Natrijum sulfat

Natrijum sulfat
Drugi nazivi	Tenardit (mineral); Glauberova so (dekahidrat); latinski: sal mirabilis (dekahidrat); Mirabilit (dekahidrat)
Identifikacija
CAS registarski broj	7757-82-6 , ; 7727-73-3 (decahydrate)
PubChem	24436
ChemSpider	22844
UNII	36KCS0R750
ChEBI	32149
ChEMBL	CHEMBL233406
RTECS registarski broj toksičnosti	WE1650000
ATC code	A06AD13,A12CA02
Jmol-3D slike	Slika 1
SMILES
	[Na+].[Na+].[O-]S([O-])(=O)=O
InChI
	InChI=1S/2Na.H2O4S/c;;1-5(2,3)4/h;;(H2,1,2,3,4)/q2+1;/p-2 ; Kod: PMZURENOXWZQFD-UHFFFAOYSA-L InChI=1S/2Na.H2O4S/c;;1-5(2,3)4/h;;(H2,1,2,3,4)/q2+1;/p-2 InChI=1S/2Na.H2O4S/c;;1-5(2,3)4/h;;(H2,1,2,3,4)/q2*+1;/p-2; Kod: PMZURENOXWZQFD-UHFFFAOYSA-L
Svojstva
Molekulska formula	Na2SO4
Molarna masa	142.04 g/mol (anhidratni); 322.20 g/mol (dekahidrat)
Agregatno stanje	bela kristalna materija ; higroskopna
Gustina	2.664 g/cm3 (anhidrat); 1.464 g/cm3 (dekahidrat)
Tačka topljenja	884 °C (anhidrat) ; 32.4 °C (dekahidrat)
Tačka ključanja	1429 °C (anhidrat)
Rastvorljivost u vodi	4.76 g/100 ml (0 °C); 42.7 g/100 ml (100 °C)
Rastvorljivost	nerastvoran u etanolu
Indeks prelamanja (nD)	1.468 (anhidrat) ; 1.394 (dekahidrat)
Struktura
Kristalna rešetka/struktura	ortorombična ili heksagonalna (anhidrat) ; monoklinski (dekahidrat)
Opasnost
Podaci o bezbednosti prilikom rukovanja (MSDS)	ICSC 0952
EU-indeks	Nije na listi
Opasnost u toku rada	Iritantna
NFPA 704	0 1 0
Tačka paljenja	ne-zapaljiva so
Srodna jedinjenja
Drugi anjoni	Natrijum selenat; Natrijum telurat
Drugi katjoni	Litium sulfat; Kalijum sulfat; Rubidijum sulfat; Cezijum sulfat
Srodna jedinjenja	Natrijum bisulfat; Natrijum sulfit; Natrijum persulfat
	(šta je ovo?) (verifikuj) ; Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje (25 °C, 100 kPa) materijala
	Infobox references

Natrijum sulfat je so natrijuma i sumporne kiseline. U anhidratnoj formi, je beli kristalni prah sa hemijskom formulom Na₂SO₄, dok je kao dekahidrat poznat kao Glauberova so ili latinski: sal mirabilis (čudesna so) sa formulom Na₂SO₄ ·10H₂O. Sa godišnjom proizvodnjom od 6 miliona tona je jedna od najvažnijih trgovačkih hemikalija.

Natrijum sulfat se najviše koristi u proizvodnji deterdženata, u Kraftovom procesu proizvodnje papira. Oko dve trećine svetske proizvodnje se dobija iz mirabilita, prirodnog minerala u formi dekahidrata, te ostataka iz proizvodnje nekih hemijskih sirovina poput hlorovodonične kiseline.

