Medelpad
Medelpad je jedna od 25 švedskih tradicionalnih pokrajina (švedski: landskap) na sjeveroistoku zemlje u regiji Norrland. Danas više nema nikakvu administrativnu funkciju, ali se njeni stanovnici još uvijek identificiraju sa njom.
| |
| U sastavu | Švedske |
| Upravni oblik | pokrajina |
| Površina | 7058 km² |
| Stanovništvo | 125.784 |
| Gustoća | 18 stanovnika na km² |
Geografske karakteristikeUredi
Medelpad se proteže duž Botnijskog zaljeva, graniči sa pokrajinama Hälsingland (jug), Härjedalen (zapad), Jämtland (sjeverozapad) i Ångermanland (sjever).
Ime pokrajine - Medelpad, na starošvedskom znači - Srednji put, nastalo je za srednjeg vijeka kad su brojni hodočasnici prolazili kroz taj kraj prema svetištu u Trondheimu gdje je pokopan Sveti Olof Norveški.[1]
U pokrajini se nalazi delta moćne rijeke Indalsälven, pored koje leži najveći grad pokrajine Sundsvall od 100 000 stanovnika.[1] Dalje prema sjeveru počinje - Visoka obala, sa klifovima visokim i do 300 metara[1], koja je 2000. upisana na UNESCO-vu Listu mjesta svjetske baštine u Evropi.[2]
Medelpad ima površinu od 7 058 km²[3] na kojoj živi 125 784 stanovnika.[1]
Danas njegov teritorij administrativno podpada pod grofoviju Västernorrland.[3]
Medelpad je ravničarski kraj, koji se od obalne ravnice postepeno penje do šumovite visoravni, najviše brdo - Myckelmyrberget visoko je 577 metara.[3] Doline dviju najvećih rijeka Ljungan i Indalsälven su plodne i duž njih je koncentrirana poljoprivreda pokrajine.
HistorijaUredi
Prije otprilike 8 500 pne. počeo je popuštati stisak leda na taj dio Švedske, u to vrijeme razina mora bila je oko 250 metara viša nego danas, zbog pritiska glečera. Nakon tog razdoblja tlo se počelo uzdizati po stopi od jednog centimetra godišnje, sve do danas.[1]
Negdje oko 6 000 pne. popravile su se klimatske prilike, pa su naselili i njegovi prvi stanovnici.[1]
Po Medelpadu ima puno petroglifskih rezbarija sa scenama lova i ribolova.[1]
Taj dio Švedske bio je za srednjeg vijeka toliko siromašan da je bio oslobođen plaćanja crkvenog poreza na crkvu. U to vrijeme su se ponovno pogoršale klimatske prilike, pa su brojni stanovnici napustili svoje farme i odselili se, - epidemija kuga 1347. dodatno je pogoršala stanje, jer su mnogi stanovnici pomrli.[1]
Švedski kraljevi osnovali su tokom 16. i 17. vijeka, brojna naselja po pokrajini, između ostalih i najveće Sundsvall - 1616.[1]
Oko 1850. provedena je nova parcelacija zemljišta po britanskom modelu, pa je unapređena poljoprivreda. U isto vrijeme zajedno sa pojavom parobroda počelo je i eksploatacija velikog šumskog bogatstva. Osnivane su pilane, a kad se na kontinentu povećala potražnja za papirom, počelo se sa proizvodnjom celuloze.[1]
PrivredaUredi
Proizvodnja celuloze i drvnoprerađivačka industija su i danas glavne privredne grane pokrajine, uz proizvodnju električne energije u divovskim hidroelektranama, koja se izvozi ostalim pokrajinama.[1]
U Örnsköldsvikku radi industrija alata u vlasništvu švicarskog ABB.[4]
IzvoriUredi
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 „Welcome to Medelpad” (engleski). Sverigeturism. http://www.sverigeturism.se/smorgasbord/smorgasbord/provincial/medelpad/welcome/index.html. Pristupljeno 28. 04. 2015.
- ↑ „High Coast / Kvarken Archipelago” (engleski). UNESCO. http://whc.unesco.org/en/list/898. Pristupljeno 28. 04. 2015.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 „Medelpad” (švedski). Johmenvisst. http://www.johmenvisst.se/medelpad/fakta.php. Pristupljeno 28. 04. 2015.
- ↑ „The History of Ångermanland/Medelpa” (engleski). Sverigeturism. http://www.sverigeturism.se/smorgasbord/smorgasbord/provincial/medelpad/history/index.html. Pristupljeno 28. 04. 2015.
Vanjske vezeUredi
Ångermanland • Bohuslän • Blekinge • Dalarna • Dalsland • Gästrikland • Gotland • Halland • Hälsingland • Härjedalen • Jämtland • Lappland • Medelpad • Norrbotten • Närke • Öland • Östergötland • Skanija • Småland • Södermanland • Uppland • Värmland • Västmanland • Västerbotten • Västergötland