Mabel Normand
Mabel Normand (9. novembar 1892[1] – 23. februar 1930) bila je američka glumica poznata kao jedna od najpopularnijih komičarki i najznačajnijih ličnosti Hollywooda u nijemoj eri. Otkrio ju je Mack Sennett i učinio zvijezdom kratkih filmova koje je producirala njegova kompanija Keystone Studios[2]. Tamo je ona stekla iskustva zahvaljujući kojima će postati jedna od prvih žena u Hollywoodu koja se bavila pisanjem scenarija, produkcijom i režijom.[3] 1910-ih je postala poznata zbog niza komercijalno uspješnih suradnji sa komičarskim zvijezdama kao što su Charles Chaplin i Roscoe "Fatty" Arbuckle.[4] Na vrhuncu karijere krajem 1910-ih i početkom 1920-ih, Normand je imala vlastiti studio i produkcijsku kompaniju.
| Mabel Normand | |
|---|---|
| glumica, redateljica, scenaristica, producentica | |
 | |
| Biografske informacije | |
| Rođenje | Mabel Ethelreid Normand 9. 11. 1892. New Brighton, Staten Island, SAD |
| Smrt | 23. 2. 1930. (dob: 37) Monrovia, Kalifornija, SAD |
| Počivalište | Calvary Cemetery |
| Pseudonim | Mabel Normand-Cody |
| Nacionalnost | American |
| Supružnik | Lew Cody (1926–Greška izraza: Neočekivani < operator) |
| Profesionalne informacije | |
| Zanimanje | glumica, redateljica, scenaristica, producentica |
| Opus | |
| Djelatni period | 1910–1927 |
Tokom 1920-ih se, međutim, njeno ime počelo povezivati sa nekim od zloglasnih hollywoodskih skandalia, kao što je nerazjašnjeno ubistvo režisera Williama Desmonda Taylora 1922. godine, kao i and ranjavanje milionera Courtlanda S. Dinesa, koje je 1924. počinio njen šofer. Ti skandali, kao i tuberkuloza, koja jo je dijagnosticirana 1923. godine, su je natjerali da se povuče s filma. Umrla je u dobi od 37 godina.[5][6]
Biografija uredi
Rodila se kao Mabel Ethelreid Normand u New Brightonu, naselju na njujorškom Staten Islandu. Odrasla je u radničkoj porodici; otac Claude Normand je bio francuski Kanađanin i radio kao stolar u staračkom domu za pomorce; majka je bila irskog porijekla.
Prije nego što se počela baviti glumom, Mabel Normand je kao adolescentica radila kao model njujorškim slikarima i ilustratorima. Među njima je najpoznatiji bio Charles Dana Gisbson, tvorac tzv. Gibsonove djevojke. Godine 1909. se u dobi od 16 godina zaposlila kao glumica u studiju Biograph Film, gdje je, između ostalog, nastupila i u jednom filmu znamenitog filmskog pionira D. W. Griffitha. Mnogo je značajniji bio susret s mladim glumcem Mackom Sennettom s kojim će započeti dugu i plodnu suradnju, ali i burnu ljubavnu vezu. Sennett ju je odveo u Kaliforniju, gdje je nakon nastupa u filmu The Water Nymph stekla titulu prve od njegovih kupaćih ljepotica (engleski: Sennett's Bathing Beauties). Sennett je, međutim, odmah prepoznao i njen komičarski talent te je učinio zvijezdom kratkih filmskih komedija u Keystoneovoj produkciji. Na tom se mjestu Normand osim glume počela baviti i scenarijem i režijom, a otpočela je suradnju sa nizom popularnih komičarskih zvijezda kao što su Harold Lloyd i Roscoe Arbuckle. Najvažnija je, međutim, bila ona koja je 1914. započela s mladim engleskim glumcem Charlesom Chaplinom, koji se na početku zbog nedostatka iskustva nije najbolje prilagodio filmskom mediju. Prema navodima filmskih historičara, Sennett je namjeravao otpustiti Chaplina, ali je upravo Normand, koja je postala njegova mentorica, inzistirala da ga Sennett zadrži i tako mu omogući nastavak karijere. Normand je sa Sennettom ostala sve do 1918. godine, kada je potpisala ugovor sa producentom Samuelom Goldwynom i na raspolaganje dobila vlastiti studio u Culver Cityju.
