Wikipedija

Falklandi – razlika između verzija

Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
m kategorija
m popravak linkova i nekih netočnosti
Red 14:
|najveći_grad = glavni_grad
|etničke_grupoe = [[Britanci]], [[Skandinavija|Skandinavci]], [[Čileanci]]<ref>[http://www.visitorfalklands.com/content/view/38/26/ visitorfalklands: People]</ref>
|vlast_tip = [[BritanskaBritanski prekomorskaprekomorski teritorijateritoriji]]
|vođa_titula1 = Državni poglavar
|vođa_ime1 = [[Elizabeth II od Ujedinjenog Kraljevstva|Kraljica Elizabeta II]]
|vođa_titula2 = [[Guverner Falklandskih Otoka|Guverner]]
|vođa_ime2 = [[Nigel Haywood]]
|vođa_titula3 = [[Glavni direktor Falklandskih Otoka|Glavni direktor]]
|vođa_ime3 = [[Tim Thorogood]]<ref>{{cite press releaseweb |title=Falkland Islands Government appoints new Chief Executive |publisher=Falkland Islands Government |date = 30. 08. 2007. |url=http://www.falklands.gov.fk/news-2007.php |accessdate = 29. 10. 2007.}}</ref>
|površina_rang = 162.
|površina_magnituda = 1 E10
|površina_km2 = 12. 200
|površina_sq_mi = 4. 700 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|postotak_voda = 0
|stanovništvo_proc = 3. 140<ref name=cia>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/fk.html Falkland Islands], ''The World Factbook'', CIA. Accessed 14 April 2009.</ref>
|stanovništvo_proc_rang = 217.
|stanovništvo_proc_godina = jul 2008.
Red 35:
|stanovništvo_gustina_rang = 240.
|GDP_PPP = 75 mil. $
|GDP_PPP_rang = 223.
|GDP_PPP_godina = 2005
|GDP_PPP_per_capita = 25. 000 $ (proc. 2002)
|GDP_PPP_per_capita_rang = ''nerangirani''
|suverenitet_tip = [[BritanskaBritanski prekomorskaprekomorski teritorijateritoriji]]
|uspostava_događaj1 = Dan oslobođenja
|uspostava_datum1 = 14. jun 1982.
Red 57:
|fusnote = <sup>1</sup> Fiksirana na [[Funta sterlinga|funtu sterlinga (GBP)]].
}}
[[Datoteka: Christchurch-Cathedral.jpg|thumb|210px300px|right|<center>[[Katedrala]] Christchurch Cathedral,u [[Stanley (Falklandski Otoci)|Stanleyu]]]]▼
'''Falklandski Otoci''' (ili '''Malvinski Otoci''') je [[arhipelag]] u [[Atlantik|Južnom Atlantiku]] koji se sastoji od dva velika otoka - [[Zapadni Falkland|Zapadnog Falklanda]] i [[Istočni Falkland|Istočnog Falklanda]], te većegoko broja200 manjih otoka. <ref name=brit/>Falklandi se nalaze na 51° 45′ 00″ S, 059° 10′ 00″ W. Falklandi su samoupravna prekomorska teritorija [[Velika Britanija|Velike Britanije]]. [[Argentina]] tvrdi da pripadaju njoj. [[Stanley (Falklandski Otoci)|Stanley]], najveći i [[glavni grad]], nalazi se na Istočnom Falklandu.▼
 
Suverenitet Malvinskih otoka bio je predmetom spora od njihovog otkrića te su [[Francuska]], [[Španjolska]], [[Argentina]] i [[Velika Britanija]] svojatale suverenitet nakon uspostavljanja naselja. No,Ali odje godineod [[1833]]. Britanija je u tome imala najviše uspjeha te su Falklandi s vremenom postali važna baza [[Royal Navy|Britanske kraljevske mornarice]], kao i dom za manji broj naseljenika koji se uglavnom bavio uzgojem ovaca. Pokušaj [[Njemačka|njemačke]] [[Kriegsmarine]] da godine [[1914]]. napadne Falklande doveo je do [[Bitka kod Falklandskih otoka|Bitke kod Malvinskih otoka]] - jednog od najvećih i najspektakularnijih pomorskih okršaja u [[Prvi svjetski rat|Prvom svjetskom ratu]].▼
▲[[Datoteka: Christchurch-Cathedral.jpg|thumb|210px|right| Christchurch Cathedral, Stanley]]
▲'''Falklandski Otoci''' (ili '''Malvinski Otoci''') je [[arhipelag]] u [[Atlantik|Južnom Atlantiku]] koji se sastoji od dva velika otoka - [[Zapadni Falkland|Zapadnog Falklanda]] i [[Istočni Falkland|Istočnog Falklanda]], te većeg broja manjih otoka. Falklandi se nalaze na 51° 45′ 00″ S, 059° 10′ 00″ W. Falklandi su samoupravna prekomorska teritorija [[Velika Britanija|Velike Britanije]]. [[Argentina]] tvrdi da pripadaju njoj. [[Stanley (Falklandski Otoci)|Stanley]], najveći i [[glavni grad]], nalazi se na Istočnom Falklandu.
 
