My Cousin Vinny

My Cousin Vinny (sh. Moj rođak Vini) je američka komedija iz 1992. godine koju je režirao Jonathan Lynn, napisao je Dale Launer, a producirali Launer i Paul Schiff . U filmu glume Joe Pesci, Ralph Macchio, Marisa Tomei, Mitchell Whitfield, Lane Smith, Bruce McGill i Fred Gwynne, čiji je ovo poslednji film. Film je distribuirao 20th Century Fox i objavljen je 13. marta 1992. godine.

My Cousin Vinny
PrijevodMoj rođak Vini
RežijaJonathan Lynn
ProdukcijaDale Launer
Paul Schiff
ScenarioDale Launer
Uloge
MuzikaRandy Edelman
Premijera13. 3. 1992 (1992-03-13)
Jezikengleski jezik
Trajanje119 min.
Država Sjedinjene Američke Države
Kompanija
StudioPalo Vista Productions
Peter V. Miller Investment Corp.
Distributer20th Century Fox
Budžet$11 mil
Zarada$64,1 mil
Tehnička ekipa
FotografijaPeter Deming
MontažaStephen E. Rivkin
'My Cousin Vinny' na Internet Movie Database

Macchio i Whitfield glume Williama Gambinija i Stanleya Rothensteina, dvojicu mladih Njujorčana koji su uhapšeni u Alabami i kojima se sudi za ubistvo koje nisu počinili. U nemogućnosti da priušte advokata, brani ih Gambinijev rođak Vini Gambini (Pesci), tek primljen u advokatsku komoru, koji dolazi sa svojom verenicom, Mona Lizom Vito (Tomei). Sukob između drskih italijansko-američkih Njujorčana i suzdržanijeg južnjačkog stanovništva[1] je veliki deo humora filma. Glavna lokacija snimanja bila je Monticello, Georgia.[2]

My Cousin Vinny je bio kritički i finansijski uspešan, a Pesci, Gwynne i Tomei su pohvaljeni za svoje nastupe. Tomei je osvojila Oskara za najbolju sporednu glumicu . Advokati su također pohvalili film zbog preciznog prikaza krivičnog postupka i strategije suđenja.

Radnja

uredi

Vozeći se kroz Alabamu, Bill Gambini i Stan Rothenstein, studenti iz New Yorka, stanu da svrate do prodavnice. Nakon što izađu, njen kasir je opljačkan i ubijen. Zbog posrednih dokaza, Bill je optužen za ubistvo prvog stepena, a Stan da je bio saučesnik . Bill i Stan mislili su da su uhapšeni nakon što je Bill slučajno zaboravio da plati konzervu tunjevine. Bill i Stan koriste Billovog rođaka, Vinnyja Gambinija, advokata za lične povrede iz Bruklina, jer ne mogu da priušte privatnog advokata, a on će ih zastupati besplatno. Vinny je tek primljen u advokatsku komoru i nema iskustva sa suđenjem. U Alabamu stiže sa svojom verenicom, Mona Lizom Vito, koja dolazi iz porodice mehaničara.

Vinny zavara sudiju Chamberlain Hallera da je dovoljno iskusan za slučaj. Međutim, Haller smatrati krivim za prezir suda zbog njegovog abrazivnog stava i nepoznavanja pravila ponašanja u sudnici. Začuđujući Bila i Stena, Vinny ne ispituje nijednog od svedoka na preliminarnom saslušanju. Iako nema oružje kojim je počinjeno ubistvo, tužilac okruga, JIm Trotter III, ima jak slučaj. Nakon Vinnyjevog lošeg nastupa na saslušanju, Stan ga otpušta i koristi javnog branioca, Johna Gibbonsa. Međutim, Gibonsovi živci i teško mucanje pomažu tužilaštvu.

Vinny svoje neiskustvo nadoknađuje agresivnim i perceptivnim stilom ispitivanja. Kada ispituje prvog svedoka, koristi svoje znanje o neophodnoj količini vremena da se napravi palenta, kako bi ga naterao da prizna da je njegova percepcija vremena bila netačna, što znači da ne može potvrditi vremenski okvir optužbe. Sten otpušta javnog branioca i ponovo angažuje Vinija, koji odbaci sledeća dva svedoka dovodeći u pitanje njihovu sposobnost da izvrše pozitivnu identifikaciju zbog prepreka u njihovom vidnom polju i oslabljenog vida.

