Moma Marković

Ukoliko ste tražili strip crtača, v. Moma Marković.

Momčilo Moma Marković (1912 – 1992), učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFRJ i SR Srbije i narodni heroj Jugoslavije.

MOMA MARKOVIĆ
Deca	Mirjana Marković
Član KPJ od	1933.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije
Čin	general-major u rezervi
Narodni heroj od	6. jula 1953.
Odlikovanja

Biografija

Rođen je 16. novembra 1912. godine u selu Popoviću, kod Sopota u učiteljskoj porodici. Osnovnu školu je završio u rodnom selu, a gimnaziju u Beogradu.

Njegova porodica je pripadala radničkom pokretu - otac Mića je bio član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) i delegat na Drugom kongresu. Zbog toga je i on, kao učesnik gimnazije pristupio revolucionarnom omladinskom pokretu. Odmah posle upisivanja na Medicinski fakultet u Beogradu, uključio se u revolucionarni pokret studenata Beogradskog univerziteta.

Član Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ) je bio od 1932, a Komunističke partije Jugoslavije od 1933. godine. Vremenom je postao jedan od rukovodilaca partijske organizacije na Medicinskom fakultetu i član rukovodećeg jezgra na Univerzitetu. U martu 1934. godine izabran je za člana Univerzitetskog komiteta KPJ, i bio jedan od urednika lista „Medicinar“. Od maja 1934. godine bio je i urednik lista „Mladi komunist“, koji je bio pokrenut na inicijativu Blagoja Parovića.

U provali partijske i skojevske organizacije u Beogradu, početkom jula 1934. godine, koja je zahvatila i Univerzitet, uhapšen je januara 1935. godine, i od Državnog suda za zaštitu države osuđen na devet meseci zatvora, koje je izdržao u Sremskoj Mitrovici.

Posle izlaska s robije, nastavio je partijsku aktivnost u Beogradu. Kao član Oblasnog komiteta KPJ za Srbiju, radio je kratko vreme u beogradskom okrugu, a zatim je, krajem 1936. godine, po partijskom zadatku, upućen u Kragujevac. Kao član Okružnog komiteta KPJ za Kragujevac, radio je na obnavljanju i učvršćivanju partijskih organizacija u Šumadiji.

Godine 1937, po odluci CK KPJ, radio je na obnavljanju partijskih organizacija na Kosovu i Metohiji, a zatim u Makedoniji. Njegovom pomoći, partijske organizacije na Kosovu i Metohiji organizaciono su ojačale i formiran je privremeni Oblasni komitet KPJ za Kosovo i Metohiju. U Makedoniji je pomagao sređivanju stanja u nekim partijskim organizcijama. U pokušaju da se ilegalno prebaci u Španiju, uhapšen je 1937. godine od austrijske policije, na austrijsko-švajcarskoj granici, i vraćen u Jugoslaviju. Posle mesec dana zatvora, proteran je u rodno mesto.

Vrativši se ilegalno u Beograd, nastavio je političku delatnost kao član Okružnog komiteta KPJ u Beogradu. Početkom 1938. godine postao je član Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju. Kao član PK, politički je delovao u velikom delu Srbije.

Posle opštinskih izbora 1938. godine napisao je, zajedno s Milošem Minićem, brošuru „Ko ima pravo da govori u ime Beograda“, u kojoj su prikazali teror i mahinacije predstavnika režima. Brošura je štampana u Kragujevcu i rasturana po celoj Srbiji. Juna 1939. godine, kao delegat PK KPJ za Srbiju, učestvovao je na zemaljskom savetovanju KPJ, pod Šmarnom gorom, u Sloveniji. Na Petoj pokrajinskoj konferenciji KPJ za Srbiju, juna 1940. godine, ponovo je izabran za člana PK, a posle Pete zemaljske konferencije KPJ i za člana Vojne komisije pri PK KPJ za Srbiju. Do rata je neprekidno radio na jačanju i omasovljavanju partijskih organizacija u Srbiji, a kao član Vojne komisije rukovodio je pripremama partijskih organizacija za odbranu zemlje. Rat ga je zatekao na partijskom radu u unutrašnjosti Srbije.

