Pathet Lao

Patet Lao (laoški:ປະເທດລາວ, prev. Laoški narod^[1]) bio je komunistički pokret i organizacija, koja je delovala u Laosu od sredine 20. veka. Patet Lao pobedio je u Laoškom građanskom ratu 1975. godine, a njegovi pripadnici su došli na vlast. Pripadnici pokreta oduvek su bili usko povezani sa vijetnamskim komunistima. Tokom građanskog rata, primali su veliku pomoć od severnovijetnamske armije.

Politički pokret Patet Laa bila je Narodna partija Laosa, kasnije preimenovana u Narodnu revolucionarnu partiju Laosa (od 1972. godine).

Istaknutiji vođe Patet Laa bili su princ Sufanuvong, Kejson Fomvihan i ostali.

Istorija uredi

Organizacija je osnovana 1950. godine, kada su to ime usvojile laoške snage pod zapovedništvom princa Sufanuvonga, koje su se pridružile pobuni Vijetmina protiv francuske kolonijalne vlasti u Indokini tokom Prvog indokineskog rata.

Princ Sufanuvong je proveo sedam godina u Na Trangu^[2] tokom njegovog šesnaestogodišnjeg boravka u Vijetnamu,^[3] upoznao Ho Ši Mina, oženio Vijetnamku i dobio pomoć Vijetmina u osnivanju gerilskih snaga.

U avgustu 1950, Sufanuvong se pridružio Vijetminu u njihovom sedištu severno od Hanoja, i postao šef Patet Laa, zajedno sa njegovim političkim odsekom, Patriotskim frontom Laosa. Dvojica od njegovih osnivača su bili članovi Komunističke partije Indokine, koja je zagovarala rušenje monarhije, kao i proterivanje Francuza.^[3]

Godine 1953, borci Patet Laa pokrenuli su invaziju na Laos iz Vijetnama, predvođenu snagama Vijetmina. Uspostavili su vlast u Viengkaiju u provinciji Huafan na severoistoku države. Od tamo su počeli da vrše upade u centralni Laos uz podršku Vijetmina, što je označilo početak građanskog rata. Patet Lao ubrzo je zauzeo najznačajnije delove zemlje.

Godine 1954, sporazumima na Ženevskoj konferenciji dogovoreno je povlačenje stranih snaga, što je omogućilo Patet Lau da uspostavi čvrstu vlast u dve severne pokrajine Laosa. Vijetmin se, uprkos sporazumu, nije povukao iz pograničnih oblasti u Laosu i nastavio je pomagati Patet Lao. Dva meseca nakon konferencije, Vijetmin je formirao jedinicu nazvanu Grupa 100, sa sedištem u Ban Nameu. Jedinica je efikasno kontrolisala i vodila Patet Lao.

Pokret je 1956. godine formiran kao politička partija, nazvana Patriotski front Laosa. Cilj fronta bio je komunistička borba protiv kapitalizma, zapadnog kolonijalizma i imperijalizma. Monarhisti i komunisti su 1957. godine formirali koalicionu vladu, koja se raspala do 1959, nakon čega su se borbe nastavile.

U septembru 1959, Severni Vijetnam je formirao Grupu 959 u Laosu, koja bi pomagala Patet Lau u boljem organizovanju borbe protiv kraljevske vlade. Grupa 959 je opskrbljivala, uvežbavala i vojno podržavala borce Patet Laa.

Borci Patet Laa u glavnom gradu Laosa, Vijentijanu, 1973. godine

Tokom 1960-ih, propali su svi pokušaji da se uspostave sporazumi o neutralnosti i koalicionoj vladi. Do sredine 1960-ih, u zemlji se vodio rat između proameričkih i provijetnamskih paravojnih skupina. Godine 1968, vojska Severnog Vijetnama pokrenula je invaziju na Laos, zajedno sa snagama Patet Laa. Kraljevska vojska Laosa pretrpela je teške gubitke u sukobu sa brojnijim vijetnamskim snagama, koje su koristile teško sovjetsko i kinesko oružje.

Snage Patet Laa borile su se protiv Kraljevske vojske Laosa, američkih paravojnih snaga i tajlandskih „dobrovoljačkih“ snaga i pritom uspostavile čvrstu kontrolu na severu i istoku zemlje. Na teritoriji pod njihovom kontrolom bio je uspostavljen tzv. Ho Ši Minov put, kojim je iz Severnog Vijetnama išla pomoć Vijetkongu u Južnom Vijetnamu.^[4] Tada je Laos postao predmetom intenzivnog bombardovanja od strane Sjedinjenih Američkih Država, kako bi razbile Ho Ši Minov put. Kraljevska vlada je bila nemoćna u bilo kakvom pokušaju da pruži ozbiljniji otpor Patet Lau.

Ubrzo nakon Pariskog mirovnog sporazuma kojim je okončano američko učešće u Vijetnamskom ratu, Patet Lao i vlada Laosa potpisali su Vijentijanski sporazum o prekidu vatre u februaru 1973. godine.

Koaliciona vlada nije dugo potrajala. Godine 1975, Patet Lao je uz neposrednu pomoć severnovijetnamske armije započeo napad na vladina uporišta. Nakon pada vlade Južnog Vijetnama u aprilu 1975, nekomunistički pripadnici vlade odlučili su da mirno prepuste vlast Patet Lau. U novembru 1975, Patet Lao je uspostavio vlast nad celim Laosom, ukinuta je monarhija i 2. decembra proglašena Demokratska Narodna Republika Laos.^[5]

Vidi još uredi

Reference uredi

↑ Andrea Matles Savada, ed. (1994). „The Pathet Lao”. Laos: A Country Study. GPO for the Library of Congress. Pristupljeno 10. januar 2012. ».... The basic stance of this front's propaganda was the united struggle against the French without reference to political parties or ideology. Illustrative of this stance was the use henceforth of the name Pathet Lao (Lao Nation).«
↑ At War in the Shadow of Vietnam: U. S. Military Aid to the Royal Lao Government, 1955 - 1975. str. 7.
↑ ^3,0 ^3,1 Laos: The Pathet Lao Library of Congress Country Studies
↑ Laurent Cesari, L'Indochine en guerres, 1945-1993, Belin Sup Prépa, 1995, pp. 151
↑ Carine Hahn, Le Laos, Karthala, 1999, pages 118-120

Literatura uredi

At War in the Shadow of Vietnam: U. S. Military Aid to the Royal Lao Government, 1955 - 1975. str. 7.

Spoljašnje veze uredi

[1] Andrea Matles Savada, ed. (1994). „The Pathet Lao”. Laos: A Country Study. GPO for the Library of Congress. Pristupljeno 10. januar 2012. ».... The basic stance of this front's propaganda was the united struggle against the French without reference to political parties or ideology. Illustrative of this stance was the use henceforth of the name Pathet Lao (Lao Nation).«

[2] At War in the Shadow of Vietnam: U. S. Military Aid to the Royal Lao Government, 1955 - 1975. str. 7.

[lcweb2.loc.gov-3] 3,0 ^3,1 Laos: The Pathet Lao Library of Congress Country Studies

[4] Laurent Cesari, L'Indochine en guerres, 1945-1993, Belin Sup Prépa, 1995, pp. 151

[5] Carine Hahn, Le Laos, Karthala, 1999, pages 118-120

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]