Marek Hłasko

Marek Hłasko (Varšava, 14. januar 1934 - Wiesbaden, 14. jun 1969) je bio poljski književnik, koji se smatra jednom od najznačajnijih ličnosti poljske književnosti u drugoj polovici 20. vijeka.

Marek Hłasko
portret Mareka Hłaska autor: Zbigniew Kresowaty
Biografske informacije
Rođenje	(1934-01-14)14. 1. 1934. Varšava
Smrt	14. 6. 1969. (dob: 35) Wiesbaden, Zapadna Njemačka
Supružnik	Sonja Ziemann (1962 - 1969, njegova smrt)
Obrazovanje
Zanimanje	književnik
Opus
Jezik	poljski

Biografija

Hłaskov rani život su obilježili razvod roditelja, ali i Drugi svjetski rat zbog koga su on i majka godinama živjeli u siromaštvu i oskudici koje je značajno uticalo na njegov budući opus, kojim dominiraju socijalne teme i mračan, depresivni ton. Hłaskovo odrastanje u poratnoj Poljskoj je uticao nonkonformistički i buntovni karakter, te sklonost eskcesnom ponašanju, ali i skrivena sklonost depresiji. Mladost je proveo obavljajući slabo plaćeni posao vozača, a pisanjem se bavio u slobodno vrijeme, povremeno objavljujući članke u novinama.

Profesionalnu karijeru mu je omogućio prijatelj Stefan Los, koji ga je povezao sa Igorom Newerlyjem, uglednim i etabliranim književnikom poznatim po tome što je bio mentor mladih talenata. Uz Newerlyjevu pomoć je dobio stipendiju Poljskog književnog udruženja te 1957. objavio svoj prvi roman Ósmy dzień tygodnia koji je doživio ogroman uspjeh. Hłasko se brzo nametnuo kao velika književna zvijezda, ali i brzo izgradio imidž mladog buntovnika. Godine 1958. je prvi put otputovao u Pariz gdje je zbog sličnog odijevanja, ali i nonkonformističkog ponašanja proglašen "istočnoevropskim Jamesom Deanom", ali stekao zao glas zbog vandaliziranja kavana. Odbijanje poljskih vlasti da mu produže pasoš ga je potaklo da u Zapadnoj Njemačkoj 1959. godine zatraži politički azil, ali se nakon nekoliko godina lutanja po Francuskoj, Italiji i Izraelu nakratko vratio u domovinu. Godine 1962. je ponovno otišao u Zapadnu Njemačku gdje se oženio za glumicu Sonju Ziemann.

Sklonost ekscesima, koju je u znatnoj mjeri poticao i alkohol, ga je i u Zapadnoj Njemačkoj dovela u sukob sa zakonom, te je nekoliko mjeseci proveo na promatranju u psihijatrijskoj klinici. Godine 1965. se razveo sa suprugom, a potom je uz pomoć prijatelja Romana Polanskog odselio u Hollywood i tamo pokušao ostvariti karijeru scenarista.

U decembru 1968. se na jednoj od zabava potukao sa svojim dugogodišnjim prijateljem, kompozitorom Krzysztofom Komedom, koji je pri tome pao niz jarak i teško ozlijedio glavu, dobivši izliv krvi u mozak. Dok je Komeda ležao u bolnici, Hłasko je izjavio da "ako Komeda ide, idem i ja". Kada je Komeda u proljeće 1969. godine umro, Hłasko se vratio u Zapadnu Njemačku. Umro je u nerazjašnjenim okolnostima, odnosno od posljedica miješanja alkohola sa pilulama za spavanje; nije jasno da li je riječ o nesretnom slučaju ili samoubistvu.

Djela

Romani

• Ósmy dzień tygodnia (1957)
• Następny do raju (1958)
• Cmentarze (1958)
• Wszyscy byli odwróceni (1964)
• Brudne czyny (1964)
• Drugie zabicie psa (1965)
• Nawrócony w Jaffie (1966)
• Sowa, córka piekarza (1967)
• Sonata marymoncka (posthumno, 1982)
• Palcie ryż każdego dnia (posthumno, 1985)
• Wilk (posthumno, 2015)

Opowiadania

• Wilk (fragment romana) (1954)
• Szkoła (fragment romana) (1954)
• Złota jesień (fragment romana) (1954)
• Noc nad piękną rzeką (fragment romana) (1954)
• Głód (fragment powieści) (1956)
• Pierwszy krok w chmurach (1956) – zbirka priča
  • Dom mojej matki
  • Robotnicy
  • Okno
  • List
  • Finis perfectus
  • Dwaj mężczyźni na drodze
  • Baza Sokołowska
  • Żołnierz
  • Kancik, czyli wszystko się zmieniło
  • Pijany o dwunastej w południe
  • Odlatujemy w niebo
  • Pierwszy krok w chmurach
  • Śliczna dziewczyna
  • Najświętsze słowa naszego życia
  • Lombard złudzeń
  • Pętla
• Planktony doktora X, czyli jeszcze jedna powiastka o samotności bohaterów (1957)
• Stacja (1962)
• Opowiadania (1963)
  • Amor nie przyszedł dziś wieczorem
  • Namiętności
  • Port pragnień
  • Zbieg
  • Krzyż
  • Miesiąc Matki Boskiej
  • Szukając gwiazd
  • Powiedz im, kim byłem
  • W dzień śmierci Jego
• Umarli są wśród nas (posthumno, 1986)
• Pamiętasz, Wanda? (posthumno, 1986)
• Trudna wiosna (posthumno, 1986)
• Brat czeka na końcu drogi (posthumno, 1986)

Memoari

• Piękni dwudziestoletni (1966)

Zbirka eseja

• Listy z Ameryki (1967)

Filmske ekranizacije

• Koniec nocy (1956, reż. Julian Dziedzina, Paweł Komorowski, Walentyna Uszycka)
• Ósmy dzień tygodnia (1957, reż. A. Ford)
• Pętla (1958, reż. W.J. Has)
• Baza ludzi umarłych (1958, reż. C. Petelski)
• Sonata marymoncka (1987, reż. J.Ridan)
• Śliczna dziewczyna (1993)
• Isprani (1995, reż. Z. Ogresta)
• Niebo nad fabryką (2001, reż. P. Porczyński)

Vanjske veze

• Strona o Marku Hłasce Arhivirano 2008-01-24 na Wayback Machine-u
• Marek Hłasko w paryskiej KULTURZE Arhivirano 2006-12-08 na Wayback Machine-u
• Krzysztof Komeda i Marek Hłasko
• Marek Hłasko Arhivirano 2012-10-08 na Wayback Machine-u w bazie culture.pl
• Marek Hłasko w bazie filmpolski.pl