Peti krajiški partizanski odred
Peti krajiški partizanski odred formiran je izdvajanjem iz Prvog krajiškog partizanskog odreda jedinica sa područja Bosanskog Petrovca, Drvara i Bosanskog Grahova.
| Peti krajiški NOP odred | ||
|---|---|---|
| Segment | Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije | |
| Lokacija osnivanja | Gruborski Naslon kod Drvara | |
| Formacija | Dva bataljona kod osnivanja, kasnije još dva | |
| Komandanti | ||
| Komandant | Slavko Rodić, politički komesar Ilija Došen, zamjenik komandanta Milutin Morača, zamjenik političkog komesara Nikola Kotle | |
| Angažman | ||
Formiranje Drvarsko-Grahovskog bataljona uredi
Početkom januara 1942. godine, Ljubo Babić, dotadašnji komandant Prvog KNOP odreda, sa grupom komunista upućen je na drvarski i grahovski srez. Dobili su zadatak da rade na intenzivnijem obnavljanju partizanskih četa i bataljona i bržem otpočinjanju borbi protiv Italijana i četnika i na tom sektoru. Tokom januara-februara 1942. na drvarskom srezu su obnovljene partizanske čete i formiran novi partizanski bataljon, najprije u okviru Prvog, a kasnije Petog krajiškog odreda.
Četvrti bataljon (Drvarsko-grahovski, u sastavu Prvog krajiškog NOP odreda)): Štab bataljona: komandant Milutin Morača, političk komesar Ljubo Babić, a poslije njegovog odlaska - Simo Tadić, zamjenik komandanta Milan J. Bosnić, zamjenik političkog komesara Ilija Materić.
- Prva četa- Drvarska (Šipovljanska): komandir Mile Kecman, pa Stevo Kecman Perić, politički komesar Šimo Tadić pa Jovo Rodić, zamjenik političkog komesara Pero L. Materić;
- Druga četa - Crvljivičko-zaglavička: komandir Marko Srdić pa Nikola Pećanac, politički komesar Rade Zorič, zamjenik političkog komesara Miloš Bauk;
- Treća četa - Kamenička: komandir Jandrija Tomić Čić, politički komesar Nikola Kotle pa Vicuka Šobot zv. Sjeđega, zamjenik komandira Jole Marić, zamjenik političkog komesara Stevan Balaban;
- Četvrta četa - Cvjetnička: komandir Đorđe Rodić pa Pero Pilipović Perica, politički komesar Dragan Rodić pa Boro Kecman, zamjenik komandira Milorad Medić;
- Peta četa - Resanovačka (Grahovska): komandir Simo Bajić, politički komesar Mirko Radinović.[1]
Formiranje Petog KNOP odreda uredi
Prilikom povratka sa savjetovanja iz Skender Vakufa, 23. februara 1942., veći broj delegata susreo se u Bočcu sa Lepom Perović, članom Povjerenstva PK KPJ za Bosansku krajinu, a sutradan i s Kostom Nađom, novoimenovanim komandantom Operativnog štaba za Bosansku Krajina. U Bočcu je tada donijeta odluka da se izdvajanjem iz Prvog krajiškog NOP odreda jedinica s područja petrovačkog, drvarskog i grahovskog sreza formira poseban - Peti krajiški NOP odred i imenovan njegov štab: komandant Slavko Rodić, politički komesar Ilija Došen, zamjenik komandanta Milutin Morača, zamjenik političkog komesara Nikola Kotle.
Odred se tada sastojao od Petrovačkog i novoformiranog Drvarsko-grahovskog bataljona. U vrijeme formiranja odred je raspolagao sa:
- pušaka – 920
- puškomitraljeza – 34
- teških mitraljeza – 11
- topova – 3
- bataljona – 3
- četa – 14
- boraca – oko 1100[1]
Na planini Jadovnik 27. marta 1942, formiran je i partizanski bataljon »Gavrilo Princip«, za čijeg komandanta je postavljen Rade Zorić, a za političkog komesara Ljubo Babić. Zamjenik komandanta bio je Simo Bajić, a zamjenik političkog komesara Obrad Banjac.
Bataljon - »Starac Vujadin«, koji je po odluci PK KPH za Dalmaciju, ušao u sastav 4. operativne zone Hrvatske i u njenom sastavu ostao do 20. avgusta 1942, po odluci VŠ NOV i POJ vraćen je sastav krajiških jedinica, odnosno u sastav Petog KNOP odreda. Štab bataljona bio je: komandant Cvijo Oreščić, politički komesar Miro Višić, zamjenik komandanta i operativni oficir Marko Mrvić, zamjenik političkog komesara Košta Pajčin.
Vojnopolitička situacija u Bosanskoj krajini sredinom 1942. godine uredi
Na tim područjima su tada dejstvovale jake partizanske snage: Prvi krajiški partizanski odred u Podgrmeču, Drugi krajiški partizanski odred na Kozari, Peti KNOP odred na području Bosanski Petrovca, Drvara i Grahova, Treći krajiški partizanski odred u Janju i Plivi i Šesti krajiški partizanski odred na sektoru Ključa i Mrkonjić-Grada. Postojala je velika slobodna teritorija, a partizani su držali i gradove: Bosanski Petrovac, Drvar, Srb, Donji Lapac i Korenicu (u Hrvatskoj), zatim, od 20. jula Glamoč, a jedno vrijeme i Prijedor, Bosansku Krupu, Veliku Kladušu i Mrkonjić-Grad.
Istovremeno na Zelengori nalazila se grupa proleterskih brigada, odakle su izveli pohod u Bosansku krajinu. Zajedničkim djelovanjem doći će do stvaranja slobodne teritorije pod imenom Bihaćka republika.[2]
Od snaga Petog odreda 17. avgusta formirana je 3. krajiška proleterska udarna brigada, a 9. septembra Četvrta krajiška udarna brigada.
Literatura uredi
- Vojna enciklopedija (knjiga sedma), Beograd 1974. godina.
Reference uredi
- ↑ 1,0 1,1 „Branko J. Bokan, 1988 -PRVI KRAJIŠKI NOP ODRED”. Pristupljeno 9. 2. 2016.
- ↑ „U Drinićima ispod Klekovače (Povratak u Krajinu)”. Vladimir Dedijer: DNEVNIK 1941-1944, knjiga I. Pristupljeno 9. 2. 2016.