Trotter neočekivano dovodi svedoka, FBI analitičara Georgea Wilbura. Vinny se usprotivi, jer ga Trotter nije obavestio unapred, ali Haller u inat odbacuje prigovor. Wilbur svedoči da su uzorak i hemijska analiza tragova guma ostavljenih na mjestu zločina identični gumama na Billovom automobilu. Tokom ispitivanja, Wilbur priznaje da su gume na Billovom automobilu najpopularnije u Americi.

Haller naređuje pauzu za ručak nakon Wilburovog svedočenja. Vinny traži ceo dan da bi se pravilno pripremio za unakrsno ispitivanje, ali Haler odbija. Dok se muči da se pripremi, Vinny se naljuti na Lisu, ali shvata da jedna od njenih fotografija sadrži ključ slučaja: ravni tragovi guma preko ivičnjaka otkrivaju da se Billov auto nije mogao koristiti za beg.

Nakon zamoli lokalnog šerifa za uslugu, Vinny odvlači ljutu Lizu na sud da svedoči kao ekspert za automobile. Lisa svedoči da je samo automobil sa nezavisnim zadnjim ogibljenjem i Positractionom mogao ostaviti tragove guma, što isključuje Billov Buick Skylark iz 1964. godine. Jedan model automobila sa ovim karakteristikama je Pontiac Tempest iz 1963. sličnog izgleda. Budući da su i Buick i Pontiac u vlasništvu GM-a, Pontiac Tempest je također bio dostupan u istoj metalik mint zelenoj boji kao i Billov automobil. Vinny se priseća Wilbura, koji potvrđuje ovu informaciju, odbacivši vlastito svedočenje. Vinny se zatim priseća šerifa, koji svedoči da su dvojica muškaraca koji odgovaraju Billovim i Stanovim opisima uhapšena u Džordžiji jer su vozili ukradeni metalik mentozeleni Pontiac Tempest, i da su posedovali pištolj istog kalibra korišćenog u ubistvu. Trotter odbacuje sve optužbe. Sudija čestita Vinnyju, a dok se odvoze, Vinny i Lisa se prepiru oko planova za venčanje.

Uloge

uredi

Produkcija

uredi

Scenarista Dale Launer došao je na ideju za My Cousin Vinny kao student, nakon što je čuo za advokata koji je konačno prošao pravosudnu traku nakon svog 13. pokušaja. Launer je mislio da bi bilo smešno da neko ko putuje kroz jug Sjedinjenih Država upadne u pravne probleme i da ga na kraju zastupa takva vrsta advokata.[3] Launer nije razvio koncept sve dok nije napisao nekoliko uspešnih scenarija, uključujući Ruthless People i Dirty Rotten Scoundrels. Bio je inspirisan komedijom Sama Kinisona, posebno njegovim pristupom prema provokatorima, dok je pisao lik Vinnya, a vezu između njega i njegove verenice zasnovao je na dvoje prijatelja koji su se često svađali. Launer je takođe krenuo na putovanje kroz jug u kojem se zaglavio u blatu i morao da popravi svoj automobil, što je postalo deo scenarija. Upoznao je pomoćnika okružnog tužioca koji je postao osnova lika Jima Trottera, uključujući i odabir Lane Smitha za ulogu. Proveo je nekoliko sesija sa advokatom kako bi pregledao proces pravnih suđenja, i od njega je naučio da se veliki deo krivičnih sudskih postupaka ne uči na pravnim fakultetima, već dolazi iz prakse, što je dobro poslužilo Vinijevom liku.

