Miloševac (Modriča)

Miloševac je jedno od poznatijih posavskih sela i nalazi se u opštini Modriči u Republici Srpskoj, BiH.

Miloševac
Hram Svetog Nikole u Miloševcu, podignut 1906. godine
Osnovni podaci
Država	Bosna i Hercegovina
Entitet	Republika Srpska
Opština/Općina	Modriča
Stanovništvo
Stanovništvo ((1991))	1.735
Geografija
Koordinate
Miloševac Miloševac (Bosne i Hercegovine)
Ostali podaci
Poštanski kod	74485
Pozivni broj	053

Geografski položaj, klima i zemljište

Nalazi se na vrlo prometnom putu Modriča — Šamac, koji je dio magistralnog puta Bijeljina — Banja Luka. Smješten je na 45° sjeverne geografske širine i između 18° i 19° istočne geografske dužine, na oko 95 m nadmorske visine, na perifernom dijelu panonske nizije, nekada velikog Panonskog mora. Selo ima vrlo povoljan geografski položaj: smješteno je na oko 2 km od desne obale rijeke Bosne, čija je dolina na tom 12. km od ušća Bosne u rijeku Savu dosta plodna, ali zbog nestabilnog korita rijeke Bosne na tom području i često plavljen. Samo zemljište je sastavljeno od mladih i sedimentnih slojeva nastalih taloženjen Panonskog mora i kasnijim nanosima potoka koji su se ulijevali u rijeku Bosnu. Taloženjem su se nagomilali i debeli slojevi gline, pijeska i lapora. Klima ovog područja, u koje spada i Miloševac, je kontinentalna, na šta ukazuje i količina padavina, temperaturne apmlitude, nešto veća jesenja temperatura od proljećne i srednja godišnja temperatura koja iznosi 11,5° C. Za ovo područje karakteristični su sjeverozapadni, sjeverni i zapadni vjetrovi. Zemljište je ravničarsko, plodno i veoma pogodno za zemljoradnju i gajenje poljoprivrednih kultura, naročito pšenice i kukuruza, kao i povrtlarskih kultura, čime se lokalno stanovništvo uglavnom i bavi. Rijeka Bosna je u svom proticanju kroz Miloševac često mijenjala tok. Jedna od najvećih promjena u njenom toku na ovom području zabilježena je u vremenu između 1630. i 1750, kada je rijeka Bosna promijenila svoj tok za oko 2 km istočno. Često mijenjajući svoje korito, rijeka Bosna je odnosila plodno zemljište, dijelove već zasijanih njiva, ali je posle povlačenja ostavljala i plodne nanose, dosta upotrebljivog pijeska i vrlo kvalitetnog šljunka, čija je eksploatacija konstantna i unosna.

Legenda o nastanku sela

Legenda kaže da je na području današnjeg sela živio neki Miloš, koji je bio veoma bogat. Ode jednom Miloš u Modriču na pijacu i prolazeći pored jedne ciganke, koja je držala u rukama dijete koje je plakalo i tražilo mlijeka jer je bilo gladno, ciganka reče djetetu: "Ne muzem ja 99 krava kao Miloš u Miloševcu i Živko u Živkovom Polju". Čuvši to Miloš je, čim je došao kući, pitao ukućane koliko imaju krava. Kada mu je rečeno da imaju 99 krava, držeći da to nije dobar znak što ciganka zna koliko ima krava kada i on sam ne zna, odluči da se odseli. I tako se Miloš odselio, ali je neko od njegovih ipak ostao tu, a selo je dobilo ime Miloševac, po tom Milošu.

Miloševac kroz istoriju

Ne zna se tačno kada je selo naseljeno niti ima podataka o prvom pomenu imena sela, dok se Modriča kao rijeka pominje 1244, Modriča kao mjesto 1323. a tvrđava Dobor i još neka sela iz okoline Modriče se pominju već 1640, 1673. i 1711. godine. U dokumentima koji se odnose na istoriju srednjevjekovne Bosne pod ovim ili sličnim imenom Miloševac se ne spominje. Tek iz jedne austrijske karte koja je ilustrovani dodatak radu dr Gustava Bodenštajna "Povijest naselja u posavini godine 1718—1739", objavljenog u Glasniku Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine, br. 19, 1907. u Sarajevu, vidi se da je na području današnjeg sela bilo naseljeno mjesto pod imenom Miloševo selo, uz čiju se oznaku nalazi i znak da je u selu bila i crkva. Pomena imena sela nema u istorijskim izvorima i dokumentima koji govore o seljačkim bunama i ustancima u Posavini u 19. vijeku. Ime sela se ne pominje ni u pokretu seljaka uperenom protiv begova 1910, mada je ovaj pokret zahvatio i neka okolna sela. Naime, selo je tada bilo potpuno pasivno jer nije imalo razloga da se buni protiv turske vlasti, s obzirom da se selo 1908. otkupilo od bega time što je dignut kredit od neke srpske banke u Zagrebu, tako da se selo otkupilo za svagda od bega po cijeni od 8 do 8,50 forinti po dunumu. Kredit je digao i otkup izvršio Jovo Stojić, a mještani Miloševca su kredit otplaćivali u dvije godišnje rate.

