Murter (Murter-Kornati)
Murter je najveće naselje na istoimenom srednjedalmatinskom otoku Murter od 2 068 stanovnika.[1]
Murter
| |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 43°49′N 15°35′E / 43.817°N 15.583°E | |
| Država |  Hrvatska
|
| županija | Šibensko-kninska županija |
| Vlast | |
| - Gradonačelnik | |
| Stanovništvo (2011.) | |
| - Urbano područje | 2 068 [1] |
| Vremenska zona | CET (UTC+1) |
| Poštanski broj | 22243 |
| Pozivni broj | 022 |
| Karta | |
  Murter Murter na karti Hrvatske | |
Geografske karakteristike uredi
Murter leži na krajnjem sjeverozapadu tog malog otoka, udaljen oko 30 km od Šibenika i 50 km od Zadra, u nekadašnjoj plodnoj dolini (danas urbaniziranoj) okružen brežuljcima Raduč (125 m), Sv. Roko (70 m) i Gradina (62 m).
Sve do kraja 1960-ih bila su jasno vidljiva tri murterska naselja - Staro selo na brdu Sv. Roko, novo naselje uz lučicu u uvali Hramina, i turističko naselje u uvali Slanica, na južnoj strani otoka.
Danas su sva tri naselja stihijnom izgradnjom spojena u jednu urbanu cjelinu, zajedno sa susjednim naseljem Betina.
Historija uredi
Na osnovu arheoloških istraživanja koja su vršena između 1907. - 1909. na rtu Gradina (na kojem je danas staro groblje zna se da je tu postojalo antičko rimsko naselje - Colentum. Ono je propalo u 2. vijeku, a uzroci se još uvijek neznaju, prepostavlja se nakon potresa, iako ima hipoteza da su možda razorili gusari.[2]
Murter se prvi put spominje 1251. i to kao Villa Magna (Veliko Selo), zna se da je 1298. to naselje imalo 203 stanovnika.[2] Kako se otok od 14. vijeka zove Insula Mortari i to naselje je nazvano - Mortar, iz kog je vremenom došlo do današnjeg Murter.
Sve do kraja 18. vijeka u lokalnoj crkvi upotrebljavala se glagoljica i bosančica (ćirilica), ali je već 1866. otvorena je jedna od prvih javnih knjižnica u Dalmaciji, a osnovna škola i pošta - 1877.[2]
Najstarije naselje današnje Staro Selo nalazi se na brdu Sv. Roko. Od 1900. traje selidba stanovništva uz uvalu Hramina, kad je tu za Austro-Ugarske izgrađen lukobran i uređena lučica, i osnovana Uljarska zadruga 1910.[2] Austro-Ugarska vojska je na brdu Raduč izgradila artiljerijsku vojnu utvrdu, za kontrolu mora.
Nakon Drugog svjetskog rata počelo je širenje mjesta prema uvali Slanica, na južnoj strani otoka, i izgradnja prvih turističkih objekata, u prvo vrijeme radničkih odmarališta uz samu uvalu i plažu. Nakon 1980-ih otpočeo je graditeljski bum - pa je nekad plodna dolina do Slanice, pretvorena u naselje.
Spomenici i znamenitosti uredi
Murter kao nekadašnje težačko mjesto, nema puno reprezentativnih objekata, ali vrijedi spomenuti crkvicu Gospa od Gradine iz 17. vijeka, Kapelicu Sv. Roka u Starom Selu iz 1760. i crkvu Sv. Mihovila podignutu 1770. i proširenu 1847. I Murter je poput svih dalmatinskih malih mista imao Spomenik narodnooslobodilačkoj borbi i to na samoj rivi, ali je on miniran 2005. (još se nezna od strane kog), pa su nakon tog njegovi ostatci uklonjeni odlukom općinskog vijeća na čelu s Ivom Marušićem.
Privreda uredi
Jedina grana privrede koja još nekako funkcionira je turizam, uz nešto ribarstva i vrlo skromne poljoprivrede uz okućnice za vlastite potrebe.
Nekad vrlo snažno ovčarstvo po kornatskim otocima je na izdisaju, jer se time više nitko ne bavi.
Murter ima jedan mali hotel -Colentum, dva autokampa, dvije manje marine, i mnoštvo privatnih apartmana i soba.
Stanovništvo uredi
Naselje Murter prema popisu stanovništva iz 2001. broji 2.068 stalnih stanovnika.[3]
Kretanje broja stanovnika 1857.-2001.[4]
Napomena: U 1869. podaci su sadržani u naselju Betina, općina Tisno.
Izvori uredi
- ↑ 1,0 1,1 „Stanovništvo” (hrvatski). Državni zavod za statistiku Hrvatske. Pristupljeno 14. 02. 2013.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 „Murter” (hrvatski). Kulturni turizam. Pristupljeno 14. 02. 2013.
- ↑ Popis stanovništva iz 2001. godine
- ↑ Naselja i stanovništvo Republike Hrvatske 1857.-2001., www.dzs.hr
Vanjske veze uredi
- Murter Arhivirano 2008-05-01 na Wayback Machine-u
- Murter Info Arhivirano 2010-05-12 na Wayback Machine-u