Za kasting, studio je prvobitno želio Andrew Dice Claya za Vinija, ali to nije išlo. Ostala razmatranja su uključivala Dannyja DeVita, Petera Falka, Roberta De Nira i Jima Belushija, ali osim De Nira i DeVita, nijedan od njih nije bio italijanski Amerikanac kojeg su tražili. Na kraju su postavili Joea Pescia, koji je upravo završio Smrtonosno oružje 2, završavao je snimanje Goodfellas, i bio je idealan izbor za ulogu. Za Mona Lizu su se obratili Lorraine Bracco i Carole Davis, ali su obe odbile ulogu. Reditelj Jonathan Lynn održao je audicije za nekoliko drugih glumica, ali je pronašao Marisu Tomei kada ga je John Landis pozvao na set Oskara, gdje je Tomei imao manju ulogu. Dok je Fox želio glumicu s većom slavom, pristali su na Tomei. Ben Stiller i Will Smith razmatrani su za uloge Bila i Stana, ali u oba slučaja postojala je zabrinutost u vezi sa zatvaranjem Jevreja i crnca u zatvor na jugu, i umesto njih su angažovani Ralph Macchio i Mitchell Whitfield.

Snimanje eksterijera je obavljeno u blizini grada Greensboro, Georgia ; spoljašnji snimci zgrade suda i okolnog trga snimljeni su u Monticellu, Georgia, a scene zgrade suda snimljene su na setu u Covingtonu, Georgia, korištćnom za U vrelini noći. Zatvorske scene su snimane u pravom, radnom zatvoru, a zatvorenici koji su se pojavljivali kao statisti bili su pravi osuđenici.[4]

Prijem

uredi

Box office

uredi

Sa budžetom od 11 miliona dolara, My Cousin Vinny je bio uspešniji nego što se očekivalo, zaradivši 52.929.168 dolara na domaćem tržištu i 11.159.384 dolara na međunarodnom nivou, čime je ukupna zarada širom sveta iznosila 64.088.552 dolara.[5]

Kritike

uredi

Na Rotten Tomatoesu, film ima rejting od 87%, na osnovu 60 recenzija. Konsenzus sajta glasi: "Vretna komična interakcija između Joea Pescia i Marise Tomei pomaže da se uzdigne predvidljivi scenario My Cousin Vinny, a rezultat je oštra, urnebesna sudska komedija."[6] Na Metacritic-u film ima ocenu 68 od 100 na osnovu recenzija 23 kritičara.[7] Publika koju je anketirao CinemaScore dala je filmu ocjenu "A-" na skali od A+ do F.[8]

Roger Ebert iz Chicago Sun-Timesa dao je My Cousin Vinny 2,5 zvjezdice od moguće 4. Izjavio je da, uprkos Macchiovoj ko-zvezdi, glumac nije imao puno posla, a film je izgledao kao da je lutao sve dok "munja nije udarila" sa poslednjim scenama u sudnici, kada su Gwynne, Pesci i Tomei imali duhovite nastupe.[9] Ebertovom televizijskom partneru, Džinu Siskelu iz Chicago Tribunea, film se više dopao, a za pohvalu je izdvojio scenario Dalea Launera.[10]

Nagrade i nominacije

uredi
Nagrada Kategorija Nominovan(i) Rezultat
Oskar[11][12] Najbolja sporedna glumica Marisa Tomei Osvojeno
American Comedy Awards Najsmešniji glumac na filmu (glavna uloga) Joe Pesci Osvojeno
Najsmešnija glumica na filmu (glavna uloga) Marisa Tomei Nominacija
Najsmješniji sporedni glumac u filmu Fred Gwynne Nominacija
Nagrade Udruženja filmskih kritičara Chicaga[13] Najbolja sporedna glumica Marisa Tomei Nominacija
Najviše obećavajuća glumica Marisa Tomei Osvojeno
MTV filmske nagrade Najbolja uloga koja je označila prekretnicu Marisa Tomei Osvojeno
Najbolji komični nastup Joe Pesci Nominacija

Dalja reputacija

uredi

Uprkos dobrim, ali ne i odličnim početnim kritikama, My Cousin Vinny se smatra jednim od najgledanijih filmova 1990-ih. Film je imao dobre rezultate u prodaji i iznajmljivanju kućnih video zapisa (prvobitno VHS, a na kraju DVD) i često se prikazivao na kablovskoj televiziji. Zanimljivi citati iz filma takođe su postali dobro poznati.[14]

