N'Djamena
N'Djamena (fonetski: Ndžamena, arapski: نجامينا, nekad zvana po svom francuskomi imenu Fort-Lamy) je glavni i najveći grad afričke države Čad, od 818.600 stanovnika.[1]
N'Djamena
نجامينا Ndžamena | |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 12°7′N 15°3′E / 12.117°N 15.050°E | |
| Država |  Čad
|
| Površina | |
| - Ukupna | 239.30 km² |
| Visina | 300 |
| Stanovništvo (2010.) | |
| - Grad | 818 600 [1] |
| Vremenska zona | UTC+1 (UTC+1) |
| Karta | |
  N'Djamena Ndžamena na karti Čada | |
Geografija uredi
Ndžamena se prostire na desnoj obali rijeke Chari, odmah kod ušća rijeke Logone u nju, ali je odmaknuta od njenih obala jer često plavi za sezone kiša od juna do septembra. Preko puta rijeke Logone (koja je tu granica s Kamerunom) nalazi se grad Kousséri, do kojeg vodi most udaljen 16 km od centra grada. Jezero Čad udaljeno je 100 km od centra grad prema sjeveru, do Nijameja u Nigeru ima 1955 km, do Yaounde u Kamerunu ima 1538 km, a do Banguia u Centralnoafričkoj Republici ima 1204 km. U prošlosti je jedina veza sa svijetom bila rijeka Chari, u to vrijeme Ndžamena je bila velika luka, ali danas se većina transporta obavlja cestama.
Klima uredi
Ndžamena ima vruću polupustinjsku klimu po Köppenovoj klasifikaciji klime, s kratkom kišnom sezonom i dugotrajnim sušnim periodom. Iako na grad padne oko 750 mm kiše tokom cijele godine, zbog visoke evaporacije Ndžamena ima polupustinjski karakter. Period kiša traje od juna do septembra. Najviše kiše padne u augustu, nakon toga ostalih osam mjeseci više nema oborina. U Ndžameni je izuzetno vruće tokom cijele godine, jedino u augustu prosječna temperatura ne prelazi 32 °C. Najviše temperature su između marta i juna, neposredno prije sezone kiša.
| Klimatološki medijani za N'Djamena | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mjesec | jan-sij | feb-velj | mar-ožu | apr-tra | maj-svi | jun-lip | jul-srp | aug-kol | sep-ruj | okt-lis | nov-stu | dec-pro | godina |
| Srednji maksimum (°C) | 32,4 | 35,2 | 38,7 | 41 | 39,9 | 37,2 | 33,5 | 31,6 | 33,7 | 36,9 | 35,8 | 33,5 | 35,78 |
| Srednji minimum (°C) | 14,3 | 16,6 | 21 | 24,7 | 25,8 | 24,7 | 23,4 | 22,4 | 22,7 | 21,8 | 17,8 | 14,8 | 20,82 |
| Precipitacija (mm) | 0 | 0 | 0,3 | 10,3 | 25,8 | 51 | 143,8 | 174,4 | 84,3 | 20,3 | 0,1 | 0 | 540 |
| Izvor: [2] | |||||||||||||
Historija uredi
Ndžamena je osnovana u maju 1900. kao francuska utvrda preko rijeke Chari, nakon što su francuske trupe 22. aprila 1900. porazile i ubile kod tadašnje utvrde Fort-Fureau (Kousseri), sudanskog buntovnika i trgovca robljem Rabih az-Zubayra, koji je vladao tim krajem.[3] Utvrda je nazvana Fort-Lamy u počast majoru Amédée-François Lamyju koji je također poginuo u bitci. Fort-Lamy ostao je malo mjesto se do 1960. kad je Čad postao nezavisan, a Fort-Lamy postao njegov glavni grad.[3] Grad je promjenio ime 1973. u današnje Ndžamena po imenu obližnjeg sela, u sklopu tadašnje afrikanizacije svih kolonijalnih naziva. Libijske snage okupirale su Ndžamenu od 1980. do 1981. godine, za vrijeme građanskog rata u Čadu koji je buknuo sredinom 1960-ih.[3]
Ndžamena je i važni obrazovni i financijski centar, grad od 1971. ima univerzitet, iznikao iz Nacionalne škole za upravu utemeljene 1963. godine. U Ndžameni je sjedište Regionalne komisije za očuvanje jezera Čad.[3]
Znamenitosti uredi
Jedna od većih atrakcija grada je Nacionalni muzej, osnovan 1963. sa specijaliziranim zbirkama za paleontologiju, prahistoriju i etnografiju, koji usko surađuje s Nacionalnom institutom za humanističke nauke iz 1961. godine.[3] Uz muzej atrakcije su katedrala i nekoliko džamija te brojne tržnice na otvorenom.
Privreda i transport uredi
Ndžamena je središte poljoprivrednog kraja u kom se uzgaja puno pamuka i dosta stoke, uz razvijeno ribarstvo po rijekama i jezerima. Stoga je prvenstveno veliki centar trgovine tim proizvodima, ali i žitom, datulama i solju. U gradu i okolici ima dosta pogona mesne industrije (klaonice, hladnjače, konzerve), predionica pamuka i tekstilnih tvornica. Ndžamena je danas povezana cestama sa susjednim državama Nigerom, Kamerunom, Centralnoafričkom Republikom i Sudanom, kao i sa svim većim gradovima u zemlji (Abéché i Sarh). Ndžamena ima međunarodni aerodrom koji se nalazi zapadno od centra grada.[3]
Stanovništvo uredi
| 1937 | 1940 | 1947 | 1958 | 1960 | 1970 | 1993 | 2000 | 2005 | 2008 | 2009 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 9 976 | 12 552 | 18 375 | 53 000 | 60 000 | 130 000 | 529 555 | 728 000 | 721 000 | 860 000 | 993 492 |
Gradovi prijatelji uredi
Izvori uredi
- ↑ 1,0 1,1 „Chad: Regions & Towns” (engleski). Citypopulationde. Pristupljeno 9. 5. 2011.
- ↑ „Weather Information for Ndjamena”. World Weather Information Service. Arhivirano iz originala na datum 2018-12-26. Pristupljeno 9. 1. 2012.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 „N'Djamena” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 9. 01. 2012.