▲Suverenitet Malvinskih otoka bio je predmetom spora od njihovog otkrića te su [[Francuska]], [[Španjolska]], [[Argentina]] i [[Velika Britanija]] svojatale suverenitet nakon uspostavljanja naselja. No, od godine [[1833]]. Britanija je u tome imala najviše uspjeha te su Falklandi s vremenom postali važna baza [[Royal Navy|Britanske kraljevske mornarice]], kao i dom za manji broj naseljenika koji se uglavnom bavio uzgojem ovaca. Pokušaj [[Njemačka|njemačke]] [[Kriegsmarine]] da godine [[1914]]. napadne Falklande doveo je do [[Bitka kod Falklandskih otoka|Bitke kod Malvinskih otoka]] - jednog od najvećih i najspektakularnijih pomorskih okršaja u [[Prvi svjetski rat|Prvom svjetskom ratu]].
 
Nakon [[Drugi svjetski rat|drugog svjetskog rata]], [[Dekolonizacija|dekolonizacije]], nestanka [[Britanski imperij|Britanskog imperija]] i slabljenja britanske vojne moći Argentina je intenzivirirala napore za preuzimanje suvereniteta nad otočjem za koga koristi izraz ''Islas Malvinas''. Krajem [[1960e|1960-ih]] su po tom pitanju počeli pregovori, a službeni stav [[Foreign Office]]a u to doba je bio da su troškovi održavanja britanskog suvereniteta na tako udaljenom i u [[20. vijek]]u strateški nevažnom području premali da bi opravdali odbijanje argentinskih zahtjeva. No, ostvarenje tog plana je početkom 1980-ih išlo presporo za argentinsku vojnu huntu, pa su godine [[1982]]. otoke zauzele argentinske invazijske snage. Britanska vlada [[Margaret Thatcher]] je na to odgovorila vojnom silom što je dovelo do [[Falklandski rat]] koji je završio argentinskim porazom i ponovnim uspostavljanjem britanskog suvereniteta.
 
== Karakteristike ==
Najveći i jedini grad na cijelom arhipelagu je [[Stanley (Falklandski Otoci)|Stanley]] koji je i [[glavni grad]], on se nalazi na najvećem otoku Istočnom Falklandu.
GlavniNa gradsvim jeotocima [[Stanleyarhipelaga (Falklandskiživi Otoci)|Stanley]]3 (Port140 Stanley)<ref (2000 st.). Na otocima živi oko 2500name=cia/> stanovnika. Geološki, pripadaju [[Patagonija|Patagoniji]], pokrajini u [[Argentina|Argentini]]. Temperatura varira između 3-{°C}- i 8-{°C}- godišnje. GajenjeUzgoj [[Ovce|ovaca]] i prerada vune jena velikim otočkim farmama uz nešto glavnoribarstva i turizma u novije vrijeme su najvažnije zanimanjeprivredne grane. Vlast je u rukama [[guverner]]a, koga bira Parlament Velike Britanije, on upravlja i sa 1 390 km udaljenim otocima [[Južna Georgija i arhipelag Južni Sandwich]]. <ref name=brit/>
 
[[Datoteka: East-Falkland.jpg|thumb|275px|rightleft|Tipični camp na [[Istočni Falkland|Istočnom Falklandu]]]]
 
