Žičko-pećka arhiepiskopija
Žičko-pećka arhiepiskopija, trajala je od 1219. do 1346, a osnovao ju je Sava Namanjić u srednjovekovnoj kraljevini Raškoj; sjedište je najprije bilo u Žiči, zatim u Peći.[1]
Povest uredi
U Savino vreme, raška crkva je bila podređena ohridskoj arhiepiskopiji, i imala je samo tri eparhije (Ras, Lipljan i Prizren) u kojima su vladike bili Grci. Nakon što mu je brat Stefan Nemanjić 1217. od pape dobio kraljevsku krunu, Sava Nemanjić odlazi u maloazijski grad Nikeju, gde se nalazila prestonica vizantskog cara i carigradskoga patrijarha u egzilu (od kako su Latini osvojili Carigrad), te od njih isposlova da raška crkva postane arhiepiskopija 1219. godine. Po povrtaku u Rašku osniva osam novih episkopija: zetsku, hvostansku, humsku, topličku, budimljansku, dabarsku, moravičku i žičku eparhiju, koja postaje sedište nove arhiepiskopije. Sedište arhiepiskopa je smešteno u novoizgrađeni Manastir Žiča. Novoizgrađeni manastiri su bogato obdareni imanjima, šumama, vinogradima, pašnjacima, voćnjacima...[2]
1221. godine je održan veliki državno-crkveni sabor u novom manastiru Žiča. Na saboru je arhiepiskop Sava predstavio svoj prevod vizantijskog Nomokanona, koji postaje najviši pravni akt.[3] Tom prilikom, Sabor proklinje bogumile, kao i poglavare bosanske crkve koja je pružala utočište prognanih hrišćanima. Posle sabora su dovedene bogumilske starešine, koje su ispitivane i pokrštavane, a neke je i Sava lično isledovao: "A one koji su propovedali jeres zadrža sa sobom kod crkve i nasamo ih tačno ispita."[4] Nakon sabora je došlo do novih progona bogumila u Raškoj, a one koji nisu pristali da se odreknu svoje vere i pređu na pravoslavlje, "s velikim beščašćem iz cele svoje zemlje izgonjahu."[2]
Crkva je naročito ojačala i obogatila za kralja Milutina, koji je mnogo izdvajao za podizanje novih crkvi i manastira, zbog čega je, uprkos nemoralnom životu, proglašen za sveca.[5]
Nakon što je kralj Stefan Dušan preuzeo titulu cara, žičko-pećka arhiepiskopija je proglašena patrijaršijom (Pećka patrijaršija) 1346. godine.
Izvori uredi
- ↑ MEP
- ↑ 2,0 2,1 Željko Fajfrić, Sveta loza Stefana Nemanje
- ↑ John V. A. Fine, The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest (p. 118), The University of Michigan Press, 2009.
- ↑ „Teodosije, Žitije Svetog Save”. Arhivirano iz originala na datum 2016-07-19. Pristupljeno 2011-08-25.
- ↑ MILORAD TOMANIĆ, SRPSKA CRKVA U RATU I RATOVI U NJOJ