Milan Stanivuković
Milan Stanivuković Oficir (1912 — 1944) je bio učesnik Aprilskog rata, organizator ustanka u okupiranoj Jugoslaviji, partizanski borac, komandant 12. slavonske divizije i narodni heroj Jugoslavije.
| MILAN STANIVUKOVIĆ | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| Profesija | vojno lice | ||
| Član KPJ od | marta 1941. | ||
| Učešće u ratovima | Aprilski rat Narodnooslobodilačka borba | ||
| U toku NOB-a | komandant Dvanaeste divizije | ||
| Služba | Vojska kraljevine Jugoslavije NOV i PO Jugoslavije | ||
| Čin | pukovnik | ||
| Narodni heroj od | 13. marta 1945. | ||
| Odlikovanja |
| ||
Biografija uredi
Rođen je 4. maja 1912. godine u zaseoku Klenik, nedaleko od sela Vrbovlja, kod Okučana. Potiče iz siromašne seljačke porodice. Da bi prehranio osmoro dece, otac Pavle mu je radio kao kirijaš u obližnjim šumama. Kako bi se oslobodio teškog rada po preporuci seoskog učitenja kao pitomac Srpskog privrednog društva Privrednik odlazi 23. avgusta 1924. godine u Prokuplje kod Braće Petrović na izučavanje trgovačkog zanata.
Iako je izučio zanat, Milan nije volio trgovinu, nego je priželjkivao da se posveti vojničkom pozivu. Kad su se roditelji složili s njegovom namerom, Milan se javio na konkurs u Podoficirsku školu u Beogradu, u koju je primljen. Školu je završio uspešno i kao podnarednik otišao u Banja Luku. Nakon nekog vremena premešten je u artiljerijsko odeljenje Ministarstva vojske u Beogradu.
Tamo se ponovo posvetio školovanju i, položivši ispite uoči napada Trećeg rajha na Jugoslaviju, unapređen je u čin potporučnika. Već u to vreme Milan se povezao sa grupom levo orijentisanih oficira i primljen je u članstvo Komunističke partije Jugoslavije.
Okupaciju zemlje i rasulo jugoslovenske kraljevske vojske doživeo je u Slovenskoj Bistrici. Nije se predao, nego se vratio u Posavinu i uključio se u pripreme oružanog ustanka. Preko Nade Dragosavljević, odmah se povezao sa Dušanom Čalićem, sekretarom Okružnog komiteta Komunističke partije Hrvatske za Novu Gradišku, koji ga je u maju 1941. godine uključio u okučansku partijsku organizaciju.
Okupljao je omladinu, učio je rukovanju oružjem, sakupljao municiju i sanitetski materijal, a zatim stvorio udarnu grupu koja je sekla telefonske žice, rušila stupove, napadala manje neprijateljske posade i izvela prvu diverziju na pruzi u blizini Okučana. U jesen 1941. godine, Milan je posato komandir tzv. „Treće sekcije“, koja je delovala u Posavini ispod Okučana u tzv. „Srpskom trokutu“ (Rađenovići, Rajčići, Milisavci, itd.).
U toku zime 1941/42. godine, Milan i petorica njegovih saboraca bili su opkoljeni dok su spavali na štaglju njegove kuće. Petorica Milanovih drugova su, boreći se ceo dan, izginula, a on je, iako ranjen, uspeo da se probije. Posle toga prebacio se partizanima u Bosnu. U toj je četi, jurišajući na neprijateljsko utvrđenje, po drugi put ranjen u ruku. Bio je zatim komandant odreda, a u oktobru 1942. godine postavljen je za načelnika Štaba Dvanaeste slavonske udarne brigade. Na toj je dužnosti u borbi u Gradištu po treći put teže ranjen.
Nakon formiranja Šestog slavonskog korpusa, Milan je postavljen za načelnika Štaba korpusa, ali se nakon smrti Nikole Demonje, u leto 1944. godine, vratio u svoju Dvanaestu diviziju kao njen komandant.
U narodu je Stanivuković bio poznat kao pobornik bratstva i jedinstva jugoslovenskih naroda. To je jedinstvo isticao i u svojim jedinicama i među stanovništvom. Zbog toga su ga živog ili mrtvog tražili ne samo ustaše, nego i četnici koji su kraće vreme pokušavali da stvore svoje uporište u Slavoniji.
Krajem 1944. godine Milanova divizija nalazila se iza leđa neprijateljskih snaga, u istočnoj Slavoniji. Napadajući značajnije komunikacije, Dvanaesta divizija je ozbiljno remetila snabdevanje glavnina neprijateljskih trupa. Zato je okupator, želeći pošto-poto da osigura zaleđe, 27. decembra 1944. godine s jakim snagama napao Dvanaestu diviziju na njenim položajima na sektoru Levanjske Varoši.
Nakon ogorčene bitke u kojoj je neprijatelj upotrebio teške tenkove, uvidevši da bi zadržavanje položaja zahtevalo velike žrtve u ljudstvu, Milan je svojim jedinicama naredio da se povuku s položaja, a sam se povlačio među poslednjima. Jedna granata iz neprijateljskog minobacača pala je u njegovoj blizini i na mestu ga usmrtila.
Milan je sahranjen 1. januara 1945. godine između Psunja i Ravne gore, u blizini groba Nikole Demonje. Nakon rata je među narodom bila poznata pesma o Milanu, koju je komponovao akademik Mihajlo Vukodragović. Do 1991. godine, kasarna Jugoslovenske narodne armije u Osijeku nosila je njegovo ime.
Imao je čin pukovnika NOVJ. Još za života je, odlukom Predsedništva AVNOJ-a, septembra 1944. godine, je odlikovan Ordenom partizanske zvezde prvog reda, a 13. marta 1945. godine, među prvim borcima Narodnooslobodilačke vojske, proglašen je za narodnog heroja.
Literatura uredi
|
Segment isključivo posvećen Narodnooslobodilačkoj borbi. |
- Vojna enciklopedija (knjiga deveta). Beograd 1975. godina.
- Narodni heroji Jugoslavije. „Mladost“, Beograd 1975. godina.