Jedan element koji je pomalo nespretno ostario bila je uloga Austina Pendletona kao mucavog i neefikasnog javnog branioca. Pendleton je patio od mucanja u detinjstvu pre nego što ga je savladao; tokom snimanja nije uživao u iskopavanju loših uspomena iz tinejdžerskih godina, a kasnije nije bio zadovoljan što se javno povezivao sa likom. U intervjuu iz 2022. rekao je da smatra da je ta uloga umalo završila njegovu karijeru, a nakon što je dobio ljutita pisma od onih koji mucaju, rekao je da mu je žao što je uopšte pristao da igra tu ulogu. Direktor kastinga David Rubin rekao je da bi Pendletonove scene, iako smešne, vjerovatno bile značajno izmenjene u novijem filmu.

Pravna tačnost

uredi

Reditelj filma, Jonathan Lynn, ima diplomu engleskog prava sa Univerzitetu u Cambridgeu, a advokati su pohvalili tačnost prikaza sudskog postupka i strategije suđenja[15] s jednim navodeći da je "film blizak stvarnosti čak i u svojim detaljima. Deo toga zašto film ima takvu reputaciju među advokatima je to što, za razliku od, recimo, Nekoliko dobrih ljudi, sve što se dešava u filmu moglo bi se dogoditi – i često se i dogodi – na suđenju.” Jedan pravni udžbenik detaljno govori o filmu kao o "zabavnom [i] izuzetno korisnom uvodu u umetnost predstavljanja stručnih svedoka na suđenju i za stručnjake početnike i za parničare";[16] nadalje, krivični branioci, profesori prava i drugi advokati koriste film da demonstriraju pravila dokazivanja, voir dire, relevantnost i unakrsno ispitivanje .[17][15][18][19]

Sudija Richard Posner iz američkog Apelacionog suda za sedmi okrug, jedan od najistaknutijih američkih saveznih sudija s kraja 20. stoljeća, pohvalio je My Cousin Vinny[20] kao:

Izuzetno bogat savetima o praksi: kako branilac optuženih mora ostati čvrst protiv neprijateljskog sudije, čak i po cenu izazivanja nervoze kod sudije, jer je primarno publika branilca porota, a ne sudija; kako unakrsno ispitivanje perifernih pitanja može posejati ozbiljne sumnje u kredibilitet svedoka; kako se rekviziti mogu efikasno koristiti u unakrsnom ispitivanju (traka za merenje koja ruši jednog od očevica tužilaštva); kako postavljati, ispitivati i unakrsno ispitivati stručne svedoke; značaj Brady doktrine... kako se oblačiti za suđenje; kontrastni metodi vođenja suđenja pred porotom; i mnogo više.

U "Deset stvari koje bi svaki sudski advokat mogao naučiti od Vincenta La Guardia Gambinija", savezni sudija Joseph F. Anderson iz američkog Okružnog suda za okrug Južne Karoline pohvalio je Vinnyjeve metode u sudnici kao "primer iz udžbenika" Irvinga Youngera "Deset Commandments of Cross-Examination", i napisao da je film predviđao odluku Vrhovnog suda SAD-a iz 1999. godine Kumho Tire Co. v. Carmichael i njegovo držanje u vezi sa Daubertovim standardom, koji određuje kada stručni svedoci mogu svedočiti u američkim saveznim suđenjima. Zaključio je da su Lynn i scenarista Dale Launer „dali našoj profesiji divno nastavno oruđe dok su stvarali dragulj od filma koji široj javnosti daje obnovljenu veru u pravni sistem kao najbolji način da se utvrdi istina i postigne pravda".[21] U odluci iz 2019., Merrick Garland, tada glavni sudija Apelacionog suda Sjedinjenih Država za okrug Kolumbija, napisao je "1992. Vincent Gambini je predavao majstorski kurs unakrsnog ispitivanja.", i dalje opširno citirao iz scena unakrsnog ispitivanja u filmu.[22]

Profesor Pravnog fakulteta John Marshall Alberto Bernabe napisao je da je "Vinny užasan u stvarima koje predajemo na pravnom fakultetu, ali vrlo dobar u stvarima koje ne predajemo":[23]

Kako da intervjuisati klijente, sakupljati činjenice, pripremiti teoriju slučaja, pregovarati, znati kada postaviti pitanje i kada ostati tih, unakrsno ispitivati svedoka odlučno (ali šarmantno) kako biste otkrili slabosti u njihovom svedočenju.

