Pavla Mede
Pavla Mede (partizansko ime Katarina, 1919. – 1943) je bila učesnica Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
| Pavla Mede | |
|---|---|
 Pavla Mede Katarina | |
| Datum rođenja | 29. jun 1919. |
| Mesto rođenja | Strahinj, kod Nakla Kraljevina SHS |
| Datum smrti | 8. 1. 1943. (23 godina) |
| Mesto smrti | Osankarica Nacistička Nemačka |
| Suprug | Rudolf Mede |
| Profesija | radnica |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| U toku NOB-a | komandir ženskog voda Pohorskog bataljona |
| Služba | NOV i PO Jugoslavije |
| Narodni heroj od | 20. decembra 1951. |
Biografija uredi
Rođena je 29. juna 1919. godine u Strahinju kod Nakla, Kranj, u porodici Sajovic. Posle osnovne škole, zaposlila se u tekstilnoj fabrici „Jugobruna“ u Kranju. Godine 1935. udala se za Rudija Medea, koji je bio zaposlen u fabrici „Semperit“ u Kranju, člana Komunističke partije Jugoslavije od 1936. godine.
Kad je 26. jula 1941. godine iznad sela Cegelnica, kod Nakla, formirana Prva kranjska četa, njoj se priključila i Pavla Mede. Njen odlazak u partizane bio je nastavak njenog revolucionarnog puta. U četi su Rudi i Pavla isprva učestvovali u borbama na Storžiču, a posle razbijanja Prve kranjske čete oni su se povukli u Udni Boršt, pa odatle, preko Ljubljane, u Krimski partizanski odred. Tu su se odvojili. Njen suprug, koji je u partizanima nosio ime Groga, otišao je u Dolenjsku, u Drugi štajerski bataljon, a Pavla je ostala u Zapotoku, u logoru u kome su bile i partizanske radionice. Kad se tu, od 22. do 25. juna 1942. godine zadržala Druga grupa odreda, na pohodu u Štajersku, pridružila se Rudiju, koji je tada u Prvom bataljonu Savinjskog odreda bio komandir čete.
Kao partizanka, u bataljonu koji se isprva, po svom komandantu Ivanu Starihu Janku, zvao „Jankov bataljon“, a kasnije, po Francu Poglajenu Kranjcu, „Kranjčev bataljon“, ona je učestvovala u pohodu Druge grupe odreda u Štajersku, u svim teškim borbama na Gabrškoj gori, na Žirovskom vrhu, Blegošu i na Jelovici. 10. avgusta 1942. godine, kad se cela grupa Odreda na Jelovici podelila na dvije grupe, i kad se „Kranjčev bataljon“ našao u silovitoj nemačkoj ofanzivi, on se najprije probio do podnožja Košute, a zatim preko Košute na vrh Karavanki i dalje u slovenačku Korušku.
Prilikom reorganizacije Štajerskih partizanskih jedinica, septembra 1942. godine, od jezgra „Kranjčevog bataljon“ obrazovan je Prvi bataljon pohorskog odreda, koji je bio poznat uglavnom samo pod imenom Pohorski bataljon. S tim bataljonom, u kome je Rudolf Mede Groga bio privremeni komandant, Jože Menih Rajko politkomesar, ona je u sastavu njegove Treće čete otišla, krajem septembra 1942., na Pohorje. Posle reorganizacije Pohorskog bataljona, 3. novembra 1942., kad su se u bataljon uključile Šaleška, Savinjska i Puška četa, Pavla Mede je postavljena za komandira ženskog voda. Tada je njen muž Rudolf imenovan za komandanta Pohorskog bataljona.
U svim borbama Pohorskog bataljona, u novembru i decembru 1942., Pavla Mede se posebno istakla. U bici od 5. novembra, na Mislinjskom sedlu, sa ženskim vodom je bitno doprinela pobedi partizana. Slično je bilo i dva dana kasnije, u sukobu Pohorskog bataljona s nemačkom policijom i nemačkim domobranima na padinama Rogle, blizu Ostruhove žage. Posle te dve bitke, Pavla Mede je prvi put pohvaljena u vojnom izveštaju Druge grupe odreda, 23. novembra 1942. godine. U raportu Glavnom štabu slovenačkih partizanskih četa, piše: „Bataljon ima specijalan ženski vod (11 partizanki), koji se u svim borbama odlično pokazao... Vodnik, drugarica Katarina, spada među najhrabrije partizanke u Štajerskoj“. Slično je pisalo, 10. januara 1943. u izveštaju štaba Četvrte operativne zone Glavnom štabu, gde o Pavli Mede piše da je bila odlična u borbi i u radu.
8. januara 1943. godine, Pavla Mede poginula u poslednjem boju Pohorskog bataljona, na Osankarici. Njeno telo je bilo među 65 mrtvih partizana, koje su Nemci preneli s Pohorja u Grac, i tamo ih sahranili 11. januara 1943. godine.
Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije, 20. decembra 1951. godine, proglašena je za narodnog heroja.
Vidi još uredi
Literatura uredi
- „Narodni heroji Jugoslavije”. Beograd: Mladost. 1975.