Moma Marković

Ukoliko ste tražili strip crtača, vidite članak Moma Marković.

Momčilo Moma Marković (1912 – 1992), učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFRJ i SR Srbije i narodni heroj Jugoslavije.

MOMA MARKOVIĆ
Deca	Mirjana Marković
Član KPJ od	1933.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije
Čin	general-major u rezervi
Narodni heroj od	6. jula 1953.
Odlikovanja	Orden narodnog heroja Orden narodnog oslobođenja Orden zasluga za narod sa zlatnim vencem Partizanska spomenica 1941.

Biografija

Rođen je 16. novembra 1912. godine u selu Popoviću, kod Sopota u učiteljskoj porodici. Osnovnu školu je završio u rodnom selu, a gimnaziju u Beogradu.

Njegova porodica je pripadala radničkom pokretu - otac Mića je bio član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) i delegat na Drugom kongresu. Zbog toga je i on, kao učesnik gimnazije pristupio revolucionarnom omladinskom pokretu. Odmah posle upisivanja na Medicinski fakultet u Beogradu, uključio se u revolucionarni pokret studenata Beogradskog univerziteta.

Član Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ) je bio od 1932, a Komunističke partije Jugoslavije od 1933. godine. Vremenom je postao jedan od rukovodilaca partijske organizacije na Medicinskom fakultetu i član rukovodećeg jezgra na Univerzitetu. U martu 1934. godine izabran je za člana Univerzitetskog komiteta KPJ, i bio jedan od urednika lista „Medicinar“. Od maja 1934. godine bio je i urednik lista „Mladi komunist“, koji je bio pokrenut na inicijativu Blagoja Parovića.

U provali partijske i skojevske organizacije u Beogradu, početkom jula 1934. godine, koja je zahvatila i Univerzitet, uhapšen je januara 1935. godine, i od Državnog suda za zaštitu države osuđen na devet meseci zatvora, koje je izdržao u Sremskoj Mitrovici.

Posle izlaska s robije, nastavio je partijsku aktivnost u Beogradu. Kao član Oblasnog komiteta KPJ za Srbiju, radio je kratko vreme u beogradskom okrugu, a zatim je, krajem 1936. godine, po partijskom zadatku, upućen u Kragujevac. Kao član Okružnog komiteta KPJ za Kragujevac, radio je na obnavljanju i učvršćivanju partijskih organizacija u Šumadiji.

Godine 1937, po odluci CK KPJ, radio je na obnavljanju partijskih organizacija na Kosovu i Metohiji, a zatim u Makedoniji. Njegovom pomoći, partijske organizacije na Kosovu i Metohiji organizaciono su ojačale i formiran je privremeni Oblasni komitet KPJ za Kosovo i Metohiju. U Makedoniji je pomagao sređivanju stanja u nekim partijskim organizcijama. U pokušaju da se ilegalno prebaci u Španiju, uhapšen je 1937. godine od austrijske policije, na austrijsko-švajcarskoj granici, i vraćen u Jugoslaviju. Posle mesec dana zatvora, proteran je u rodno mesto.

Vrativši se ilegalno u Beograd, nastavio je političku delatnost kao član Okružnog komiteta KPJ u Beogradu. Početkom 1938. godine postao je član Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju. Kao član PK, politički je delovao u velikom delu Srbije.

Posle opštinskih izbora 1938. godine napisao je, zajedno s Milošem Minićem, brošuru „Ko ima pravo da govori u ime Beograda“, u kojoj su prikazali teror i mahinacije predstavnika režima. Brošura je štampana u Kragujevcu i rasturana po celoj Srbiji. Juna 1939. godine, kao delegat PK KPJ za Srbiju, učestvovao je na zemaljskom savetovanju KPJ, pod Šmarnom gorom, u Sloveniji. Na Petoj pokrajinskoj konferenciji KPJ za Srbiju, juna 1940. godine, ponovo je izabran za člana PK, a posle Pete zemaljske konferencije KPJ i za člana Vojne komisije pri PK KPJ za Srbiju. Do rata je neprekidno radio na jačanju i omasovljavanju partijskih organizacija u Srbiji, a kao član Vojne komisije rukovodio je pripremama partijskih organizacija za odbranu zemlje. Rat ga je zatekao na partijskom radu u unutrašnjosti Srbije.

