Palata Musafija
Palata Musafija u Sarajevu nalazi se u Titovoj ulici, u opštini Centar, u Sarajevu, Bosna i Hercegovina. Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika, na sjednici održanoj od 29. januara do 4. februara 2008. godine, donijela je odluku da se zgrada proglasi za nacionalni spomenik BiH.[1] Ovu odluku Komisija je donijela u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Martin Cherry, Amra Hadžimuhamedović (predsjedavajuća), Dubravko Lovrenović, Ljiljana Ševo i Tina Wik.
Historija uredi
Palata Musafija izgrađena je 1913. godine, za vlasnike Arona i Isaka Musafiju, po projektu Josipa Pospišila.[2] Projekat ove palate objavljen je u stručnom časopisu „Aus bosnicher Praxis“, Der Bautechniker 1912. godine u Beču. Izgradnja pripada zadnjoj fazi razvoja stambene arhitekture tokom austrougarskog perioda, kada su se učestalo gradile stambene palate. Postoji više osnovnih oblika palata, a ovaj objekat spada u red stambeno-poslovnih palata nastalih kao interpolacija u prethodno izgrađenom području. Osnovna karakteristika ove vrste palate je organizacija dispozicije oko dvorišta (atrija). Objekat je izveden u duhu secesije.[3]
Tokom ratnih dešavanja u Bosni i Hercegovini (1992-1995) objekat je pogođen sedam puta, ali nije doživio značajnija oštećenja. Godine 2007. izvršena je restauracija fasada.
Opis uredi
Palata je stambeno-poslovna višespratnica koja prema ulici ima prizemlje, suteren, četiri sprata i dvospratnu podkrovnu etažu. U dvorišnom dijelu, sa strana i pozadi nalazi se blago ukopano prizemlje i pet etaža sa potkrovljem.
U osovini srednjeg rastera prizemlja, nalazi se ulazni portal širine centralnog dijela 250cm. Sa strana portala se nalaze stubovi od po 30cm širine, obrađeni u gornjoj zoni stalaktitnim dekorativnim elementima. Po tri izloga sa strane imaju dimenzije 260cm x 450cm. Između se nalaze stubovi širine 80cm. Ovi prostori se i dalje koriste kao poslovni prostor, ali su izlozi obrađeni savremenom bravarijom.
Fasada nosi obilježja rane Moderne, iako izvedena je u secesijskom stilu. Projektant je to postigao tako što se prizemlje zgrade odvaja od spratova pomoću diskretne strehe koja asocira na kordonski vijenac, a naglašeni vertikalizam spratova postignut je karakterističnim secesijskim rasporedom prozora.
Isto tako, projektant kontakt sa lokalnom arhitekturom postiže preko doksata – erkera naglašenog volumena krova sa karakterističnim badžama i dubokom strehom krovne ravni, što na diskretan način određuje njen lokalni identitet.
Palata Musafija je u vrlo dobrom konstruktivnom stanju. Glavna konstrukcija zgrade, kao i konstrukcija konzolnih stepeništa ne pokazuju znakove degradacije, što je posljedica kvalitetne građevinske djelatnosti tokom austrougarskog perioda.
Literatura uredi
- M. Hrasnica: Arhitekt Josip Pospišil – život i djelo, „Acta Architectonica et Urbanistica“, Sarajevo 2003.
- Ibrahim Krzović, „Arhitektura secesije u BiH“, „Kulturno naslijeđe“, Sarajevo 2004.
- Alija Bejtić -Ulice i trgovi Sarajeva. Sarajevo: Muzej grada Sarajeva 1973. Godine
Reference uredi
- ↑ „Palata Musafija”. Komisija za nacionalne spomenike. Pristupljeno 13. 9. 2016.
- ↑ „Spasojević Arhitektura stambenih palata austrougarskog perioda u Sarajevu-”. RABIC Sarajevo, 1999. Pristupljeno 9. 2. 2017.
- ↑ „Nedžad Kurto: ARHITEKTURA BIH- Razvoj bosanskog stila”. Kulturno naslijeđe, Sarajevo. Pristupljeno 9. 2. 2017.