Normandinu uspješnu karijeru je početkom 1920-ih počeo nagrizati njen privatni život, koji je u javnosti postao oličenjem "nemorala" i ekscesa karakterističnog za Ameriku tog doba. 1. februara 1922. je režiser William Desmond Taylor, njen susjed i prijatelj, pronađen ubijen u svom losanđeleskom bungalovu. Normand je bila osumnjičena zločin; iako je oslobođena nakon policijskog ispitivanja, u javnost su procurili detalji o njenoj ovisnosti o kokainu te stvorili brojne špekulacije o posrednoj umiješanosti u zločin. 1. januara 1924. je u jednom losanđeleskom stanu bila na zabavi zajedno sa svojom prijateljicom Ednom Purviance i njenim dečkom Courtlandom S. Dienesom; tada je njen šofer William Greer pištoljem ranio Dienesa, navodno uvjeren kako "ima loše namjere" prema njegovoj poslodavki. Iako se Dienes oporavio od rana, a Greer na sudu bio oslobođen optužbi, detalji sa zabave koji su došli u javnost su stvorili novi skandal. Zbog njega, ali i prvih zdravstvenih problema vezanih uz tuberkulozu, Normand se na neko vrijeme povukla iz svijeta glume.
Godine 1926. je počela suradnju sa režiserom Halom Roachem, a iste godine su udala za Lewa Codyja, glumca s kojim je osam godina ranije bila nastupila u svom velikom hitu Mickey. Nakon nekoliko godina se zbog tuberkuloze morala povući u sanatorij, gdje je i umrla.
Izabrana filmografija uredi
| Godina | Film | Uloga | Napomene |
|---|---|---|---|
| 1910 | Indiscretions of Betty | ||
| 1911 | Her Awakening | Kćer | rež. D. W. Griffith |
| 1911 | Why He Gave Up | Supruga | ko-režiser: Mack Sennett sa Fredom Maceom |
| 1912 | The Water Nymph | Diving Venus | Alternativni naslov: The Beach Flirt rež. Mack Sennett ul. Mack Sennett i Ford Sterling Prva Keystoneova komedija |
| 1912 | The Flirting Husband | rež. Mack Sennett ul. Ford Sterling | |
| 1912 | Mabel's Lovers | Mabel | rež. Mack Sennett ul. Fred Mace i Ford Sterling |
| 1912 | At Coney Island | Alternativni naslov: Cohen at Coney Island rež. Mack Sennett ul. Ford Sterling i Fred Mace | |
| 1912 | Mabel's Adventures | Mabel | rež. Mack Sennett ul. Fred Mace i Ford Sterling |
| 1913 | The Bangville Police | Djevojka sa farme | ul. Keystone Cops |
| 1913 | A Noise from the Deep | rež. Mack Sennett ul. Roscoe Arbuckle i Keystone Cops | |
| 1913 | A Little Hero | ul. Harold Lloyd | |
| 1913 | Mabel's Awful Mistakes | Alternativni naslov: Her Deceitful Lover rež. Mack Sennett ul. Mack Sennett i Ford Sterling | |
| 1913 | Passions, He Had Three | Alternativni naslov: He Had Three ul. Roscoe Arbuckle | |
| 1913 | For the Love of Mabel |
With Roscoe Arbuckle and Ford Sterling | |
| 1913 | Mabel's Dramatic Career | Mabel, the kitchen maid | Alternativni naslov: Her Dramatic Debut rež. Mack Sennett ul. Mack Sennett and Ford Sterling |
| 1913 | The Gypsy Queen | rež. Mack Sennett ul. Roscoe Arbuckle | |
| 1913 | Cohen Saves the Flag | Rebecca | rež. Mack Sennett ul. Ford Sterling |
| 1914 | Mabel's Stormy Love Affair | rež. George Nichols | |
| 1914 | Won in a Closet[7] | također režija Alternativni naslov: Won in a Cupboard | |
| 1914 | In the Clutches of the Gang | With Roscoe Arbuckle and the Keystone Cops | |
| 1914 | Mack at It Again | rež. Mack Sennett ul. Mack Sennett | |
| 1914 | Mabel's Strange Predicament | Mabel | Alternativni naslov: Hotel Mixup ul. Charles Chaplin (Prvi film sa Chaplinom u ulozi Skitnice iako drugi prikazan.) |
| 1914 | Mabel's Blunder | Mabel | također režija ul. Charley Chase i Al St. John |
| 1914 | A Film Johnnie | Mabel | ul. Charles Chaplin i Roscoe Arbuckle |
