Panthéon u Parizu

Panteon u Parizu, prvobitno Crkva Sv. Genoveve (francuski:Sainte-Geneviève), bila je najveća Pariška crkva i najraniji spomenik neoklasicizma.

Panteon u Parizu
Nacrt pročelja

Historija

uredi

Počeo ju je graditi Germain Souflot 1757. godine, ali dovršen je tek nakon njegove smrti 1792. godine. Prije no što je dovršena, revolucionarna vlada koja je kontrolirala Pariz, oduzela je sve religijske predmete kako bi osigurala sredstva za javne radove. Umjesto da prodaju crkvu, kako su prvotno bili namjerili, odlučili su ipak da ga načine "Hramom Slave" za sahranu "Heroja slobode".

Za vrijeme Napoleona (1799.-1814.) građevina je ponovno posvećena kao katolička crkva i kao takva služila je i za kralja Luja-Filipa (1830.-1834.) i Napoleona III. (1852.-1870.). Nakon čega je proglašena neopredijeljenim hramom – Panthéon.

Godine 1851. zgrada je korištena kao laboratorij za fiziku, gdje je fizičar Jean-Bernard Foucault dokazao svoju teoriju da se zemlja vrti oko svoje osi u pravcu kazaljke na satu mjereći uvijanje oratorija ispod kupole. Godine 1995. pepeo Marie Curie, dobitnice nobelove nagrade za kemiju 1911. godine, premješteni su u ovaj "spomenik velikim Francuzima", postavši tako prva žena koja je tu sahranjena.

Arhitektura

uredi

Soufflot je na svojoj crkvi želio spojiti tri tradicije: antičku rimsku arhitekturu koju je vidio na svom putu u Italiju 1749. godine; francuski i engleski barokni klasicizam; te Paladijski stil koji se upravo pojavio u Engleskoj.

Portik je modeliran prema antičkim rimskim hramovima. Golemi stupovi portika široko su razmaknuti, što je otežalo gradnju zabata iznad njih.

Konstrukcija zgrade je vrlo smiona, stupovi koji podupiru kupolu, neobično su tanki i daju interijeru dojam prozračnosti. Kupola je verzija Wrenove kupole sv. Pavla, ali s rasponima jedinstvenog motiva.

Geometrijski centralni plan građevine nastavlja kršćansku tradiciju, ali ima uzora i u Burlingtonovoj Chiswick kući.