Narodnooslobodilačka borba

Posle kapitulacije Kraljevine Jugoslavije, sredinom aprila 1941. godine, vratio se u okupirani Beograd gde je dobio zadatak da rukovodi organizacionim pripremama za oružani ustanak u južnoj i jugoističnoj Srbiji. Od avgusta 1941. godine, kao delegat i instruktor PK KPJ za Srbiju, delovao je u požarevačkom okrugu na organizovanju partijskih organizacija i rukovodstava i jačanju Narodnooslobodilačkog pokreta, sve do leta 1942. godine, kada prelazi u Beograd na rad u PK KPJ za Srbiju. Početkom 1943. godine imenovan je za političkog komesara Glavnog štaba NOV i POJ za Srbiju.

Iz Beograda se prebacio na teren Aranđelovca, u sedište Glavnog štaba, i nastavio da radi na oživljavanju oružane borbe i formiranju Prve šumadijske brigade. Krajem 1943. godine, s ovom brigadom probio se u Sandžak zbog uspostavljanja veza s jedinicama Narodnooslobodilačke vojske, koje su od Vrhovnog štaba NOV i POJ upućene u pravcu Srbije.

Na drugom zasedanju AVNOJ-a izabran je za člana Predsedništva AVNOJ-a. Od juna do oktobra 1944. godine bio je načelnik Personalnog odeljenja Glavnog štaba za Srbiju, a zatim je prešao na dužnost organizacionog sekretara Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju. Iz rata je izišao u činu general-majora Jugoslovenske armije.

Posleratna karijera

Posle oslobođenja Jugoslavije, nalazio se na najodgovornijim partijskim i državnim dužnostima. Bio je član Vlade Federalne Srbije (1945-1946); predsednik Kontrole Vlade NR Srbije (1946-1948); član Saveznog izvršnog veća i Savezni sekretar za socijalnu politiku i narodno zdravlje (1953-1963), predsednik Glavnog zadružnog Saveza FNRJ i član Predsedništva Savezne konferencije SSRN Jugoslavije. Biran je za narodnog poslanika Savezne skupštine i skupštine SR Srbije i bio je član Saveta federacije.

U članstvo Centralnog komiteta Saveza komunista Jugoslavije uključen je 1946. godine, a kasnije je ponovo biran na Petom, Šestom, Sedmom i Osmom kongresu SKJ. Od 1945. godine je bio član Politbiroa CK SK Srbije, a od Sedmog do Desetog kongresa SKS biran je za člana CK SK Srbije. Uređivao je partijske časopise „Komunist“ i „Partijska izgradnja“ i bio glavni i odgovorni urednik „Borbe“ (1963-1969). Objavio je niz tekstova u časopisima, štampi i posebnim izdanjima.

Umro u Beogradu 7. avgusta 1992. godine. Kremiran je sahranjen na Novom groblju u Beogradu.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenski odlikovanja, među kojima su Orden narodnog oslobođenja, Orden zalsuga za narod sa zlatnom zvezdom i dr. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 6. jula 1953. godine.

Porodica

Njegov rođeni brat Dragoslav Draža Marković (1920 — 2005) je takođe bio učesnik Narodnooslobodilačke borbe i kasnije visoki držani i partijski funkcioner Socijalističke Republike Srbije. Njegova ćerka Mirjana, koju je rođena 1942. godine u vanbračnoj vezi sa Verom Miletić, bila je supruga Slobodana Miloševića, predsednik Srbije i SR Jugoslavije.

Literatura

Portal NOB Segment isključivo posvećen Narodnooslobodilačkoj borbi.

• Vojna enciklopedija (knjiga peta). Beograd 1973. godina.
• Narodni heroji Jugoslavije. „Mladost“, Beograd 1975. godina.