Sudija Vrhovnog suda Sjedinjenih Država Antonin Scalia naveo je mog rođaka Vinnyja kao primer principa da klijent može izabrati svog advokata,[24] ali senator Sjedinjenih Država John Kennedy rekao je kandidatu za Okružni sud Matthewu S. Petersenu da gledanje filma ne kvalifikuje osobu za saveznog sudiju tokom njegovog neuspelog saslušanja radi potvrde 2017 godine.[25] Autori Reel Justice: Sudnica ide u bioskop (2006) dali su filmu najvišu ocenu zajedno s nekoliko filmova zasnovanih na stvarnim suđenjima, kao što su Presuda u Nirnbergu i Breaker Morant.[26] Godine 2008. ABA Journal je film rangirao na 3. na svojoj listi "25 najboljih pravnih filmova",[12] a 2010. godine Pešijev lik na 12. na listi "25 najvećih izmišljenih advokata (koji nisu Atticus Finch)".[27]

Lynn, protivnik smrtne kazne, smatra da film izražava poruku protiv smrtne kazne bez "propovedanja ljudima", te demonstrira nepouzdanost iskaza očevidaca. Advokati smatraju da je film privlačan, prema režiseru, jer "nema loših momaka", a sudija, tužilac i Vinny traže pravdu. Lynn je izjavio da su i on i Launer pokušali precizno opisati pravni proces u Vinnyju, povoljno ga upoređujući sa Trial and Error, za koje on nije mogao napraviti ono što je verovao da su neophodne promjene.

Nastavci

uredi

Predloženi film

uredi

U intervjuu 14. marta 2012, scenarista filma, Dale Launer, govorio je o nastavku koji je napisao u kojem se Vinny Gambini bavi advokaturom u Engleskoj. Marisa Tomei je odustala. Studio je angažovao drugog scenaristu da preradi scenario bez Tomeinog lika. Na kraju je projekat odložen.[28]

Knjige

uredi

Godine 2017., autor Lawrence Kelter započeo je seriju romana My Cousin Vinny sa Back to Brooklyn, koja je namenjena da bude u duhu serije The Thin Man. Sa okruženjem ažuriranim u savremeno doba, serija prikazuje dalje slučajeve Vinija Gambinija s Mona Lizom koja deluje kao njegov istražitelj.[29] Nakon što je pored prvog nastavka napisao roman Moj rođak Vini, treća knjiga pod nazivom Krilo i molitva objavljena je u avgustu 2020.[30]

Album

uredi

Pesci je ponovio lik Vinija Gambinija za svoj album iz 1998. Vincent LaGuardia Gambini Sings Just for You, koji sadrži pesmu "Yo, Cousin Vinny". Naslovnica albuma prikazuje Pescia u crvenom odelu sličnom odelu za voditelja koje je nosio u filmu.[31]

