Ashmore i Cartier (otoci)
Otoci Ashmore i Cartier (engleski. Ashmore and Cartier Islands) službeno zvani Teritorij otoka Ashmore i Cartier (Territory of Ashmore and Cartier Islands) su vanjski australski teritoriji u Indijskom oceanu.
Otoci Ashmore i Cartier
Ashmore and Cartier Islands | |
|---|---|
| Koordinate: 12°15′S 123°2′E / 12.250°S 123.033°E | |
| Država |  Australija
|
| Australski vanjski teritoriji | Ashmore i Cartier |
| Površina | |
| - Ukupna | 199.45 km² [1] |
| Vremenska zona | UTC+8 (UTC) |
| Karta | |
 Pozicija otoka na karti Indijskog oceana | |
Geografske karakteristike uredi
Otoci Ashmore i Cartier imaju ukupnu površinu od 199.45 km² i niti jednog stalnog stanovnika, osim povremenih čuvara parka prirode. Taj mali koralji arhipelag leži udaljen 320 km od Zapadne Australije, i oko 170 km jugozapadno od indonezijskog otoka Roti.[1] Sastoji se od dva koraljna grebena - Ashmore i Cartier.
Koraljni greben Ashmore je veći ima 155.40 km² ukupne površine (uključujući lagunu), to je u stvari mali arhipelag koji se sastoji od Zapadnog (51 km²), Srednjeg (21 km²) i Istočnog otoka (25 km²).
Koraljni greben Cartier je manji, ima ukupno 44.03 km² (uključujući lagunu) ali samo jedan otok Cartier velik 17 km², koji je pjeskovitiji po sastavu.[1]
Na Zapadnom otoku postavljena je automatska meteorološka stanica.[1]
Obližnji Greben Hibernia, velik 42 km² koji leži sjeveroistočno od Grebena Ashmore, nije dio Teritorija Ashmore i Cartier već pripada Zapadnoj Australiji, on je toliko nizak da izviruje iz vode samo za oseke.
Historija uredi
Zna se da su otoke i njihove akvatorije posjećivali su indonezijski ribari negdje od početka 1700.[1] Prvi evropljanin koji je 1800. dospio do Otoka Cartier, bio je britanski pomorski kapetan po imenu Nash na brodu Cartier. Geben Ashmore otkriven je u februaru 1811., do njega je doplovio kapetan Samuel Ashmore na brodu Hibernia (po brodu je nazvan obližnji greben). Američki kitolovci počeli su dolaziti na otoke od 1850, nakon tog su se Velika Britanija i Sjedinjene Američke Države počele sporiti oko prava na otoke. Zbog tog je Velika Britanija anektirala Greben Ashmore 1878. a nakon tog i Otok Cartier 1909.[1]
Krajem 19. vijeka na Zapadnom otoku (Greben Ashmore) otkriveni su fosfati, pa je nakon tog ostrugana većina površinskog tla. Britanija je dala Ashmore i Cartier Australiji - 1933., a ona ga je administrativno uključila u svoje Sjeverne teritorije koji su upravljali otocima od 1938. do 1978., tad je uprava nad otocima probačena na federalnu vladu.[1]
Nakon što su otočki prirodni resursi nemilice eksploatirani par vjekova, naučnici i ekolozi počeli su ukazivati na štetnost takve politike za biljni i životinjski svijet. Sredinom 20. vijeka Australija i Indonezija pregovarale su o ugovoru koji bi formalizirao prava tradicionalnih indonezijskih ribara na lov u tom akvatoriju. Tad se pregovaralo i o ugovorima o istraživanju nafte i zaštiti biološke raznolikosti. Inače Australija ekspoatira naftu iz podmorja u blizini Teritorija otoka Ashmore i Cartier.[1]
Australska vlada je 1983. osnovala Park prirode greben Ashmore (Ashmore Reef National Nature Reserve) na površini od 583 km². Nakon tog je 2000. godine 50 km jugoistočno osnovan i Pomorski park prirode otok Cartier (Cartier Island Marine Reserve), na površini od oko 170 km². Velik dio Parka prirode greben Ashmore je zatvoren za posjetitelje, kao i čitav Pomorski park prirode otok Cartier.[1]