| 1914 | Mabel at the Wheel | Mabel | zajednička režija Normand i Sennetta ul. Charles Chaplin |
| 1914 | Caught in a Cabaret | Mabel | također scenario i režija ul. Charles Chaplin |
| 1914 | Mabel's Nerve | Mabel | rež. George Nichols |
| 1914 | The Alarm | Alternativni naslov: Fireman's Picnic ul. Roscoe Arbuckle i Minta Durfee | |
| 1914 | Her Friend the Bandit | Mabel | zajednička režija Normand i Chaplina ul. Charles Chaplin |
| 1914 | The Fatal Mallet | Mabel | scenario i režija: Mack Sennett ul. Charles Chaplin i Mack Sennett |
| 1914 | Mabel's Busy Day | Mabel | također scenario i režija ul. Charles Chaplin i Chester Conklin |
| 1914 | Mabel's Married Life | Mabel | rež. Charles Chaplin zajednički scenario Normand i Chaplina ul. Charles Chaplin |
| 1914 | Mabel's New Job | također scenario i režija ul. Chester Conklin i Charley Chase | |
| 1914 | Tillie's Punctured Romance | Mabel | rež. Mack Sennett ul. Marie Dressler i Charles Chaplin |
| 1914 | The Sky Pirate | ul. Roscoe Arbuckle i Minta Durfee | |
| 1914 | The Masquerader | Glumica | van špice scenario i režija: Charles Chaplin ul. Charles Chaplin i Roscoe Arbuckle |
| 1914 | Mabel's Latest Prank | Mabel | Alternativni naslov: Touch of Rheumatism zajednička režija Normand i Sennetta ul. Mack Sennett i Hank Mann |
| 1914 | Hello, Mabel | Mabel | također režija Alternativni naslov: On a Busy Wire ul. Charley Chase i Minta Durfee |
| 1914 | Gentlemen of Nerve | Mabel | Alternativni naslovi: Charlie at the Races Some Nerve rež. Charles Chaplin ul. Charles Chaplin i Chester Conklin |
| 1914 | His Trysting Place | Mabel, supruga | scenario i režija: Charles Chaplin ul. Charles Chaplin |
| 1914 | Shotguns That Kick | rež. Roscoe Arbuckle ul. Roscoe Arbuckle i Al St. John | |
| 1914 | Getting Acquainted | Ambrose's Wife | scenario i režija: Charles Chaplin ul. Charles Chaplin i Phyllis Allen |
| 1915 | Mabel and Fatty's Wash Day | Mabel | rež. Roscoe Arbuckle ul. Roscoe Arbuckle |
| 1915 | Mabel and Fatty's Simple Life | Mabel | Alternativni naslov: Mabel and Fatty's Simple Life rež. Roscoe Arbuckle ul. Roscoe Arbuckle |
| 1915 | Mabel and Fatty Viewing the World's Fair at San Francisco | Mabel | rež. Normand and Arbuckle ul. Roscoe Arbuckle |
| 1915 | Mabel and Fatty's Married Life | Mabel | rež. Roscoe Arbuckle ul. Roscoe Arbuckle |
| 1915 | That Little Band of Gold | Wifey | van špice Alternativni naslov: For Better or Worse rež. Roscoe Arbuckle ul. Roscoe Arbuckle i Ford Sterling |
| 1915 | Wished on Mabel | Mabel | također režija ul. Roscoe Arbuckle |
| 1915 | Mabel's Wilful Way | Mabel | zajednička režija Normand i Sennetta ul. Roscoe Arbuckle |
| 1915 | Mabel Lost and Won | Director ul. Owen Moore i Mack Swain | |
| 1915 | The Little Teacher | The Little Teacher | Alternativni naslov: A Small Town Bully rež. Mack Sennett ul. Roscoe Arbuckle i Mack Sennett |
| 1916 | Fatty and Mabel Adrift | Mabel | Alternativni naslov: Concrete Biscuits scenario i režija: Roscoe Arbuckle ul. Roscoe Arbuckle i Al St. John |
| 1916 | He Did and He Didn't | The Doctor's Wife | scenario i režija: Roscoe Arbuckle ul. Roscoe Arbuckle i Al St. John |
| 1918 | The Venus Model | Kitty O'Brien | rež. Clarence G. Badger ul. Rod La Rocque |
| 1918 | A Perfect 36 | Mabel | rež. Charles Giblyn ul. Rod La Rocque |
| 1918 | Mickey | Mickey | rež. F. Richard Jones i James Young |
| 1919 | Jinx | The Jinx | rež. Victor Schertzinger |
| 1921 | Molly O' | Molly O' | rež. F. Richard Jones ul. George Nichols |
