Pokret New Jewel

Novi zajednički poduhvat za blagostanje, obrazovanje i oslobođenje (engleski: New Joint Endeavour for Welfare, Education and Liberation, skraćeno "New JEWEL", što doslovno znači: "Novi dragulj), također poznat kao Pokret New JEWEL (engleski: New JEWEL Movement, NJM) je bila marksističko-lenjinistička politička stranka na Grenadi 1970-ih i početkom 1980-ih.

Osnovana je 11. marta 1973. ujedinjenjem dvije radikalno lijeve stranke - Zajednički poduhvat za blagostanje, obrazovanje i oslobođenje (JEWEL) i Pokreta za narodne skupštine (MAP) koga je vodio mladi advokat Maurice Bishop. Pod Bishopovim vodstvom se NJM brzo nametnuo kao vodeća stranka opozicije prema režimu premijera Erica Gairyja, koji je 1976. optužen za izbornu prevaru. Na Grenadi je tada počelo tinjati narodno nezadovoljstvo, što je NJM nagnalo da počne pripremati oružanu revoluciju. Osnovana Nacionalna oslobodilačka armija (NLA) kao vojno krilo stranke, a 12 njenih vođa je poslano u Gvajanu na vojnu obuku. 13. marta 1979. godine, u trenutku kada je Gairy bio na službenom putu u New Yorku, snage NLA su preuzele nadzor nad radio-stanicom, kasarnama i policijskim stanicama, a samim time i vlast nad otokom.

Vođa NJM Maurice Bishop je potom suspendirao dotadašnji grenadski ustav te proglasio Narodnu revolucionarnu vladu sa sobom na čelu. Sve političke stranke osim NJM su zabranjene, te je NJM de facto zavela jednopartijski režim, koji se oslanjao na komunističku Kubu, te druge države tadašnjeg Istočnog bloka. Bishop je njihovu pomoć koristio za niz infrastrukturnih projekata kojima je nastojao poboljšati životni standard običnih Grenađana, a zbog čega je stekao veliku popularnost.

Bishop je istovremeno nastojao i održati svojevrsnu distancu prema Istočnom bloku, kako bi privukao zapadne investicije, odnosno ekonomiju temeljio na turizmu. Zbog toga je došao u sukob s tvrdolinijaškom frakcijom u NJM na čijem je čelu bio Bernard Coard, kao i vojskom. Početkom oktobra 1983. Coard je Bishopa ostavio u kućni pritvor, ali je 19. oktobra došlo do masovnih protesta prilikom kojih je Bishop privremeno oslobođen. Vojne snage lojalne Coardu su, međutim, ugušile tu pobunu, prilikom čega je Bishop zajedno sa svojim pristašama strijeljan. Istog dana je general Hudson Austin izvršio još jedan puč, smijenio Coarda i proglasio vojnu huntu. Ona je potrajala šest dana, jer je američki predsjednik Ronald Reagan nasilje na Grenadi iskoristio kao izgovor za vojnu intervenciju. Njome je marksistički režim srušen, a većina preživjelih vođa NJM uhapšena, čime je ta stranka prestala postojati.

Pristaše Michaela Bishopa su godine 1984. organizirale Patriotski pokret Maurice Bishop (MBPM) koji se 2002. utopio u Narodni laburistički pokret (PLM).

Vanjske veze

• The Lost Bishop Photos Arhivirano 2010-12-01 na Wayback Machine-u