Poricanje genocida

Negacija ili poricanje genocida u najširem smislu označava nastojanje da se ospori postojanje genocida ili neki događaj protumači na način kojima mu se oduzima obilježje genocida. Obično se pod time podrazumijevaju situacije kada o nekom događaju postoji gotovo univerzalni konsenzus o tome da predstavlja genocid; u takvim slučajevima se poricanje genocida smatra neprihvatljivim historijskim revizionizmom. Najpoznatiji slučaj poricanja genocida je poricanje Holokausta.

Obično se kao motivi poricanja genocida navode ideologija i politika, odnosno nastojanje da se pojedinci, organizacije, države i nacije "operu" od odgovornosti, a samim time i moralno-političkih posljedica vlastitog učešća u genocidu. Poricanje genocida se također u današnjem svijetu često javlja i kao reakcija na optužbe za genocid koje se koriste iz propagandnih razloga, odnosno kao ad hominem napad u političkim raspravama.

Za razliku od samog genocida, međunarodno krivično pravo poricanje genocida u pravilu ne smatra kaznenim djelom. Godine 2001. je Evropska komisija, u nastojanju da iskorijeni poricanje genocida, predložila da se zabrana poricanja genocida uvede kao krivično djelo u okviru opće-evropskog zakona o suzbijanju rasizma; neke od država-članica EU su se tome usprotivile, smatrajući tu odredbu neprihvatljivim kršenjem slobode govora, te je 2007. dogovoren kompromis temeljem koga je državama EU ostavljeno da poricanje genocida uvrste ili ne uvrste u svoje kazneno zakonodavstvo.

Najpoznatiji primjeri poricanja genocida

Države čiji je to službeni stav:

• Turska u kojoj se osporava armenski genocid;
• Rusija, gdje se osporava da je Holodomor u sovjetskoj Ukrajini 1932. predstavljao genocid protiv ukrajinskog naroda; vidi poricanje Holodomora
• Pakistan, gdje se osporavaju masovne likvidacije separatistički nastrojenih Bengalaca 1971. u tadašnjem Istočnom Pakistanu pred i za vrijeme bangladeškog rata za nezavisnost
• Srbija i Republika Srpska koje osporavaju da se u Srebrenici 1995. dogodio genocid; ovo je kulminiralo 2015. kada je Tomislav Nikolić pisao Rusiji da uloži veto na predloženu rezoluciju Vijeća sigurnosti o Srebrenici 11.7. 2015.

Poricanje kao društveni, a ne službeni fenomen:

• Poricanje genocida u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj

Pojedinci:

• David Irving, britanski historičar koji se smatra najpoznatijim poricateljem Holokausta
• Bernard Lewis, britanski historičar poznat, između ostalog, po poricanju armenskog genocida

Literatura

• Pech, Laurent. „The Law of Holocaust Denial in Europe: Towards a (qualified) EU-wide Criminal Prohibition”. The Jean Monnet Working Papers (10/09). Arhivirano iz originala na datum 2010-04-07. Pristupljeno 2012-11-01.