Majdan (Gornji Milanovac)

Za ostale upotrebe, v. Majdan (razvrstavanje).

Majdan je naselje u Srbiji u opštini Gornji Milanovac u Moravičkom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 513 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 597 stanovnika).

Majdan
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Moravički
Opština	Gornji Milanovac
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	513
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	501 m
Majdan Majdan (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	32313
Pozivni broj	032
Registarska oznaka	GM

Opšti podaci

Selo se prostire sa obe strane magistralnog puta M-21 (Ibarska magistrala). Na severu zahvata obronke Rudnika. U selu radi četvorogodišnja osnovna škola. Selo ima i pravoslavnu crkvu posvećenu Svetoj Trojici, koja je sagrađena 1891. od kamena nadgrobnih spomenika, na mestu gde je do tada bila drvena crkva.

Seoske litije su na prve Trojice.

U ataru Majdana se na magistrali često događaju saobraćajne nesreće sa fatalnim ishodom, najverovatnije zbog činjenice da je put sa blagim krivinama, ali nepregledan, što zna da zavara vozače.

U selu postoji fudbalski klub FK Majdan, koji igra u opštinskoj ligi.

Istorija

Majdan je naselje koje potiče najkasnije iz turskog doba (prema imenu), ali je moguće da se na ovom mestu, koje je vrlo pogodno za život i blisko današnjem Rudniku, i ranije nalazilo još i veće naselje, odnosno da je Majdan zapravo mesto gde se nalazio srednjevekovni Rudnik. Majdan je sve do 1815. bio deo Rudnika, a o njegovoj istoriji svedoče i brojni pronalasci starog novca i nakita.

Opšte je predanje da je u zaseoku Krasojevići živeo Pavle Orlović, srednjovekovni velmoža i junak. Do skora (pisano 1955) je postojala kula koja je smatrana njegovom, a danas od nje postoje samo temelji. Stariji ljudi su pamtili da je imala dva sprata.

Priča se da je u Majdanu bila varoš Srebrenica iz koje je u Kosovski boj pošlo 200 sabalja. To je vrlo moguće, s obzirom da u neposrednoj blizini sela izvire istoimena reka, ali je takođe moguće i to da se pod pojmom „Majdana“ (tj. Rudnika) u srednjem veku podrazumevala i veća oblast, koja je dopirala sve do Ljubičevca na istoku, u kome se nalaze ostaci srednjevekovnog grada Rudničke Srebrnice. Postoji i tvrdnja da je ovih 200 ratnika krenulo upravo pod komandom Pavla Orlovića.

Po predanju je u Majdanu sahranjen despot Đurađ Branković, zajedno sa svojom ženom, Prokletom Jerinom, a bili su sahranjeni na mestu Jelen-kamen (ili Jelin-kamen), pored Rudničke reke. Ovo mesto do danas nije pronađeno, a prema opisima položaja Jelen-kamena, to mesto se sada nalazi ispod brane flotacionog jezera koje se nalazi u sastavu rudnika olova i cinka.

U Majdanu je zarobljen jedan od prvih nemačkih tenkova koje su ustanici zarobili u 2. svetskom ratu.

Arheološka nalazišta

S obzirom na svoju burnu i bogatu istoriju, Majdan obiluje ostacima iz davnih vremena. Pored pomenute kule Orlovića Pavla, u Majdanu postoje i ostaci nekoliko crkvica, starih grobalja (narod ih zove grčka i madžarska groblja), kao i utvrđenja. Najbolje je očuvano utvrđenje na Gradini, za koje se ne zna tačna namena i period u kome je korišćeno, ali se pretpostavlja da je bilo aktivno najkasnije u doba srpske despotovine.

U selu postoje ostaci (samo temelji) nekoliko srednjovekovnih crkava. Sredinom 20. veka su u Majdanu pronađena dva prstena, jedan sa grbom Brankovića, a drugi sa grbom Nikole Kosijera. U dolini Jazinskog potoka, ispod utvrđenja na Gradini, nalaze se ostaci nekoliko crkava.

U zaseoku Krasojevci, južno ispod Cvijićevog vrha, nalazili su se temelji crkvice koji su nedavno uništeni zbog gradnje seoskog puta.

Slike

• 
  Stara kuća 44°06′42″N, 20°28′04″E
• 
  Čardak iz 1771. u Majdanu 44°6′32.10″N, 20°28′5.10″E
• 
  Spomen ploča na čardaku
• 
  Dvorište 44°5′46.82″N, 20°29′34.97″E
• 
  Majdanska crkva 44°5′43.52″N, 20°29′33.38″E

Demografija

U naselju Majdan živi 436 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 45,1 godina (43,9 kod muškaraca i 46,2 kod žena). U naselju ima 167 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,07.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 1083 1953. 1118 1961. 1123 1971. 886 1981. 784 1991. 597 595 2002. 516 513

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi			505	98.44%
Crnogorci			2	0.38%
nepoznato			3	0.58%

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	5			2
80+	4			10
75-79	9			15
70-74	21			22
65-69	19			22
60-64	20			17
55-59	10			9
50-54	28			25
45-49	16			25
40-44	19			12
35-39	11			13
30-34	16			10
25-29	24			16
20-24	12			16
15-19	14			9
10-14	15			14
5-9	7			12
0-4	7			7
prosek	43.9			46.2

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 190 223 251 216 227 187 167

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 29 48 32 19 23 11 5 - - - 3.07

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 228 73 134 13 8 - 223

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 36 134 48 5 -

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	119	11	-	35	28	1	3	7	2	16
Ženski	80	16	-	3	31	1	-	8	6	1
Oba	199	27	-	38	59	2	3	15	8	17
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	-	6	1	4	1	1	-	-	3
Ženski	-	2	1	4	6	-	-	-	1
Oba	-	8	2	8	7	1	-	-	4

Spoljašnje veze

• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Satelitska mapa (Wikimapia)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Plan naselja na mapi (Mapquest)