Historija

Hidrat natrijum sulfata je poznat i kao Glauberova so, koja je dobila ime po njemačko-holandskom farmakologu Johann Rudolf Glauberu (1604–1670), koji ju se otkrio u izvorima u Mađarskoj. On lično ju je nazvao latinski: sal mirabilis čudesna so, zbog njenih medicinskih svojstava. Kristali se generalno koriste kao laksativ, dok nije otkrivena njena današnja primjena početkom 20. veka.^[5]

U 18. veku Glauberova so se počela upotrebljavati kao sirovina u industrijskoj proizvodnji sode (natrijum karbonat), putem reakcije sa kalijum karbonatom. Pošto su se povećale potrebe za sodom, povećana je i potražnja za natrijum sulfatom.^[6] Do tada, Leblancov proces, kojim se natrijum sulfat dobijao kao intermedijarni proizvod je bio glavni metod u proizvodnji sode.

Literatura

↑ Li Q, Cheng T, Wang Y, Bryant SH (2010). „PubChem as a public resource for drug discovery.”. Drug Discov Today 15 (23-24): 1052-7. DOI:10.1016/j.drudis.2010.10.003. PMID 20970519. edit
↑ Evan E. Bolton, Yanli Wang, Paul A. Thiessen, Stephen H. Bryant (2008). „Chapter 12 PubChem: Integrated Platform of Small Molecules and Biological Activities”. Annual Reports in Computational Chemistry 4: 217-241. DOI:10.1016/S1574-1400(08)00012-1.
↑ Hettne KM, Williams AJ, van Mulligen EM, Kleinjans J, Tkachenko V, Kors JA. (2010). „Automatic vs. manual curation of a multi-source chemical dictionary: the impact on text mining”. J Cheminform 2 (1): 3. DOI:10.1186/1758-2946-2-3. PMID 20331846. edit
↑ Gaulton A, Bellis LJ, Bento AP, Chambers J, Davies M, Hersey A, Light Y, McGlinchey S, Michalovich D, Al-Lazikani B, Overington JP. (2012). „ChEMBL: a large-scale bioactivity database for drug discovery”. Nucleic Acids Res 40 (Database issue): D1100-7. DOI:10.1093/nar/gkr777. PMID 21948594. edit
↑ Zbigniew Szydlo: Water which does not wet hands: The Alchemy of Michael Sendivogius, 1994, London-Varšava, Poljska Akademija nauka
↑ Fred Aftalion: A History of the International Chemical Industry, 1991, Philadelphia, University of Pennsylvania Press, str. 11–16, ISBN 0-8122-1297-5

[1] Li Q, Cheng T, Wang Y, Bryant SH (2010). „PubChem as a public resource for drug discovery.”. Drug Discov Today 15 (23-24): 1052-7. DOI:10.1016/j.drudis.2010.10.003. PMID 20970519. edit

[2] Evan E. Bolton, Yanli Wang, Paul A. Thiessen, Stephen H. Bryant (2008). „Chapter 12 PubChem: Integrated Platform of Small Molecules and Biological Activities”. Annual Reports in Computational Chemistry 4: 217-241. DOI:10.1016/S1574-1400(08)00012-1.

[3] Hettne KM, Williams AJ, van Mulligen EM, Kleinjans J, Tkachenko V, Kors JA. (2010). „Automatic vs. manual curation of a multi-source chemical dictionary: the impact on text mining”. J Cheminform 2 (1): 3. DOI:10.1186/1758-2946-2-3. PMID 20331846. edit

[4] Gaulton A, Bellis LJ, Bento AP, Chambers J, Davies M, Hersey A, Light Y, McGlinchey S, Michalovich D, Al-Lazikani B, Overington JP. (2012). „ChEMBL: a large-scale bioactivity database for drug discovery”. Nucleic Acids Res 40 (Database issue): D1100-7. DOI:10.1093/nar/gkr777. PMID 21948594. edit

[5] Zbigniew Szydlo: Water which does not wet hands: The Alchemy of Michael Sendivogius, 1994, London-Varšava, Poljska Akademija nauka

[6] Fred Aftalion: A History of the International Chemical Industry, 1991, Philadelphia, University of Pennsylvania Press, str. 11–16, ISBN 0-8122-1297-5

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]