| 1922 | Head Over Heels | Tina | rež. Paul Bern i Victor Schertzinger ul. Raymond Hatton i Adolphe Menjou |
| 1922 | Oh, Mabel Behave | Gostioničareva kćer | rež. Mack Sennett ul. Mack Sennett i Ford Sterling |
| 1923 | Suzanna | Suzanna | rež. F. Richard Jones ul. George Nichols |
| 1923 | The Extra Girl | Sue Graham | scenario zajedno sa Mackom Sennettom reć. F. Richard Jones ul. George Nichols |
| 1926 | Raggedy Rose | Raggedy Rose | scenario zajedno sa Stanom Laurelom rež. Richard Wallace |
| 1926 | The Nickel-Hopper | Paddy, skakač novčića | scenario zajedno sa Stanom Laurelom ul. Oliver Hardy (van špice) |
| 1927 | Should Men Walk Home? | The Girl Bandit | rež. Leo McCarey ul. Eugene Pallette i Oliver Hardy |
| 1927 | One Hour Married | ul. Creighton Hale i James Finlayson |
-
Her Awakening (1911) -
Fatty and Mabel Adrift (1916) -
Dodging a Million (1916) -
Mickey (1916) -
The Venus Model (1918) -
Joan of Plattsburg (1918) -
Peck's Bad Girl (1918) -
Sis Hopkins (1919) -
When Doctors Disagree (1919)
U popularnoj kulturi uredi
Normand je, kao jedna od najznačajnijih ličnosti njegove rane historije, od strana Hollywooda dobila svojevrsni hommage u filmu Bulevar sumraka čiji je glavni lik Norma Desmond, nekadašnja zvijezda nijemih filmova čije ime kombinacija imena Mabel Normand i Williama Desmonda Taylora; u filmu se Mabel Normand spominje i imenom.
Godine 1976. je ljubavna veza između Sennetta i Normand postala predmetom brodvejskog mjuzikla Mack & Mabel; u originalnoj postavi je lik Mabel Normand tumačila Bernadette Peters.
Godine 1992. se Normand pojavila kao lik u biografskom filmu Chaplin, gdje ju je tumačila Marisa Tomei. Godine 2008. se pojavila i u nijemom filmu Return to Babylon, a 2010. je o njoj snimljen kratki film Madcap Mabel, gdje ju je tumačila Penelope Lagos.
Izvori uredi
Napomene
- ↑ Monush, Barry (2003). Screen World Presents the Encyclopedia of Hollywood Film Actors (Illustrated izd.). Hal Leonard Corporation. ISBN 978-1-55783-551-2. Pristupljeno 2010-07-29.
- ↑ Harper Fussell 1992: str. 50–52
- ↑ Harper Fussell 1992: str. 71–73
- ↑ Harper Fussell 1992: str. 64–70
- ↑ cite magazine article Films In Review September 1974 Mabel Normand A grand Nephew's Memoir Normand, Stephen
- ↑ Ward Mahar, Karen (2006). Women Filmmakers in Early Hollywood. JHU Press. str. 131. ISBN 0-8018-8436-5.
- ↑ Kehr, Dave (2010-06-06). „Trove of Long-Lost Silent Films Returns to America”. NYTimes.com (New York: New York Times). ISSN 0362-4331. Pristupljeno 2010-07-29.
Greška u referenci: <ref> oznaka s imenom "Chaplin1964" definirana u <references> nije korištena u ranijem tekstu.
Greška u referenci: <ref> oznaka s imenom "NYT1922-02-07" definirana u <references> nije korištena u ranijem tekstu.
<ref> oznaka s imenom "yahoo1" definirana u <references> nije korištena u ranijem tekstu.Literatura uredi
- Basinger, Jeanine (2000). Silent Stars. Wesleyan University Press. ISBN 978-0-8195-6451-1. Pristupljeno 2010-07-29.
- Harper Fussell, Betty (1992). Mabel: Hollywood's First I-Don't-Care Girl (Illustrated izd.). Limelight Editions. ISBN 978-0-87910-158-9. Pristupljeno 2010-07-29.
- Sherman, William Thomas (2006). Mabel Normand: A Source Book to Her Life and Films
Vanjske veze uredi
- Mabel Normand na sajtu IMDb
- Mabel Normand na Filmskoj bazi podataka TCM (en)
- Madcap Mabel: Mabel Normand Website Arhivirano 2014-11-05 na Wayback Machine-u
- Mabel Normand Source Book (pdf file)
- Stephen Normand's website Arhivirano 2012-11-01 na Wayback Machine-u
- Bibliography