Masakr u Beisfjordu
Masakr u Beisfjordu (norveški: Beisfjord-massakren) je masovna likvidacija političkih i ratnih zarobljenika sa područja bivše Jugoslavije koje su 18. jula 1942. u Norveškoj, za vrijeme okupacije u Drugom svjetskom ratu izvršile njemačke vlasti u koncentracionom logoru Beisfjord.[1] Tom prilikom je ubijeno najmanje 288 ljudi.
Tokom rata su njemačke vlasti u okupiranu Norvešku dovele oko 5000 zatvorenika sa područja bivše Jugoslavije[2] kako bi služili kao radna snaga pri izgradnji fortifikacijskih objekata za obranu norveške obale od mogućeg savezničkog iskrcavanja, te ceste Većina zatvorenika je bila smještena u 31 logoru između Bergena i Hammerfesta na krajnjem sjeveru Norveške.
Prvi zatvorenici su u logor Beisfjord došli 24. juna 1942. godine. Ukupno je u logoru bilo smješteno 895 zatvorenika, od kojih će samo njih 96 živi dočekati kraj rata. Većina je bila upućena na rad na tzv. "Krvavom putu" kojim se u Norvešku, a preko nje u Njemačku, trebala dopremati željezna ruda i druge strateške sirovine iz Kirune u susjednoj Švedskoj, odnosno iz Petsama u tadašnjoj Finskoj.
U logoru je 12. jula izvršena inspekcija prilikom koje je ustanovljeno da među zatvorenicima vlada epidemija tifusa. Odlučeno je da se svi bolesni ili zatvorenici koje se sumnjalo da su zaraženi stave u dvije barake opkoljene bodljikavom žicom. 17. jula je ostatak od 588 zatvorenika upućen na marš u 30 km udaljeni Bjørnfjell, gdje je organiziran improviziran logor. Tamo su zatvorenici stigli 20. jula. Stavljeni su karantenu a potom su dva dana podvrgavani testu fizičke spremnosti - morali su optrčati logor šest puta; oni koji to nisu mogli su strijeljani. Tokom sljedećih pet tjedana je na taj način ubijeno 242 zatvorenika.
Prije toga su u samom Beisfjordu preostali zatvorenici natjerani da sami iskopaju vlastitu grobnicu te strijeljani u grupama po 20-ak ljudi. Zatvorenici koji su bili previše slabi da stoje na nogama su ostavljeni u barakama, koje su potom zaključane i zapaljene.
Nakon rata je oko 20-ak stražara, pripadnika SS-a, izručeno Jugoslaviji i odvedeno u Beograd gdje im se sudilo zbog ratnih zločina, te su svi osuđeni na smrt i strijeljani.
Godine 1949. je na mjestu pokolja podignut spomenik.
Izvori uredi
- ↑ Ole Magnus Rapp (17 September 2009), „Gransker nordmenns rolle i leirene” (Norwegian), Aftenposten, »Alle hadde status som politiske fanger, og var arrestert for å ha motarbeidet Hitler-Tyskland.«
- ↑ Svarstad, Asbjørn (29. VII 2012). „Drapsnatta i Beisfjord” (norveški). Dagbladet: str. 18.
Literatura uredi
- Mladjenovic, Ljubo Beisfjordska tragedija (1988)
- Nygaard, Paal Store drømmer og harde realiteter ["great dreams and tough reality"] (2014)
Vanjske veze uredi
- Her er Eirik Veums liste over de 20 verste torturistene i Hirden: [Here is Erik Veum's list of the 20 worst torturers in Hirden]
- Photo of the unveiling (in 2011) of a monument dedicated to the victims of the massacre
- Photos (from 2006) of a monument Arhivirano 2012-04-25 na Wayback Machine-u
- Photo of buildings of the Beisfjord Camp