== Historija ==
Oko tog tko je prvi doplovio do Falklandskih otoka i danas postoje kontraverze, po nekim indicijama to su bili [[Patagonija|patagonijski]] indijanci, ali o tome nema nikakvih pisanih tragova, niti jasnih materijalnih dokaza jer su otoci bili nenaseljeni sve do dolaska prvih evropskih istraživača.
[[1592]]. [[Džon Dejvi]] je prvi istraživač koji je doplovio do [[arhipelag]]a. [[1600]]. godine, [[Sebald van Vert]], [[Holandija|holandski pomorac]], prilikom posete otocima, nadenuo im je svoje ime ''Sebald ostrva''. [[1764]]. Istočni otok naselili su [[Francuzi]], a Zapadni [[Britanci]].
Prvi pomorac, za kog se pouzdano zna iz pisanih izvora da je doplovio do [[arhipelag]]a [[1600]]. godine bio je [[Holanđani|holanđanin]] - [[Sebald de Weert]] po kom su se otoci sve do [[19. vijek]]a i zvali '''Sebeldov arhipelag'''. [[Velika Britanija|Britanski]] pomorac [[John Strong]] je skrenuvši s rute doplovio do [[Falklandski kanal|Falklandskog kanala]], on se [[29. januar]]a [[1690]]. usidrio i iskrcao pored [[Port Howard]]a. <ref name=his>{{cite web
 
| url =http://www.aveguema.org.ar/historimalving.htm
[[1770]]. [[Španjolska]] je od Francuske kupila arhipelag, da bi ih četiri godine kasnije napustili britanski doseljenici. [[1816]]. Argentina okupira teritoriju, [[1820]]. proglašava suverenitet nad njom. [[1833]]. Britanija ponovo osvaja otočje i do sredine [[20. vijek]]a, Foklandima upravljaju zajednički Britanci i Argentinci.
| title =''History of Malvinas Islands''
[[1960]]. počinju pregovori pod okriljem [[UN|Ujedinjenih nacija]] oko nadležnosti nad arhipelagom. Argentina je [[1982]]. izvršila invaziju Falklanda, ali ih je britanska vojska nakon odlučne intervencije porazila. Konačno [[1992]]. seizmolozi otkrivaju naftu i plin u okolini ostrva, što dovodi do potpisivanja sporazuma o saradnji i zajedničkom delovanju pri istraživanju ovih prostora, [[1995]]. godine između Argentine i Velike Britanije.▼
| accessdate = 5. 04. 2012
| language=engleski
| publisher=Aveguema
}}</ref>Kanal je nazvao po [[Škotska|škotskoj]] [[Plemstvo|plemićkoj]] [[Titula|tituli]] [[Viscount Falkland]], po istoj tituli je kasnije nazvan i cijeli arhipelag, kao i dva najveća otoka. Francuski pomorac [[Louis-Antoine de Bougainville]] osnovao je prvo naselje na [[Istočni Falkland|Istočnom Falklandu]] - [[1764]]. i nazvao otočje '''Malovines'''. <ref name=brit/>[[Britanci]] su osnovali svoje naselje na [[Zapadni Falkland|Zapadnom Falklandu]] [[1765]], ali su ih [[1770]]. istjerali [[Španjolci]], koji su kupili arhipelag od [[Francuzi|Francuza]]. <ref name=brit>{{cite web
| url =http://www.britannica.com/EBchecked/topic/200765/Falkland-Islands
| title =''Falkland Islands''
| accessdate = 7. 04. 2012
| language=engleski
| publisher=Encyclopædia Britannica
}}</ref>
 
[[Argentina]] je [[1816]]. okupirala otoke, na osnovu nasljednih prava na španjolske zemlje, tako da ih je [[1820]]. proglasila svojim teritorijem. Britanija je ponovo osvojila otočje [[1833]]. tako da je do sredine [[20. vijek]]a, vladala pomalo konfuzna britansko - argentinska zajednička uprava nad Falklandima.
== Bilješke ==
▲Od [[1960]]. počinju pregovori pod okriljem [[UN|Ujedinjenih nacija]] oko nadležnosti nad arhipelagom. Argentina je [[1982]]. izvršila invaziju Falklanda, ali ih je britanska vojska nakon odlučne intervencije porazila. Konačno [[1992]]. seizmolozi otkrivaju naftu i plin u okolini ostrvaarhipelaga, što dovodi do potpisivanja sporazuma o saradnji i zajedničkom delovanju pri istraživanju ovih prostora, [[1995]]. godine između Argentine i Velike Britanije.
{{reflist}}
 
== PovezniceIzvori ==
{{izvori}}
* [[:en:Origins of Falkland Islanders|Porijeklo Falklandskih otočanina]] (engl.)
==Vanjske veze==
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/200765/Falkland-Islands Falkland Islands (na portalu Encyclopædia Britannica)] {{en icon}}
* [http://www.falklandislands.com/contents/view/97 Detaljna karta Falklanda]
 
== Bibliografija ==
Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Falklandi