 
Unutrašnjost Panthéona

Popis ljudi koji počivaju u Panteonu

uredi
Godina sahrane
u Panthéonu
Ime Bilješke
1791. Honoré Mirabeau Kremiran 1794
1791. Voltaire
1792. Nicolas-Joseph Beaurepaire Nestao
1793. Louis Michel le Peletier de Saint-Fargeau Njegovo tijelo je obitelj premjestila 14. veljače 1795.
1793. Augustin-Marie Picot, markiz de Dampierre Nestao
1794. Jean-Paul Marat Odstranjen iz Panthéona
1794. Jean Jacques Rousseau
1806. Claude-Louis Petiet
1807. Jean-Étienne-Marie Portalis
1807. Louis-Pierre-Pantaléon Resnier
1807. Louis-Joseph-Charles-Amable d'Albert, vojvoda od Luynesa Odstranjen iz Panthéona
1807. Jean-Baptiste-Pierre Bévière
1808. Francois Barthélemy, grof od Béguinota
1808. Pierre Jean Gebanis
1808. Gabriel-Louis, markiz od Caulaincourta
1808. Jean-Frédéric, vojvoda od Perrégauxa
1808. Antoine-César de Choiseul, vojvoda od Praslina
1808. Jean-Pierre-Firmin, vojvoda Malher Urna s njegovim srcem
1809. Jean Baptiste Papin, vojvoda od Saint-Christaua
1809. Joseph-Marie, grof od Viena
1809. Pierre Garnier, vojvoda od Laboissièrea
1809. Jean Pierre Sers, vojvoda od Sersa Urna s njegovim srcem
1809. Jérôme-Louis-François-Joseph, vojvoda od Durazza Urna s njegovim srcem
1809. Justin-Bonaventure, vojvoda od Morard de Gallesa Urna s njegovim srcem
1809. Emmanuel Crétet, vojvoda od Champnola
1810. Giovanni Baptista, kardinal Caprara
1810. Louis Vincent Le Blond de Saint-Hilaire, vojvoda od Saint-Hilairea
1810. Jean-Baptiste, vojvoda od Treilharda
1810. Jean Lannes, vojvoda od Montebella
1810. Charles-Pierre-Claret, grof od Fleurieu de La Tourettea
1811. Louis Antoine de Bougainville
1811 Charles, kardinal Erskinea od Kelliea
1811. Alexandre-Antoine Hureau de Sénarmont, baron od Sénarmonta Urna s njegovim srcem
1811. Ippolito Antonio, kardinal Vicenti Mareri
1811. Nicolas-Marie, grof od Songis des Courbons
1811. Grof Michel Ordener
1812. Jean-Marie-François Lepaige, grof Dorsennea
1812. Jan Willem de Winter na francuskom: Jean Guillaume De Winter, grof od Huessena
1813. Hyacinthe-Hugues-Timoléon de Cossé, grof od Brissaca
1813. Jean-Ignace Jacqueminot, grof od Hama
1813. Grof Joseph Louis Lagrange
1813. Grof Jean Rousseau
1813. François-Marie-Joseph-Justin, grof Virya
1814 Grof Jean-Nicolas Démeunier
1814. Grof Jean-Louis-Ebenezer Reynier
1814. Claude-Ambroise Régnier, vojvoda od Massa di Carrare
1815. Antoine-Jean-Marie, grof Thévenard
1815. Grof Claude-Juste-Alexandre Legrand
1829. Jacques-Germain Soufflot
1885. Victor Hugo
1889. Lazare Carnot Sahranjen na stogodišnjicu Francuske revolucije
1889. Théophile-Malo Corret de la Tour d'Auvergne Sahranjen na stogodišnjicu Francuske revolucije
1889. Pierre Galetto Sahranjen na stogodišnjicu Francuske revolucije
1889. François Séverin Marceau-Desgraviers Sahranjen na stogodišnjicu Francuske revolucije – Samo njegov pepeo
1894. Marie François Sadi Carnot Sahranjen odmah nakon atentata
1907. Marcellin Berthelot Gospođa Sophie Berthelot sahranjena sa svojim mužem
1908. Émile Zola
1920. Léon Gambetta Urna s njegovim srcem
1924. Jean Jaurès Deset godina nakon atentata
1933. Paul Painlevé
1948. Paul Langevin
1948. Jean Perrin Sahranjen istog dana kad i Paul Langevin
1949. Victor Schoelcher Sahranjen sa svojim ocem Marcom
1952. Louis Braille Tijelo premješteno u Panteon na desetogodišnjicu smrti
1964. Jean Moulin Pepeo premješten sa groblja Père Lachaise 19. prosinca 1964.
1987. René Cassin Tijelo premješteno u Panteon na stogodišnjicu smrti
1988. Jean Monnet Tijelo premješteno u Panteon na stogodišnjicu smrti
1989. Abbé Baptiste-Henri Grégoire Sahranjen na dvijestogodišnjicu Francuske revolucije
1989. Gaspard Monge Sahranjen na dvijestogodišnjicu Francuske revolucije
1989. Marquis de Condorcet Sahranjen na dvijestogodišnjicu Francuske revolucije
1995. Pierre Curie
1995 Marie Sklodowska-Curie Prva žena sahranjena u panteonu zbog svojih znanstvenih dostignuća
1996. Andre Malraux Pepeo prenešen s groblja Verrières-le-Buisson (Essonne) 23. studenog 1996. na dvadesetogodišnjicu smrti
2002. Alexandre Dumas Sahranjen 132 godine nakon smrti.

Izvori

uredi
  • Laurie Schneider Adams, A History of Western Art, McGraw Hill, New York, 2001. ISBN 0-7-231717-5 Uneseni ISBN nije važeći.
  • Velike arhitekture svijeta, urednik John Julius Norwich, Marjan tisak, Split, 2005. ISBN 953-214-266-5
  • Marilyn Stokstad, Art History (Wolume Two), Pearson Prentice Hill, New Jersey, 2005. ISBN 0-13-145529 Uneseni ISBN nije važeći.