Narodnooslobodilačka borba

Posle kapitulacije Kraljevine Jugoslavije, sredinom aprila 1941. godine, vratio se u okupirani Beograd gde je dobio zadatak da rukovodi organizacionim pripremama za oružani ustanak u južnoj i jugoističnoj Srbiji. Od avgusta 1941. godine, kao delegat i instruktor PK KPJ za Srbiju, delovao je u požarevačkom okrugu na organizovanju partijskih organizacija i rukovodstava i jačanju Narodnooslobodilačkog pokreta, sve do leta 1942. godine, kada prelazi u Beograd na rad u PK KPJ za Srbiju. Početkom 1943. godine imenovan je za političkog komesara Glavnog štaba NOV i POJ za Srbiju.

Iz Beograda se prebacio na teren Aranđelovca, u sedište Glavnog štaba, i nastavio da radi na oživljavanju oružane borbe i formiranju Prve šumadijske brigade. Krajem 1943. godine, s ovom brigadom probio se u Sandžak zbog uspostavljanja veza s jedinicama Narodnooslobodilačke vojske, koje su od Vrhovnog štaba NOV i POJ upućene u pravcu Srbije.

Na drugom zasedanju AVNOJ-a izabran je za člana Predsedništva AVNOJ-a. Od juna do oktobra 1944. godine bio je načelnik Personalnog odeljenja Glavnog štaba za Srbiju, a zatim je prešao na dužnost organizacionog sekretara Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju. Iz rata je izišao u činu general-majora Jugoslovenske armije.

Posleratna karijera

Posle oslobođenja Jugoslavije, nalazio se na najodgovornijim partijskim i državnim dužnostima. Bio je član Vlade Federalne Srbije (1945-1946); predsednik Kontrole Vlade NR Srbije (1946-1948); član Saveznog izvršnog veća i Savezni sekretar za socijalnu politiku i narodno zdravlje (1953-1963), predsednik Glavnog zadružnog Saveza FNRJ i član Predsedništva Savezne konferencije SSRN Jugoslavije. Biran je za narodnog poslanika Savezne skupštine i skupštine SR Srbije i bio je član Saveta federacije.

U članstvo Centralnog komiteta Saveza komunista Jugoslavije uključen je 1946. godine, a kasnije je ponovo biran na Petom, Šestom, Sedmom i Osmom kongresu SKJ. Od 1945. godine je bio član Politbiroa CK SK Srbije, a od Sedmog do Desetog kongresa SKS biran je za člana CK SK Srbije. Uređivao je partijske časopise „Komunist“ i „Partijska izgradnja“ i bio glavni i odgovorni urednik „Borbe“ (1963-1969). Objavio je niz tekstova u časopisima, štampi i posebnim izdanjima.

Umro u Beogradu 7. avgusta 1992. godine. Kremiran je sahranjen na Novom groblju u Beogradu.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenski odlikovanja, među kojima su Orden narodnog oslobođenja, Orden zalsuga za narod sa zlatnom zvezdom i dr. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 6. jula 1953. godine.

Porodica

Njegov rođeni brat Dragoslav Draža Marković (1920 — 2005) je takođe bio učesnik Narodnooslobodilačke borbe i kasnije visoki držani i partijski funkcioner Socijalističke Republike Srbije. Njegova ćerka Mirjana, koju je rođena 1942. godine u vanbračnoj vezi sa Verom Miletić, bila je supruga Slobodana Miloševića, predsednik Srbije i SR Jugoslavije.

Literatura

Portal NOB Segment isključivo posvećen Narodnooslobodilačkoj borbi.

• Vojna enciklopedija (knjiga peta). Beograd 1973. godina.
• Narodni heroji Jugoslavije. „Mladost“, Beograd 1975. godina.