://www.classiccat.net/bach_js/biography.php</ref>
== Baština i muzika Johanna Sebastiana Bacha danas ==
[[Datoteka:HPIM4669.jpg|thumb|Grob Johanna Sebastiana Bacha]]
Pred kraj njegovog života i nakon smrti, Bachov ugled kao kompozitor je u opadanju: smatralo se je da su njegova djela staromodna u usporedbi sa nadolazećim [[Klasični period u muzici|klasičnim stilom]]. Međutim, nije bio zaboravljen. Bach je više bio upamćen kao svirač i učitelj i otac kompozitora Johanna Christiana Bacha i Carla Philippa Emanuela Bacha.
U ovom periodu, njegove najcijenjenije kompozicije su njegova djela za klavijaturu. Mnogi su još uvijek bili svjesni njegove vještine s klavijaturom, posebno Mozart [[Chopin]] i [[Ludwig van Beethoven|Beethoven]]. Predanje glasi da je Mozart, u posjeti ''Tomasschule'' u Leipzigu nakon slušanja Bachovog moteta BWV 225 izjavio: {{Citat|:"Napokon, nešto iz čega se može učiti!"}}. Beethoven je također bio ljubitelj muzike ovog kompozitora i smatrao je da je Bach "Izvorni otac harmonije".
Preporod ugleda J. S. Bacha u široj javnosti dijelom biva ponukan životopisom [[Johann Nikolaus Forkel|Johanna Nikolausa Forkela]] iz [[1802]]. godine. [[Johann Wolfgang von Goethe]] je upoznao Bachova dijela relativno kasno u životu, slušajući nekoliko izvođenja djela za klavijaturi i hor [[1814]]. i [[1815]]. godine. U pismu iz [[1827]]. godine Goethe je poredio slušanje Bachove muzike sa slušanjem "vječne harmonije u razgovoru sa sobom".
Ipak, [[Felix Mendelssohn Bartholdy]] je uradio najviše na obnovi ugleda ovog kompozitora sa izvođenjem "Muke po Mateju" [[1829]]. godine u [[Berlin]]u. [[Hegel]], koji je prisustvovao koncertu, nazvao je Bacha, "velikim, istinskim [[Protestantizam|Protestantom]], robusnim i istinskim genijem kojeg smo tek nedavno naučili da opet cijenimo u punoj vrijednosti". Mendelsohnovo potpomaganje Bacha i rast kompozitorovog ugleda nastavljen je i u narednim godinama. ''Bach Gesellschaft'' (Bachovo udruženje) se osniva [[1850]]. godine za promovisanje njegovih djela i u sljedećih pola vijeka udruženje objavljuje sveobuhvatno izdanje kompozicija Johanna Sebastiana Bacha.
[[Datoteka:Bachhaus Eisenach 2009.jpg|thumb|250px|Muzej Johanna Sebastiana Bacha u Eisenachu]]
Nakon toga ugled ovog kompozitora ostaje vrlo visok, a tokom [[20. vijek]]a proces priznanja muzičke i [[Pedagogija|pedagoške]] vrijednosti nekih Bachovih dijela je nastavljen.
Možda najzapaženija je predstavljanje [[Svita za violončelo]] od strane Pabla Casalsa.
Još jedan uočljiv razvoj u predstavljanju muzike Bacha je sve češće "autentično" izvođenje muzike sa muzičkim instrumentima iz razdoblja kompozitorovog života. Cilj je bio što je moguće više pokušati predstaviti muziku onako kako ju je kompozitor zamislio. Primjeri uključuju sviranje muzičkih djela na harpsikordu umjesto na modernom klaviru i upotreba malih horova ili solo glasova umjesto više pjevača što je bila izvođačka odlika iz 19. i početka 20. vijeka. Bachov doprinos muzici, ili kako je njegov učenik [[Lorenz Christoph Mizler]] rekao "muzička nauka", često se poredi s genijima poput [[William Shakespeare|Williama Shakespearea]] u [[književnost]]i i [[Isaac Newton|Isaaca Newtona]] u [[Fizika|fizici]].
Neki kompozitori su odali počast Bachu postavljanjem njegovog imena u muzičke note (B-sniženo, A, C, B, B se u njemačkim muzičkim tekstovima čita kao "H", dok je B-sniženo samo "B" ) ili pomoću kontrapunktnih varijacija. [[Franz Liszt]] je napisao uvod i fugu na ovaj tzv. "BACH motiv" u oblicima za orgulje i [[klavir]]).
Kasniji kompozitori su koristili ovaj "BACH motiv" kao sekularno odavanje počasti samom kompozitoru. Primjeri su beethovenove "[[Diabelli Varijacije]]", "'''Preludiji i Fuge'''" [[Dmitrij Šostakovič|DmitrijaŠostakoviča]], "'''Preludij, ariozo i Fughetta'''" na ime BACH od [[Arthur Honegger|Arthura Honeggera]], a "'''Sonata za violončelo u E-duru'''" [[Johannes Brahms|Johannesa Brahms]], čije finale se temelji na "Temama iz umjetnosti fuge" u cjelini.
Još jedno djelo koje je bilo pod velikim uticajem Bacha je [[Bachianas Brasileiras]] (Bach na [[Brazil|brazilski]] način) od [[Heitor Villa-Lobos]]a.<ref name="classiccat.net">http://www.classiccat.net/bach_js/biography.php</ref>
== BWV sistem ==
[[Datoteka:BWV1001.jpg|mini|desno|200p|Violinska sonata (BWV 1001) u Bachovom rukopisu.]]
Djela Johanna Sebastiana Bacha su uvedena pod BWV brojevima. BWV je skraćenica za ''Bach Werke Verzeichnis''. Katalog, objavljen [[1950]]. godine, je sastavio [[Wolfgang Schmieder]] i BWV sistem se ponekad zove Schmiederov sistem. Staromodni sistem upotrebljava S umjesto BWV za Schmieder.
Ovaj katalog je organizovan tematski a ne hronološki:
* BWV 1-222 - [[Kantata|Kantate]]
* BWV 225-248 - Velika zborska djela: [[Motet]]i, [[Misa|Mise]] , [[Magnifikat]]i, [[Oratorij]]i
Linija 91 ⟶ 130:
* BWV 1072-1126 - [[Kanon]]i i [[Fuga|fuge]]
Tokom sastavljanja
== Srodne teme ==
* [[Skerco]]
* [[Porodica Bach]]
* [[Lista kompozicija Johann Sebastian Bacha]]
== Audiotorijum ==
Linija 106 ⟶ 150:
* [http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sh/a/ac/BWV833Prelude_and_Partita_in_F_Major.mid BWV833 Prelude und Partita] – midi
* [http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sh/6/64/BWV851_Prelude_und_FugueNo6inDmin.mid BWV851 Prelude und Fugue] – midi
==Izvori==
{{izvori}}
== Eksterni linkovi ==
Linija 114 ⟶ 161:
* [http://oregonbachfestival.com/digitalbach/matthew/ Muke po Mateju] BWV 244 (Flash)
{{Barok}}
{{Commonscat}}
| |||