Selo je živjelo mirno do Prvog svjetskog rata 1914. godine. Kada je počeo rat, dosta mještana je prisilno mobilisano u austrougarsku vojsku i odmah otišlo na razne frontove, najviše prema ruskom frontu u Galiciju. Mnogi su poginuli a jedan dio je bio zarobljen od strane Rusa. Veći dio tih zarobljenika je ušao u sastav srpskih dobrovoljačkih korpusa koji su formirani u Rusiji 1917. godine. Jedan dio tih dobrovoljačkih korpusa poslat je prema Solunu 1918. gdje su učestvovali u proboju solunskog fronta. Smatra se da je oko 200 mještana uzelo učešća u Prvom svjetskom ratu od kojih se većina nije vratila svojim domovima.

U periodu do Drugog svjetskog rata, u Miloševcu je posebno izražena neriješenost agrarnog pitanja. Što se tiče političkog života osjeća se uticaj dvije stranke: Zemljoradnička stranka i Radikalna stranka. U starija vremena najveći broj kuća je bio od šepera, obloženog zemljom, a tek kasnije se pojavljuje cigla.

Od prvih pomena imena sela nema nikakvih podataka o veličini naselja, stanovništvu, broju domova, načinu života i sl. sve do pojave djela Milenka Filipovića "Popis Srba haračkih obaveznika u Modriči i okolini 1851. godine". Sva sela koja se navode u tom djelu, pa i Miloševac, pripadala su gradačačkoj nahiji, a u crkvenoj teritorijalnoj podjeli zvorničkoj eparhiji. Prema podacima iz djela, Miloševac je tada imao 132 domaćinstva i 261 haračkog obaveznika. Prema ovome Miloševac je bio veoma naseljen, mada se ne zna tačan broj stanovnika, i bio je jedan od naseljenijih mjesta na području Modriče i Gradačca. Za tadašnje vrijeme karakterističan je bio zadružni način života, koji je karakterističan po tome što su se bliski rođaci udruživali u zadruge, te su postojale "prave" zadruge — kada su u zajednici (zajednički) živjela braća, stričevi i rođaci; i "očinske" zadruge — kada otac sa svojim oženjenim sinovima živi u zajednici. Trećina stanovništva je živjela u zadružnim odnosima sve do početka Drugog svjetskog rata kada se zadružni odnosi nestaju.

U djelu Mitra Papića "Istorija srpskih škola u Bosni i Hercegovini" nalazimo da je selo Miloševac 1855. imalo školu, te da je 1891. škola imala jednog učitelja i 39 đaka. Škola je bila pod nadzorom crkveno-školskog odbora i učitelji koji bi došli da rade nagodili bi se sa lokalnim stanovništvom za platu, van okvira državne vlasti. Prema dogovoru učitelj je bio dužan da djecu uči pismenosti i vjeronauci i da ih nedeljom dovodi u crkvu na Liturgiju. Škola koja je napravljena 1930. je 1998. renovirana i danas je u upotrebi.

Od 1945. se zvao Bosanski Miloševac, da bi 1992. ponovo vraćen stari naziv Miloševac.

Stanovništvo

Stanovništvo u Miloševcu je uvijek bilo većinski srpsko, pravoslavne vjeroispovijesti. Prema prvom popisu stanovništva, koji je napravila Austrougarska 1879, u selu je bilo 130 kuća sa 812 stanovnika, a prema popisu iz 1895. u selu su bile 133 kuće sa 1.057 stanovnika, od čega samo četiri lica katoličke vjeroispovijesti a ostalo stanovništvo je bilo pravoslavno. Prema austrougarskom glasniku "Bosnischer Bote" u selu je 1903. bio približno isti broj žitelja kao prema popisu iz 1895. godine. Danas Miloševac ima oko 2500 stanovnika.

U davna vremena stanovnici Miloševca su se uglavnom bavili zemljoradnjom a i stočarstvom. Selo je bilo u području u koje su zbog pogodne ispaše dolazili na zimovanje stočari iz planinskih krajeva, crnogorskih i hercegovačkih brda, Stare Srbije i Dalmacije. I danas se najviše stanovnika Miloševca bavi zemljoradnjom, a manji broj ih radi u preduzećima ili su privrednici.

Miloševac
godina popisa	align="right" | 1991.
Srbi	1.637
Muslimani	0
Hrvati	5
Jugosloveni	71
ostali i nepoznato	22
style="background: bgcolor="#F5DEB3"	Ukupno	1.735

Sport

Miloševac je sjedište fudbalskog kluba Posavina.

Miloševac danas

Miloševac danas ima:

• oko 2500 stanovnika;
• crkvu
• osnovnu školu
• groblje
• ambulantu
• poštu
• fudbalski stadion
• fudbalski klub
• željezničku stanicu
• dom kulture
• nekoliko prodavnica i ugostiteljskih objekata

Vidi još

• Opština Modriča
• Modriča
• Eparhija zvorničko-tuzlanska

Vanjske veze

Miloševac (Modriča) na Wikimedijinoj ostavi

• Zvanična prezentacija Miloševca (sh)
• Hram Svetog Nikole u Miloševcu Arhivirano 2010-04-24 na Wayback Machine-u (sh)