Izvori

uredi
  1. Berry, Joanna. „My Cousin Vinny”. Radio Times Limited. Arhivirano iz originala na datum 7 October 2020. Pristupljeno 13 December 2018. 
  2. „My Cousin Vinny Filming Locations”. Road Trip Memories. Pristupljeno 24 January 2021. 
  3. Greene, Andy (March 7, 2022). „'What Is a Yute?': An Oral History of 'My Cousin Vinny'”. Rolling Stone. Pristupljeno March 20, 2022. 
  4. Audio commentary section from the DVD/Blu-Ray edition
  5. Fox, David J. (12 May 1992). „Weekend Box Office 'Player,' 'Vinny' Show Strength”. The Los Angeles Times. Pristupljeno 27 October 2010. 
  6. „My Cousin Vinny”. Rotten Tomatoes. Pristupljeno March 14, 2017. 
  7. „My Cousin Vinny”. Metacritic. 
  8. „CinemaScore: My Cousin Vinny”. Arhivirano iz originala na datum 2018-12-20. Pristupljeno September 11, 2019. 
  9. Ebert, Roger (March 13, 1992). „My Cousin Vinny Movie Review & Film Summary (1992)”. Pristupljeno September 9, 2019. 
  10. Siskel, Gene (March 12, 1992). „The Verdict Is In: Sharp Writing Carries 'Vinny'”. Chicago Tribune. 
  11. „The 65th Academy Awards (1993) Nominees and Winners”. Academy of Motion Picture Arts and Sciences (AMPAS). Arhivirano iz originala na datum November 9, 2014. Pristupljeno October 22, 2011. 
  12. 12,0 12,1 Brust, Richard (1 August 2008). „The 25 Greatest Legal Movies”. ABA Journal. Pristupljeno March 12, 2012. 
  13. „1988-2013 Award Winner Archives”. Pristupljeno August 24, 2021. 
  14. Green, Andy (March 7, 2022). „'What Is a Yute?': An Oral History of 'My Cousin Vinny'”. Rolling Stone. Pristupljeno May 6, 2023. 
  15. 15,0 15,1 Tooher, Nora Lockwood (31 July 2006). „The verdict is in: 'My Cousin Vinny' still the winner among criminal defense lawyers”. Lawyers USA. Pristupljeno December 8, 2014. 
  16. . ISBN 9780201752793. 
  17. Bergman, Paul (2003). „Teaching Evidence the "Reel" Way”. Quinnipiac Law Review 21: 973–992. 
  18. „'My Cousin Vinny' Turns 25”. Morning Edition. 13 March 2017. Pristupljeno 17 February 2019. 
  19. „Amy Coney Barrett's Notre Dame Students And Colleagues Weigh In On Possible Supreme Court Nominee”. WBEZ. September 24, 2020. Pristupljeno December 27, 2020. 
  20. Posner, Richard. Law and Literature. ISBN 9780674054417. 
  21. Anderson, Joseph F. Jr. (Summer 2016). „Ten Things Every Trial Lawyer Could Learn From Vincent La Guardia Gambini”. Voir Dire. Pristupljeno 17 February 2019. 
  22. Novato Health Center v. National Labor Relations Board, ___F.3d ___, No. 17-1221 (D.C. Cir. 2019) at pages 1, 11-12, 11 fn.5”. Pristupljeno 6 March 2019. 
  23. Bernabe, Alberto (12 March 2013). „My Cousin Vinny: a story about legal education”. Torts Blog. Pristupljeno February 3, 2013. 
  24. „Supreme Court Justices Mull 'My Cousin Vinny'”. Fox News. 18 April 2006. Pristupljeno March 12, 2012. 
  25. Hurley, Lawrence (18 December 2017). „Trump judicial nominee withdraws from consideration”. Reuters. 
  26. Turner, George (1 November 1996). „Reel Justice: The Courtroom Goes to the Movies (review)”. American Cinematographer. Arhivirano iz originala na datum 2020-01-27. Pristupljeno August 29, 2012. 
  27. „The 25 Greatest Fictional Lawyers (Who Are Not Atticus Finch)”. ABA Journal. August 2010. Pristupljeno March 12, 2012. 
  28. Farr, Nick (14 March 2012). „Abnormal Interviews: My Cousin Vinny Screenwriter/Co-Producer Dale Launer”. Abnormal Use: An Unreasonably Dangerous Products Liability Blog. Gallivan, White & Boyd, P.A.. Pristupljeno July 30, 2015. 
  29. Harring, Bruce (13 August 2017). „Comedy Classic 'My Cousin Vinny' Updated By New Novel, 'Back To Brooklyn'”. Deadline. Pristupljeno 25 August 2017. 
  30. Tomlin, Jimmy (12 August 2019). „Author of 'My Cousin Vinny' sequel to speak to writers”. The High Point Enterprise. Arhivirano iz originala na datum 2020-01-14. Pristupljeno 12 August 2019. 
  31. Gallucci. „Vincent LaGuardia Gambini Sings Just for You”. Pristupljeno February 25, 2009. 

Spoljašnje veze

uredi